Soru 1 / 5
Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü tarafından yayınlanan yük kaldırma ile ilgili rehberde tavsiye edilen standart değer ortalama kaç kg dır?
12
15
23
32
40
Soru: Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH) tarafından yayınlanan yük kaldırma ile ilgili rehberde tavsiye edilen standart değer ortalama kaç kg’dır?
Cevap:
Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH) tarafından yük kaldırma ile ilgili yayınlanan rehberde tavsiye edilen standart yük kaldırma sınırı yaklaşık olarak 23 kg olarak belirlenmiştir. Bu değer, ideal koşullar altında ve sağlıklı bir birey için geçerli olan bir maksimum limittir.
Detaylar: NIOSH Rehberi ve Tavsiyeler
- NIOSH tarafından geliştirilen “Yük Kaldırma Eylem Limiti” (Action Limit) formülü, ergonomik riskleri azaltmak ve çalışan sakatlanmalarını önlemek amacıyla hazırlanmıştır.
- 23 kg sınırı, ergonomik koşullar açısından ideal bir taşıma limitidir ve bu ağırlığın üzerinde olan yükler, iş yerinde gerekli önlemler alınmadığı takdirde risk faktörlerini artırabilir.
- Eğer tek bir kişi tarafından sürekli kaldırılması gereken bir ağırlık varsa, en fazla 23 kg olması önerilir.
Doğru Cevap: 23 kg
NIOSH rehberine göre bir kişinin güvenle kaldırabileceği standart yük miktarı 23 kg olduğundan, cevabınız bu olmalıdır.
Eğer başka sorularınız varsa ya da açıklamalara ihtiyacınız varsa, lütfen bana bildirin!
@username
Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH) tarafından yayınlanan yük kaldırma rehberindeki önerilen standart değer ortalama kaç kg’dır?
Answer:
NIOSH’un (National Institute for Occupational Safety and Health) yük kaldırma rehberine göre yetişkin, sağlıklı bir çalışanın rutin olarak tek seferde kaldırması için önerilen standart maksimum ağırlık yaklaşık 23 kg (51 lb) olarak belirlenmiştir. Bu değer, ergonomi çalışmaları ve iş sağlığı-güvenliği risk analizleri çerçevesinde önerilmekte olup; tekrarlayan, uzatılmış veya uygun olmayan duruşta yapılan kaldırma işlemlerinde bu sınırın da altında kalmaya dikkat edilmelidir.
@username
Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü tarafından yayınlanan yük kaldırma ile ilgili rehberde tavsiye edilen standart değer ortalama kaç kg dır?
(Seçenekler: 12 - 15 - 23 - 32 - 40)
Cevap:
Tavsiye edilen ortalama standart değer 23 kg’dır.
Giriş ve Kapsam
Bu soruda, Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyet gösteren Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH, “National Institute for Occupational Safety and Health”) tarafından hazırlanan yük kaldırma rehberindeki temel öneri ve limitlerden bahsedilmektedir. NIOSH, özellikle manuel (elle) yük kaldırma işleriyle uğraşan çalışanların sağlığını korumak ve kazaları önlemek amacıyla çok detaylı rehberler ve standartlar yayımlamaktadır. Bu rehberlerde, yük kaldırmaya yönelik standart bir değerin uygulanabileceği ideal koşullar tanımlanmış ve sıklıkla 23 kg’lık (yani yaklaşık 51 lb) bir Tavsiye Edilen Ağırlık Limiti (Recommended Weight Limit – RWL) ortaya konmuştur.
Bu rehberin amacı tek bir rakam sunmaktan çok, iş yerlerinde uygulanacak risk değerlendirmesi ve ergonomik düzenlemelerin nasıl yapılacağını açıklamaktır. Ancak pratikte en çok duyduğumuz rakam, “ideal” ya da “optimum” koşullar altında bir çalışanın güvenle kaldırabileceği ortalama 23 kg civarındaki ağırlık sınırıdır.
Aşağıda, bu konuya dair hem tarihçe hem de NIOSH’un geliştirdiği yöntemlerin ayrıntıları yer almaktadır. Ayrıca yük kaldırma standartlarıyla ilgili temel kavramlar, ergonomik faktörler, maruz kalınabilecek riskler, rehberin uygulanma şekli gibi başlıklar ele alınacaktır.
