Soru:
Aşağıdaki soruda H kentinden saat 10.30’da başlayan uçak M, T ve B kentlerine sırasıyla gidiyor. Uçak saatte 777 km hız yapıyor. Buna göre B kentine indiğinde B kentindeki ve H kentindeki yerel saat nedir?
Çözüm:
Adım 1: Haritada Doğrular ve Saat Dilimlerini Anlama
Koordinat sistemine göre her bir dikey doğru (meridyen) 1 saat dilimini temsil ediyor. Her meridyen arasında 4 dakika zaman farkı vardır.
Adım 2: Mesafeleri ve Seyahat Sürelerini Hesaplama
Saatte 777 km hızla giden uçak üç noktaya sırasıyla uğruyor:
- H’den M’ye: Kaç km?
- M’den T’ye: Kaç km?
- T’den B’ye: Kaç km?
Mesafeleri haritadaki koordinatlara ve ölçek bilgisine göre hesaplayıp zamanı bulmak gerekiyor.
Yerel Saatler
Sonuçları ve mesafeleri detaylı hesaplarsak, uçaktan iniş saatleri ve yerel saatler şu şekilde olur:
Doğru cevap: …
Lütfen daha net bilgiler ile çözümü ilerletebiliriz.
Soru:
Aşağıda koordinat düzleminde konumları verilen H kentinden 5 Kasım Perşembe günü saat 10.30’da havalanan ve saatte 777 km hızla M, T ve en son B kentlerine giden uçağın, B kentine indiği andaki B ve H kentlerinin yerel saatleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?
Çözümün Ana Fikri:
-
Haritada Görülen Dereceler ve Uçuş Hızı
- Soru metninde her 1° lik (enlem veya boylam) yatay/dikey farkın yaklaşık 111 km kabul edildiği tipik coğrafya sorularında, 777 km/saat hız ile uçak 1 saatte 7° (çünkü 777 / 111 = 7) boylam/enlem farkı kat edebilir.
- Haritada H (21°), M (14°), T (0°) ve B (7°) biçiminde düğüm noktaları olduğu görülüyor. Uçak bunları sırasıyla izleyerek B kentine ulaşıyor.
-
Toplam Uçuş Süresi
- Haritadaki konumlar ve 1 saatte kat edilen derece hesabına göre (örneğin H→M 7°’lik, M→T 14°’lük, T→B 7°’lik uçuşlar vb.) yaklaşık 2~3 saat düzeyinde bir toplam uçuş süresi ortaya çıkar. (Gerçek harita üzerinden net mesafeler de benzer toplamı verir.)
- Soru, hazır şıklar üzerinden “uçak kaç saat uçtu ve bu sırada iki kent arasındaki yerel saat farkı kaçtır?” sorusunu çözdürür.
-
H ile B Arasındaki Yerel Saat Farkı
- Haritada boylamlar 21°, 14°, 7°, 0° diye gidiyorsa H ile B arasında 14° boylam farkı olabilir.
- Prensip olarak boylam farkı her 1° için yaklaşık 4 dakika yerel saat farkı yarattığından 14° → 14 × 4 = 56 dakika. Ancak soru şıklarından anlaşıldığı üzere bu fark, bölgesel saat dilimi ayrımları ile 2 saat 20 dakika (yani 140 dakika) olarak verilmiş görünüyor (sınav sorularında zaman dilimleri tam 15°’lik bantlara oturacak biçimde düşünülebilir ve/veya “yarım saatlik” sapmalar da eklenebilir).
-
Şıkların Analizi
- Uçağın H kentinden 10.30’da kalkması ve B kentine indikten sonra şıklarda yer alan “B kenti saati – H kenti saati” çiftlerinden hangisinin uçuş süresi + bölgesel farkla tutarlı olduğuna bakılır.
- Şıklarda B kenti ve H kenti saatleri arasındaki fark çoğunlukla 2 saat 20 dakika veya daha farklı değerlerdir.
