Sözcükte Yapı Test Soruları ve Cevaplar
1. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi basit sözcüktür?
- a) kumsalda
- b) öğrenciler
- c) hayatımız
- d) boşboğaz
Cevap: d) boşboğaz
Açıklama: “Boşboğaz” bileşik bir kelime olsa da köklerine ayrıldığında bile çekim eki veya yapım eki almadığı için basit kabul edilir. Diğer seçeneklerde çekim ya da yapım ekleri mevcuttur.
2. Yukarıdaki altı çizili sözcüklerden hangileri türemiş sözcüktür?
Balıklarımızı, teknelere taşıdıktan sonra diğer balıkçılarla oturup muhabbet etmeye başladık.
- a) I-II
- b) I-III
- c) II-IV
- d) II-III
Cevap: b) I-III
Açıklama: “Balıkçılarla” (balık + -çı) ve “etmeye” (et + -mek) sözcükleri türemiş sözcüklerdir. “Balıkçılarla” sözcüğünde “-çı” yapım eki, “etmeye” sözcüğünde ise “-mek” mastar eki ile yapılmıştır.
3. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisinin yapısı diğerlerinden farklıdır?
- a) Ülkemizde mutsuz insanların sayısı her geçen gün artmaktadır.
- b) Birkaç gün sonra vatani görevini yapmaya gidecek.
- c) Saatlerce ayna nın karşısında saçlarını tarıyordu.
- d) Kitaplarını okuduktan sonra bile başkalarına vermekten kaçındı.
Cevap: c) ayna
Açıklama: “Ayna” kelimesi basit bir kelimedir çünkü yapım veya çekim eki almamış doğal bir hali vardır. Diğer kelimeler ise yapım veya çekim eki alarak türemiştir.
4. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin kökü diğerlerinden farklıdır?
- a) En büyük hayali tanınmış bir hekimlik okulundan mezun olmaktı.
- b) Bazı sanatçıların eserlerini anlayabilmek için onlara gibi bakmak gerekir.
- c) Uzmanlık sınavında oldukça yüksek bir puan almış.
- d) Bu kelimelerin anlamlarını sözlükten bulabilirsiniz.
Cevap: b) bazı
Açıklama: “Bazı” sözcüğünün kökü Arapça olup kelime yapısı diğer sözcüklerden farklı bir kök yapısına sahiptir. Diğer sözcükler Türkçe kökenlidir veya bileşik yapısı Türkçeye özgüdür.
5. Birleşik sözcükler farklı yollarla yapılabilir. Birleşik sözcüklerden her ikisi de anlamını kaybedebilir. Aşağıdaki seçeneklerde bulunan birleşik sözcüklerden hangisi bu yolla yapılmıştır?
- a) Tarlaya düşen göktaşı oldukça büyüktü.
- b) Sen yeryüzünde yürüyen en iyi insandın.
- c) Yeni açıldığında hoş bir koku yaydı.
- d) Bahçeden harikulade kokusu geliyordu.
Cevap: a) Tarlaya düşen göktaşı oldukça büyüktü.
Açıklama: “Göktaşı” kelimesinde “gök” ve “taş” kelimeleri anlamını kaybederek yeni bir anlam oluşturmuştur. Diğer kelimelerde bu durum gözlenmez.
6. Yukarıdaki cümlelerde yer alan altı çizili sözcüklerin yapıları incelendiğinde hangi seçenekteki tüm bilgiler doğrudur?
- I) Basit-Türemiş-Bileşik
- II) Türemiş-Bileşik-Basit
- III) Bileşik-Basit-Türemiş
- IV) Basit-Bileşik-Türemiş
Cevap: I) Basit-Türemiş-Bileşik
Açıklama: Cümledeki kelimelerin sırasıyla yapıları bu şekilde sıralanmıştır.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüklerin tümü yapıca basittir?
- a) Haberi duyunca sevinç gözyaşlarını tutamadı.
- b) Birkaç gün önce bizimle vedalaşıp ayrıldı.
- c) Kardeşim en son parkta görmüşler.
- d) Okulumuza yeni gelen öğretmenle tanıştık.
Cevap: c) Kardeşim en son parkta görmüşler.
Açıklama: Bu cümledeki sözcüklerin tümü basittir ve yapım eki almadığı için türememiştir.
8. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinin yapısı diğerlerinden farklıdır?
- a) Onun sözü benim için yeterlidir.
- b) "Öğrencisini verdiği yazı ödevini bitirdim.
- c) Yapılan kazı çalışmaları uzun süreceğe benziyor.
- d) Bu yapı iki büyük ayakta duruyor.
Cevap: b) Yapılan kazı çalışmaları uzun süreceğe benziyor.
Açıklama: “Kazı” kelimesi türemiş bir sözcüktür. Diğer kelimeler ya basit ya da bileşik yapıda olup, yazım açısından farklıdır. “Kazımak” fiilinden yapım eki alarak “kazı” ismi türetilmiştir.
Bu çalışma, “Sözcükte Yapı” konusuna yönelik çoktan seçmeli test soruları üzerinde farklı kelimelerin yapılarını inceler. Her bir soruya dair açıklamalarla kelimelerin basit, türemiş veya birleşik yapılarının ne anlama geldiğine dair örnekler verilmiştir. Bu açıklamalar, sözel yeteneklerinizi geliştirmek ve dikkat edilmesi gereken detayları vurgulamak amacı taşır.