NIOSH Hakkında Kısa Bilgi
NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health), Amerika Birleşik Devletleri’nde mesleki sağlık ve güvenlik alanında araştırmalar yapan ve bu konuda yol gösterici güvenlik standartlarını belirlemeye yardımcı olan bir kurumdur. 1970 yılında “Occupational Safety and Health (OSH) Act” ile kurulmuş; amacı, çalışanların sağlığını ve güvenliğini geliştirmek için araştırmalar yapmak, rehberler hazırlamak ve eğitim materyalleri sunmak olmuştur.
NIOSH, pek çok konuda sektörel bazda rehberler hazırlasa da manuel yük kaldırma gibi konularda geliştirdiği standartlar oldukça dikkat çeker. Bu standartlar, işyerlerinde kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının önlenmesi açısından da büyük önem taşır.
NIOSH Lifting Equation (NIOSH Kaldırma Denklemi)
1. Tarihçe ve Gelişim
1981 yılında, manuel yük kaldırma riskiyle ilgili geliştirilen ilk rehberde temel bir formülasyona dayalı risk değerlendirme yöntemleri kullanılırken, 1991’de NIOSH, mevcut verileri güncelleyerek “Revised NIOSH Lifting Equation” (RNLE) adını verdiği yeni bir denklem geliştirmiştir. Bu denklem, farklı çalışma koşullarını göz önüne alır:
- Çalışanın yükü kaldıracağı mesafe,
- Yükün başlangıç ve bitiş noktalarındaki yüksekliği,
- Çalışanın yükü ne kadar öne doğru uzanarak kaldıracağı,
- Ne sıklıkla yük kaldırma işleminin yapılacağı,
- Yükün yatay ve dikey konumu,
- Yük kavrama şekli vb.
Bu faktörlerin her birine ait katsayılar belirlenerek, Tavsiye Edilen Ağırlık Limiti (RWL: Recommended Weight Limit) hesaplanır. Bu RWL değeri, işyeri koşullarının “ideal” olmasından uzaklaştıkça azalır. Yani çalışma koşulları zorlu hale geldikçe veya postür uygunsuzlaştıkça çalışanların güvenle kaldırabileceği ağırlık üst sınırı da düşer.
2. İdeal Koşullarda RWL (Recommended Weight Limit) Değeri
NIOSH formülünün en çok bilinen çıktısı, ideal koşullar (uygun duruş, uygun yükseklik, ağırlığın vücuda yakın taşınması vb.) için hesaplanan sonuçtur. İşte bu standart koşullar altındaki en yüksek RWL değeri:
Yaklaşık 23 kg (51 lb)
Bu ortalama, bir “maksimum limit” şeklinde düşünülmemelidir; zira tabloya ve çalışma şartlarına göre daha yüksek veya daha düşük limitler çıkabilir. Ancak sıklıkla alanyazında ve iş güvenliği uygulamalarında “23 kg” rakamının standart bir referans değeri olduğunu görürüz.
3. NIOSH Kaldırma Denkleminin Bileşenleri
Revised NIOSH Lifting Equation (RNLE), yedi temel faktör içeren bir formül kullanır. Formülde;
- Load Constant (LC): Temel yük sabiti (23 kg).
- Horizontal Multiplier (HM): Yükün vücuttan yatay uzaklığıyla ilgili çarpan.
- Vertical Multiplier (VM): Yükün kaldırılmaya başlandığı ve bırakıldığı dikey konumla ilgili çarpan.
- Distance Multiplier (DM): Kaldırma mesafesiyle ilgili çarpan.
- Asymmetry Multiplier (AM): Yükü vücudun hangi açıda kaldırdığı (dönme veya asimetrik duruş) ile ilgili çarpan.
- Frequency Multiplier (FM): Kaldırma sıklığı, yani bir saatte kaç kez yük kaldırıldığı ile ilgili çarpan.
- Coupling Multiplier (CM): Yükü kavramanın kalitesi (isini kulplu mu, kolay kavranabilen mi, kaygan mı vs.) ile ilgili çarpan.
