Görseldeki Soruların Yanıtları ve Açıklamaları
Görselde “Sözcükte Yapı Test-2” başlıklı bir Türkçe dil bilgisi test kağıdı görünmektedir. Sorular ve verilen seçeneklerle ilgili açıklamalar aşağıda verilmiştir.
8. Aşağıdaki birleşik kelimelerden hangisi fiil + isim şeklinde oluşturulmuştur?
- Seçenekler:
- a) Uludağ
- b) Mirasyedi
- c) Dedikodu
- d) Albeni
Cevap: b) Mirasyedi.
Açıklama: “Miras” isimdir ve “yemek” yani buradaki haliyle "yemek"ten türetilen “yedi” kelimesi fiildir. “Mirasyedi” kelimesi fiil + isim formunda bir birleşik sözcüktür.
9. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi basit yapılıdır?
- Seçenekler:
- a) Okullarda
- b) Sınıflar
- c) Öğretmenimiz
- d) Unutkanlık
Cevap: b) Sınıflar.
Açıklama: Basit yapılı sözcükler, kök halinde veya sadece çekim eki almış sözcüklerdir. “Sınıflar” kelimesi isim köküdür ve çoğul eki “-lar” almıştır, ancak yapım eki almamıştır. Bu yüzden basittir.
10. Yukarıdaki cümlede yer alan altı kelimelerden hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?
Altı Çizili Kelimeler:
- a) günlerde
- b) gönlümde
- c) sızı
- d) acı
Cevap: b) Gönlümde.
Açıklama: “Gönlümde” kelimesi, kök haliyle “gönül” isim kökünden türetilmiştir ve ek almış bir kelimedir. Diğer kelimeler ise basit ve çekim eki almış kelimelerdir.
11. Yukarıdaki cümlelerde yer alan birleşik sözcüklerden hangileri aynı yolla oluşturulmuştur?
Cümleler:
- I. Binbaşı Selahattin, görevi başındayken, şehit düştü.
- II. Bozkırda yaşamak, oldukça zordu.
- III. O, dama yeni çekyat aldı.
- IV. Ben ilkokuldayken buralar çorak birer tarlaydı.
Cevap: c) I-II
Açıklama: Her iki kelime de birleşik isimdir. Bir yer veya görev tanımlamak için kullanılan birleşik kelimelerdir.
12. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin kökü isim değildir?
Altı Çizili Kelimeler:
- a) Sınavı başlayan öğrencilerimize başarılar dileriz.
- b) Bu oyun herkezden iyiydi ve yeni oyunlar öyle.
- c) Hafta sonları belirtiler kefisime farklı oluyor.
- d) Susuz kalınca suyun kuyucundan alırım.
Cevap: c) belirtiler
Açıklama: “Belirtiler” kelimesi, kökü “belirt-” olan bir fiil kökünden türetilmiştir. Diğer seçeneklerdeki kökler isimdir.
13. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi basit yapılı bir sözcük değildir?
Altı Çizili Kelimeler:
- a) Bu yazı memlekette geçirecekmiş.
- b) Ölüm ilanında onun adını görünce çok şaşırdık.
- c) Senin kardeşin bu yıl kaçıncı sınıfa geçti?
- d) Annemi geçen yıl kaybettik.
Cevap: b) Ölüm
Açıklama: “Ölüm” kelimesi, isim olan “öl-” kökü ve ardından gelen yapım eki ile oluşturulmuş bir türevdir. Diğerleri basit veya çekim eki almış sözcükler.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden fazla birleşik sözcük kullanılmıştır?
- Cevap: Daha önce bahsettiğim bilgiler doğrultusunda verilmemiştir.
Açıklama: Bu soru görselde hedefleme dışında kalmış olabilir ya da cevapçı bilgi sunumundaki hatadan kaynaklıdır. Ancak, genellikle böyle sorular genel bir dil farkındalığı sağlamak amacıyla verilmiştir.
15. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi aldığı ekten sonra diğerlerinden farklı bir tür oluşturmuştur?
Altı Çizili Kelimeler:
- a) Bazı sesler sözcüklerde farklı anlamda kullanılır.
- b) Agal güneşi ezanla yollarda savurduk.
- c) Bisikletin dışını süsleyen dizgiler yanardı.
- d) Destekçileri sayesinde konu anlaşılır oldu.
Cevap: d) Anlaşılır.
Açıklama: “Anlaşılır” kelimesi, kökü “anla-” bir fiilden türetilmiş ve bir sıfat haline dönüşmüştür. Bu farklılık kökenli dil bilgileri arasında dikkate değerdir.
16. Aşağıdaki cümlelerde yer alan birleşik sözcüklerden hangisi farklı bir yolla oluşturulmuştur?
- Cevap: Seçenekler verilmediği için özel bir noktaya dikkat edilmelidir, normalde örnek tabandaki karşılaştırma veya kelimenin geçmiş tarihsel veya kelime bilgisel farkındalığı kalitesini sorgulatmalıdır.
Açıklama: Yanlış bilgi içermediği durumda genellikle dil farkındalığı konuşulurken örnek pastası yarık dil bilgisinin tanınabilirliği arasında, spesifik durum farklılıkları ve normal yapıda sorgulanarak aynı yapıda görünmeyen daha duyarlı bir anlam alanını sorgular.
Bu sorular Türkçe dil bilgisi ve sözcük yapısı anlayışınızı güçlendirmek adına hazırlanmıştır, yapısal farkındalığınızı güçlendirilmiş dil bilgisi bakımından geliştirmektedir. Bol şanslar! @Ravza_Kalli