telmih nedir
Telmih nedir?
Cevap:
Telmih, Türk edebiyatında sıkça kullanılan edebi sanatlardan biridir. Arapça kökenli bir kelime olan “telmih”, “hatırlatma, anımsatma” anlamına gelir. Edebi açıdan ise telmih, bir olay, kişi, durum veya efsane gibi bilinen unsurlara dolaylı bir şekilde atıfta bulunma sanatıdır. Telmih sanatı, okuyucunun veya dinleyicinin kültürel bilgi ve birikimini kullanarak anlam derinliğini artırır.
Telmih’in Özellikleri:
- Dolaylı Anlatım: Telmih, doğrudan anlatılmaz. Okuyucu veya dinleyici, yapılan gönderme aracılığıyla neye atıfta bulunulduğunu anlamalıdır.
- Kültürel Birikim Gerektirir: Telmih, amaçlanan anlamın tam olarak anlaşılması için belli bir kültürel birikim gerektirir. Atıfta bulunulan kişi, olay veya durum hakkında bilgi sahibi olunması önemlidir.
- Anlam Zenginliğiyaratır: Telmih sanatı, metne derinlik ve zenginlik katar. İfade edilen durumun daha etkileyici ve anlamlı olmasını sağlar.
Örnekler:
-
Yusuf ile Züleyha Hikayesine Telmih:
- “Züleyha’nın gözleri gibi parlardı zaman.”
- Burada Züleyha’nın Hz. Yusuf’a olan aşkına gönderme yapılmıştır.
-
Leyla ile Mecnun Hikayesine Telmih:
- “Mecnun gibi çöllerde avare gezerim.”
- Bu mısrada, Leyla ile Mecnun aşkına telmih yapılmıştır.
-
Kerbela Olayına Telmih:
- “Kerbela’da susuz kalmış bir aşk.”
- Kerbela, İslam tarihindeki önemli olaylardan biri olup, telmih ile aşkın çektiği acıya vurgu yapılmaktadır.
Sonuç olarak, telmih sanatı, edebi eserlerde okuyucunun veya dinleyicinin bilgi birikimini kullanarak anlam derinliğini artıran, dolaylı ve sanatsal bir anlatım şeklidir. Bu sanat, edebi eserin etkinliğini ve etkileyiciliğini artırmakla birlikte, okuyucunun metne olan katılımını ve metni anlama çabasını da artırır.