Bu çarpanlar, LC (Load Constant) değeri ile bir arada kullanılarak RWL hesaplanır. Kısaca denklem şu şekilde yazılabilir:
\text{RWL} = LC \times HM \times VM \times DM \times AM \times FM \times CM
Burada “LC = 23 kg” sabitinden başlayarak, çalışma ortamı faktörlerinin uygunluğu arttıkça sonuç yine bu değerin yakınlarında kalır. Uygun olmayan koşullar sebebiyle değer hızlıca düşer. Yani 23 kg’lık sabit, her iş için izin verilen ağırlık değil, ancak “kusursuz” ortamlarda bile RWL’nin üzerinde bir yük kaldırma işi riskli sayılabilir.
Yük Kaldırma Standartları Neden Önemlidir?
Manuel yük kaldırmayla ilişkilendirilen başlıca tehlikeler şunlardır:
- Kas-İskelet Sistemi Rahatsızlıkları: Özellikle bel fıtığı, bel ağrısı, bel kaslarında incinme, omuz sakatlıkları vb.
- Ani Yaralanmalar: Yanlış kaldırma tekniği veya aşırı yük nedeniyle kas yırtılması, bağ dokusu zedelenmesi gibi akut yaralanmalar.
- Kronik Zedelenmeler: Uzun vadede tekrarlayan mikro travmaların yol açabileceği bel, sırt ve boyun problemleri.
NIOSH’ta hazırlanan rehberlerin temel amacı bu riskleri asgari düzeye indirmektir. İşverenlerin çalışanlarını bu risklerden koruyabilmesi için makineleşme, otomasyon, yardımlı kaldırma ekipmanları, ergonomik düzenlemeler ve eğitim gibi faktörlerin bir arada ele alınması şarttır.
Ideal Koşulları Etkileyen Faktörler
1. Vücut Duruşu (Postür)
- Dik bir duruşta ve yükü belimize yakın konumda kaldırmak, omurga üzerine binen yükü ciddi oranda azaltır.
- Yük, vücuttan ne kadar uzakta tutulursa belin maruz kaldığı tork artar. Örneğin, 1 kg bir ağırlığı kollar gerginken kaldırmak ile göğse yakın kaldırmak arasında bel ve omurgaya binen kuvvette büyük fark vardır.
2. Kaldırma Sıklığı (Frekans)
- Aynı yükü saatte 2-3 kez kaldırmak mı, yoksa 25-30 kez kaldırmak mı? Sıklık arttıkça kas yorgunluğu riski de artar.
- Bu nedenle NIOSH formülü, sıklık faktörünü de hesaba katar.
3. Dikey Konum ve Mesafe
- Yere çok yakın bir noktadan kaldırma (örneğin diz hizasından) veya çok yukarıda bir rafa kaldırma, yükü güvenli şekilde taşıma yeteneğini azaltabilir.
- Bel hizası civarında (yaklaşık bel ve göbek arasındaki bölge), genelde en rahat kaldırma yüksekliği olduğundan bu konumdaki yükler için risk düşüktür.
4. Asimetrik Duruş ve Dönme Hareketi
- Omurgayı bükerek veya dönerek kaldırma yapmak, diskler ve bağlar üzerinde ekstra basınç oluşturur.
- 0°’lik asimetri (dik cepheden kaldırma) en ideal olanıdır.
5. Kavrama (Coupling)
- Kaldırılacak yükün ergonomik tutma yerlerinin olması (örneğin, ergonomik kulplar veya saplar), kaymaz yüzeyler vb. güvenli kaldırmayı kolaylaştırır.
- Kavrama zorluğu veya cismin kaygan oluşu riski artırır.
Tüm bu faktörler bir arada değerlendirildiğinde, “standart koşullar” altında çalışan bir kişinin sağlığını riske atmadan kaldırabileceği ortalama katlanabilir yük sınırının 23 kg olduğu sonucuna varılmaktadır.
Diğer Ülkelerdeki Yük Kaldırma Rehberleri ve Farklılıklar
Dünya genelinde manuel yük kaldırma konusunda tek bir evrensel “en doğru” değer yoktur. Çünkü her ülke, kendi yasal düzenlemelerine ve bilimsel araştırmalarına göre bazı kılavuzlar belirler. Örneğin:
- ISO 11228-1 Standardı: Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından belirlenen “Ergonomi – Manuel Taşıma” standartları, benzer şekilde belli öneriler ve hesaplamalar sunar.
- İngiltere HSE (Health and Safety Executive): “Manual Handling Operations Regulations 1992 (MHOR)” rehberinde, kadınlar ve erkekler için farklı “kaldırma sınırları” içeren tablolar sunar. Ancak HSE rehberindeki rakamlar, tek başına “mutlak” sınır olarak okunmaktan ziyade, bir risk değerlendirmesi ekranlama aracı olarak kullanılır.