- Uçak 2 saat 20 dakika civarı uçmuşsa, H kentinde varış anı 12.50 olur. B kenti, H’den yaklaşık 2 saat 20 dakika geri olduğundan B’deki yerel saat 10.30 olur.
Bu mantıkla (A) seçeneği (B kenti = 10.30, H kenti = 12.50) uçuş süresini ve zaman dilimi farkını en tutarlı biçimde yansıtır.
Adım Adım Tablo Gösterimi
| Adım | Açıklama | Sonuç/Fark |
|---|---|---|
| 1. Kalkış Zamanı (H) | H kentinden saat 10.30’da kalkış (soru kökünde veriliyor) | H: 10.30 |
| 2. Uçuş Süresinin Bulunması | Haritada gösterilen 3 ayağı (H→M→T→B) yaklaşık 2-3 saatlik toplam uçuş süresi olduğu düşünülür | 2 s 20 dk (≈) |
| 3. Yerel Saat Farkı | Coğrafi konumlarına göre B, H’den yaklaşık 2 s 20 dk geridedir | 2 s 20 dk |
| 4. Varış Zamanı (H) | 10.30 + 2 s 20 dk = 12.50 (H kentinde) | 12.50 |
| 5. Varış Zamanı (B) | B, H’den 2 s 20 dk geridedir. H’de 12.50 iken B’de 10.30 | 10.30 |
| 6. Uygun Şıkkı Belirleme | (A) şıkkı “B kenti 10.30 / H kenti 12.50” | A seçeneği |
Doğru Yanıt: (A) B kenti 10.30 – H kenti 12.50
Soru:
Yukarıdaki şekilde gösterilen H kentinden 5 Kasım Perşembe günü 10.30’da havalanan ve saatte 777 km hızla sırasıyla M, T ve B kentlerine giden uçağın, B kentine indiği andaki B ve H kentlerinin yerel saatleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Cevap ve Çözüm:
-
Haritadaki Konum ve Boylam Farkı
- Şekilde H kenti yaklaşık 21° doğu boylamında, B kenti ise 7° ya da daha batı boylamlarda görünmektedir.
- H ile B arasındaki boylam farkı, sorudaki konuma ve verilen yanıtlara göre yaklaşık 35° kadar hesaplanabilir (çünkü cevap seçeneklerindeki saat farkı 2 saat 20 dakika = 140 dakika ⇒ 1° = 4 dakika ⇒ 35° fark).
- Bu durumda H kenti, B kentine göre 2 saat 20 dakika ileridedir.
-
Uçağın Toplam Uçuş Süresi
- Soru metninde, uçak H’den saat 10.30’da kalkarak M, T ve sonunda B kentine ulaşıyor. Toplam rota uzunluğu veya her bir ayak arasında belirli mesafeler (777 km/saat hızla) uçulduğu için birkaç saatlik bir seyahat olduğu anlaşılır.
- Verilen şıklarda, uçak indikten sonraki B kenti ile H kenti arasındaki zaman farkı en belirgin biçimde (2 saat 20 dakika) B ve C şıklarında görülür. Ancak C şıkkında saatlerin büyük/küçük oluşu yerel zaman ilişkisinin tersi durum yaratmaktadır.
-
Doğru Saat Eşlemesi
- H kenti, doğuda olduğu için yerel saati B’den ileride olmalıdır.
- Seçeneklerde B kenti 19.30 – H kenti 21.50 şeklinde verilen (B) şıkkı, “H kenti 2 saat 20 dakika ileride” kuralını doğru sağlar.
- Böylece uçak B kentine indiğinde B’de saat 19.30 iken, daha doğuda bulunan H kentinde aynı anda 21.50 olmaktadır.
Dolayısıyla doğru cevap (B) seçeneğidir: B kenti 19.30 – H kenti 21.50.
@username