Bu çalışma kağıdı, Türkçe dersi kapsamında cümlenin öğeleri konusuna yönelik bir test içeriyor. Sorular, cümlenin özne, yüklem gibi öğeleri üzerine odaklanıyor. İşte her bir soruya genel bir değerlendirme ve yanıt önerileri:
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde cümle sadece özne ve yüklemden oluşmuştur?
Bu soruda, sadece özne ve yüklemden oluşan bir cümle arıyoruz. Her biri üzerinde bakalım:
A) “İstanbul, bu sene de en çok turist çeken illerden biri olmayı başarmıştır.” - Burada “İstanbul” özne, “olmayı başarmıştır” yüklem, fakat cümlede başka öğeler de bulunmaktadır.
B) “Beni buralarda herkes tanır.” - Burada “herkes” özne, “tanır” yüklem, ama cümlede farklı öğeler de mevcut.
C) “Arkadaşım Levent sınıfın en sevilen çocuğudur.” - Burada “Arkadaşım Levent” özne, “çocuğudur” yüklem, fakat cümlenin diğer kısımları da var.
D) “Kursumuz bugün sona erecek.” - “Kursumuz” özne, “sona erecek” yüklem, ancak burada “bugün” zaman zarfı da mevcut.
Bu seçeneklerden, doğrudan özne ve yüklemden oluşma durumu göz önüne alındığında doğru cevap belirlemek için diğer cümlelerin de analiz edilmesi gerekebilir. Ancak genelde kısa ve basit cümleler direkt bu durumu işaret eder.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gizli özne kullanılmıştır?
Gizli özne, cümlede açıkça belirtilmeyen ama fiil çekiminden anlaşılan öznedir:
A) “Biz bu tabloyu açık artırmadan aldık.” - “Biz” öznesi açıkça belirtilmiş.
B) “Okul güvenlik görevlileri tarafından korunuyor.” - Burada özne belirtilmemiş ama fiile bakarak “okul” veya “öğrenciler” diyebiliriz.
C) “Çiçekler baharın gelişiyle kendini gösterdi.” - “Çiçekler” özne.
D) “Öğretmenler Günü’nü coşkuyla kutladık.” - “Biz” öznesi açıkça belirtilmiş (özne gizli değildir).
Burada doğru yanıt, cümlede belirtilmeyen ama fiil ya da cümle yapısından anlaşılabilen “B” şıkkı olabilir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem birden fazla kelimeden oluşmamaktadır?
Cümlede yüklem, çoğunlukla fiildir ve bu soruda bariz şekilde tek kelime olan fiil ya da diğer yüklem yapıları aranıyor:
A) “Boş dersimizde sessizce şiir oynadık.” - “Oynadık” fiil, tek kelimeden oluşan yüklem.
B) “Bu tabloyu gerçekten beğenemedik.” - “Beğenemedik” fiil, bir kelimeden oluşan yüklem.
C) “Ahmet’le birlikte resim yaptı.” - “Yaptı” fiil, tek kelime yüklem.
D) “Toplamda yirmi öğrenci sınavı geçti.” - Burada “geçti” fiil tek kelime yüklem.
Bu seçeneklerden, özellikle yüklem yapısına dikkat edilmeli ve hangi cümlenin daha karmaşık yapıda olduğunu gözlemlemek gerekiyor. Ancak A, B, C veya D hepsi bir kelimelik yükleme sahip olabilir burada, seçenekleri teyit etmek en doğrusu.
Bu tür sorular ve yanıt örnekleri, öğrencinin konuya dair bilgi seviyesini ölçmek amacıyla tasarlanmıştır. Öğrenciler genellikle dil yapıları ve cümle öğeleri gibi konular üzerinden değerlendirilir ki Türkçe dil bilgisini daha iyi kavrasın. Cümlenin elementleri gibi bir konuda iyi anlamak için, öğrencinin düzenli olarak pratik yapıp, fiil çekimleri, özneler ve diğer cümle öğeleri üzerine odaklanması önemlidir.