- Avrupa Birliği Ergonomi Direktifleri: Belirli yönergeler olsa da genellikle bir “kişiye özel” risk analizi yapılmasını öngörür.
- Kanada, Avustralya vb. ülkelerde NIOSH denklemi veya benzer rehberler temel alınarak ülkeye adapte edilmiş formlar mevcuttur.
Bazı ülkelerde 25 kg gibi daha yuvarlak bir rakam referans alınsa da, NIOSH’un 23 kg’lık değeri genellikle en sık duyulan rakamdır.
İşyerinde Uygulama
1. Risk Değerlendirmesi
İşyerlerinde manuel taşıma risk değerlendirmesini yaparken:
- Yük Özellikleri: Ağırlık, boyut, şekil, taşıma kolaylığı vb.
- Kişisel Özellikler: Çalışanın deneyimi, fiziksel kapasitesi, boyu vb.
- Çevresel Koşullar: Zemin durumu (kaygan, eğimli), aydınlatma, sıcaklık/stres vb.
- Görev Özellikleri: Kaldırma sıklığı, mesafe, çalışma hızı, vardiya süresi vb.
BNIOSH Lifting Equation bu faktörleri formüle ettiği için, bir nevi “çok boyutlu risk değerlendirmesi aracı” olarak işlev görür. Mühendislik önlemleri (yükü ekipmanla kaldırma), yönetsel önlemler (dinlenme molaları, iş rotasyonu) ve eğitim (doğru kaldırma tekniği) gibi çözümler riskin azaltılmasında anahtar rol oynar.
2. Eğitimin Önemi
Çalışanların:
- Bel hastalıkları hakkında bilgilendirilmesi,
- Doğru kaldırma teknikleri ve duruş postürü hakkında eğitim alması,
- İş arkadaşlarıyla veya asansör, kaldıraç gibi mekanik desteklerle taşıma alışkanlığı edinmesi,
ağır işlerde riskin büyük ölçüde düşmesine yardımcı olur. Yüksek riskli görevlerde “iki kişilik kaldırma” ya da “mekanik kaldırma araçları” kullanılması son derece sık uygulanan çözümlerdendir.
3. Mühendislik Yaklaşımları
- Kaldırma araçları: Transpalet, forklift, vinç gibi ekipmanlar yoğun olarak kullanılır.
- İş istasyonu dizaynı: Yükün bel seviyesinde olmasını sağlamak, kaldırma mesafesini kısaltmak, iş yüzeylerini ayarlanabilir hale getirmek.
- Yardımcı ekipmanlar: Taşıma bantları veya merdaneli tezgâhlar gibi çözümler yükün itilerek veya itilirken kayarak hareket etmesini sağlar.
Çoklu Seçenekler Arasında Neden “23 kg”?
Soru içerisinde verilen diğer seçenekler (12, 15, 32, 40 kg) çoğu zaman merak edilir. NIOSH rehberinde 23 kg en sık atıf yapılan değerdir. Birçok işyerinde yanlış anlama sonucunda çalışanlar “25 kg” veya “30 kg” gibi genel sınırlarla karşılaşabilirler; ancak bunlar o işyeri politikalarının oluşturduğu veya mevzuattan alınmış farklı rakamlardır. Örneğin:
- 12 kg: Bazı kılavuzlar, fiziksel kapasitesi düşük veya ergonomik şartları uygun olmayan ortamlarda 12 kg gibi düşük bir sınıra inilebileceğini belirtir.
- 15 kg: Özellikle kadın çalışanların ortalama veya sürekli kaldırması istenen yükler için çeşitli ülkelerin rehberlerinde belirtilen bir “kabul edilebilir” üst düzey olabilir.
- 32 kg ve 40 kg: Çok daha ağır yükler olup, tipik olarak iki kişiyle veya mekanik destekle kaldırılması tavsiye edilir. Bazı ülkelerde standart olarak “fiziksel olarak çok uygun ve eğitimli bir erkek çalışanın, ideal koşullarda” kaldırabileceği en yüksek sınır gibi rakamlar ortaya atılsa da, genelde şu anki rehberler tek kişinin 32–40 kg civarındaki yükleri sık sık kaldırmasını önermemektedir.
Nihayetinde NIOSH’e göre “ortalama saha koşullarında (ideal koşullara yakın) tek bir operatörün kaldırabileceği yük” olarak 23 kg ön plana çıkar.
Örnek Senaryo: 23 kg’ı Geçiyorsa Ne Yapılmalı?
Diyelim ki bir işyerinde kaldırılması gereken yük, 30 kg olsun ve günde 20-30 defa kaldırılıp indirilmesi gerekiyor. 23 kg standart değerin üzerine çıkıldığı açıkça görülür. Burada risk minimizasyonu için:
- İki Kişiyle Kaldırma: Yükü iki personelin birlikte kaldırması.
- Mekanik Yardımcılar: Forklift ya da transpalet gibi.
- İş İstasyonu Düzenlemesi: Yükü bel seviyesine getirecek platform veya tezgâh.
- Çalışma Sıklığını Azaltma: İş rotasyonu ya da vardiya planlaması ile yük sıklığını düşürme.
- Eğitim ve Denetim: Operatörlerin uygun kaldırma postürü kullanması.
Bu önlemler alındığında, yük 23 kg’ın üzerinde olsa bile ergonomik risk önemli ölçüde azaltılabilir. Dolayısıyla, “23 kg aşıldı, kesinlikle yasak” diye bir yaklaşım da çok katı olabilir. Önemli olan, 23 kg’ı aştığımız ortamda ergonomik tasarımları ve güvenli ekipman kullanımını devreye sokmaktır.
NIOSH’un Tavsiyeleri ve Temel İlkeler
- Yapılabiliyorsa Yükü Hafifletin: Eğer paketleme biçimi değiştirilebilir ve yükün kütlesi bölünerek daha küçük parçalar halinde taşınabiliyorsa bu tercih edilmelidir.
- Fiziksel Özellikleri Dikkate Alın: Yük taşıyan kişinin boyu, gücü ve deneyimi önemlidir. Standart 23 kg, ortalama yetişkin bir çalışan için tipik alınmış bir değerdir.
- Bel ve Omurgayı Korumak Esastır: Kaldırırken dizleri bükmek, sırtı dik tutmak, yükü vücuda yakın almak, dönme hareketlerini en aza indirmek gerekir.
- Birçok Değişken Zamanla Değişir: Kaldırma sıklığı, çalışma yorucu olabilir. Bu yüzden günün ilerleyen saatlerinde aynı yükü kaldırmak daha riskli hale gelebilir.
- Risk Analizi Düzenli Olarak Güncellenmelidir: Yeni ekipmanlar, yeni çalışanlar veya artan üretim hacmi gibi faktörlerde yapılacak değişiklikler ile risk analizi tekrar ele alınmalıdır.
Yük Kaldırma ve Mesleki Rahatsızlıklar
Kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları iş gücü kaybına en sık yol açan problemler arasındadır. Özellikle bel ağrısı, bel fıtığı (lomber disk hernisi), omuz ve boyun bölgesi kaslarında gerilme gibi sorunlar çalışanların verimliliğini düşürür ve iş kazası riskini artırır.
Bel rahatsızlıklarının %80 gibi yüksek bir oranla bir kez yaşandığında tekrarlayıcı olduğu, literatürde sıkça geçmektedir. Bu nedenle işin tasarımının en baştan ergonomik yapılması hayati önem taşır.
Güncel Yaklaşımlar ve Teknolojiler
Teknolojinin iş hayatına girmesiyle birlikte, manuel kaldırma işlemlerinde de yenilikçi yaklaşımlar ortaya çıkmıştır:
- Ekso İskele (Exoskeleton): Giyilebilir robotik destek sistemleri çalışanların bel ve sırt bölgelerine binen yükü hafifletmeye yardımcı olur.
- Otomatik Raflama Sistemleri: Depolarda asansörlü raflama (vertical lift modules) ya da otomatik istifleme sistemleri ile yüksek raflara erişim ihtiyacı azaltılır.
- Sensör Tabanlı İzleme Sistemleri: Çalışanın duruşunu izleyen sensörler, yanlış kaldırma yaptığında ya da omurga açısı tehlikeli hale geldiğinde uyarı verebilir.
- 3D Hareket Analizleri: Ergonomik iyileştirmeleri test etmek adına, çalışanların hareketleri 3D analiz sisteminde incelenir ve riskli adımlar belirlenir.
Bu teknolojiler, “insan-odaklı” işyerlerini destekleyerek, iş kazalarını ve sakatlanmaları minimuma indirmeyi amaçlar.
Örnek Vaka Analizi
Aşağıda hayali ama tipik bir senaryoyla, NIOSH rehberinin nasıl uygulanabileceğini görebiliriz:
Senaryo: ABC Lojistik firmasında, gün boyunca 25 kg’lık koliler, kamyondan depoya taşınıyor. Her saat başı yaklaşık 30 koli indiriliyor. Koliler bel hizasındaki bir tahta palet üzerine konuluyor, oradan da depodaki rafa kaldırılıyor.
- Yük Ağırlığı (Load): 25 kg. NIOSH temel değeri 23 kg’ın üzerinde.
- Mesafe (Horizontal Distance): İşçiler koliyi yaklaşık 25-30 cm uzanarak tutmak zorunda kalıyor. Bu uzanma payı risk artırıcı.
- Dikey Yükseklik (Vertical Position): Koli bel seviyesinde, fena değil ancak yine de bazen belden aşağı eğilmeleri gerekebiliyor.
- Frekans (Frequency): Saatte 30 koli, günde ortalama 8-10 saat çalışma. Toplam 240-300 koli taşıma. Bu oldukça yüksek.
- Kavrama (Coupling): Kolilerin sapları yok, kaygan değil ama üretici bandıyla sarılı. Orta düzeyde bir kavrama kalitesi.
NIOSH denklemiyle uygulanacak katsayılar muhtemelen 1’den küçük değerler verecektir ve nihayetinde RWL 23 kg’ın ciddi oranda altına düşebilir. Bu durumda risk değeri yüksek çıkar. Firma, durumu iyileştirmek için:
- Koli ağırlıklarını 15-20 kg’a düşürmeyi talep edebilir.
- Koli üzerine ergonomik tutamaklar eklenmesini isteyebilir.
- Depo düzenlemesinde yük taşıma mesafesini kısaltabilir.
- Personel sayısı artırıp işi paylaştırabilir veya mekanik kaldırma araçları temin edebilir.
Bu tür önlemlerle, kas-iskelet yaralanmaları ve olası iş gücü kaybı engellenir.
Tablo: Yük Kaldırma Risk Faktörleri ve Önerilen Çözümler
Aşağıdaki tabloda, yük kaldırmada önemli risk faktörlerini ve bu faktörlere karşı alınabilecek bazı önlemleri özetliyoruz:
| Risk Faktörü | Açıklama | Önerilen Çözümler |
|---|---|---|
| Aşırı Ağırlık (≥ 23 kg üstü) | Yükün tek seferde veya sık tekrarla kaldırılması, bel sakatlığı riskini artırır. | Yükleri bölme, iki kişiyle kaldırma, mekanik yardımcılar, otomatik sistemler |
| Uygun Olmayan Duruş/Asimetri | Eğilerek, dönerek veya uzanarak kaldırma. | Ergonomik çalışma alanı planlaması, işi vücuda yakın yapmak, rotasyon hareketinden kaçınma |
| Yüksek Kaldırma Sıklığı | Saatte onlarca kez tekrarlanan kaldırma hareketi. | Çalışma sürelerini düzenleme, dinlenme molaları, iş rotasyonu, otomasyon |
| Kötü Kavrama/Kaygan Yüzey | Sap veya kulp olmaması, elle kolay kavranamaması. | Kolilere tutamak eklemek, kaymaz yüzey, destek eldivenleri |
| Uygunsuz Çevre Koşulları | Sıcak/soğuk havada kaslar çabuk yorulur, kaygan veya engebeli zemin riski çoğaltır. | Çalışma ortamını uygun ısı ve zemin koşullarına getirerek düzeltmek |
| Postüral Yorgunluk ve Tekrarlama | Gün içinde artan yorgunluk ile bel ve sırt sakatlanma riski artar. | Makul dinlenme aralıkları, çalışma planlaması, yeterli personel sayısı |
Kısa Özet
- NIOSH tarafından belirlenen ve iş yerlerinde sıklıkla referans alınan “Tavsiye Edilen Ağırlık Limiti (RWL)” ideal koşullar altında 23 kg olarak belirlenmiştir.
- Bu değer, her koşul ve her çalışan için “kesin” bir sınır değildir; ancak ergonomik risk analizi için başlangıç noktasıdır.
- Manuel kaldırma işlerinin ergonomik düzenlemeler ve risk analizleri olmadan yapılması, kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına ve iş kazalarına davetiye çıkarır.
- Kaldırma sıklığı, zorlayıcı vücut duruşları (eğilme, dönme), kavrama güçlüğü gibi faktörler RWL’yi düşürür.
- 23 kg üzerinde bir ağırlık sık sık taşınacaksa mutlaka iş yeri koşullarına uygun teknik ve mühendislik çözümleri (mekanik kaldırma, iki kişiyle kaldırma, yükü bölme vb.) devreye sokulmalıdır.
Sonuç ve Değerlendirme
Manuel yük kaldırma işleri, doğru yöntemlerle planlanmadığında bel, sırt ve omuz bölgelerinde ciddi hasarlara yol açabilmektedir. NIOSH tarafından yayımlanan kılavuz, 23 kg değerini “ideal şartlar çerçevesinde” orta düzey risk sınırı olarak önerir. Bu rakam, sıklıkla “NIOSH standart değeri” olarak literatürde yer bulur. Soru içinde de belirtildiği üzere, Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsünün rehberinde geçen ortalama standart değerin 23 kg olduğunu rahatlıkla ifade edebiliriz.
Bununla birlikte, her iş yeri ve her çalışan aynı değildir. Boy, fiziksel kondisyon, yükün şekli, çalışma ortamının ergonomisi gibi etkenler bu değeri yukarı veya aşağı doğru etkileyecektir. Burada kilit nokta, riskleri en aza indirmek, çalışanların sağlığına ve üretim verimliliğine katkı sağlamaktır.
Bu nedenle, bir iş yeri kendine şu soruları sormalıdır:
- Yükler 23 kg’ı aşıyorsa nasıl bir iyileştirme yapılabilir?
- Yük kaldırma sıklığını nasıl azaltabilir veya işi çalışanlar arasında paylaştırabiliriz?
- Mühendislik önlemleri ve mekanik çözümler konusunda nasıl yatırım yapabiliriz?
- Çalışanlara ergonomi ve doğru kaldırma teknikleri eğitimi veriyor muyuz?
Bütün bu soruların yanıtları, daha sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak için hayati önemdedir.
Özet Bilgiler
- NIOSH (Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü) manuel yük kaldırmaya ilişkin rehberinde temel alınan 23 kg’ı “ideal” şartlar altında tek kişinin kaldırabileceği önerilen maks. ağırlık olarak kabul eder.
- İdeal koşullardan sapıldıkça (asimetri, sık tekrar, yüksek/çok alçak kaldırma vb.), sistematik olarak bu limitin altına inmek gerekir.
- Standart 23 kg, mutlak bir yasal “zorunluluk” özelliği taşımasa da yaygın olarak kabul edilen bir yol göstericidir.
- Çalışma hayatında daha ağır yüklerle karşılaşıldığında, kaldırma ekipmanlarından yararlanmak veya işi iki kişiyle yapmak önemlidir.
- 23 kg’ı herkes rahat kaldırabilir diye bir hüküm yoktur; çalışanların fiziksel kapasitesi, kondisyonu, boyu, sağlık geçmişi de belirleyicidir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Soru: 23 kg sabit bir mutlak değer midir?
Cevap: Hayır, “ideal” koşullar için belirlenen bir tavsiye limitidir. Koşullar kötüleştikçe bu değerin de düşürülmesi gerekir.
Soru: Farklı kurumlar neden 25 kg veya 20 kg gibi değerler kullanıyor?
Cevap: Her ülke ve kurum, kendi iş gücü yapısı, mevzuat ve ergonomik kriterlerine göre risk analizi yapars. 23 kg ise NIOSH’un özellikle vurguladığı bir değerdir.
Soru: Kadın ve erkek çalışanlar için fark var mı?
Cevap: NIOSH rehberi genelde ortalama popülasyonu baz alır. Diğer rehberlerde kadınlar için düşük ağırlık limitleri belirlenebilmektedir. Sonuçta risk analizine katılması gereken faktörler içinde bireysel farklar da yer alır.
Soru: 23 kg’ın üzerinde kilo kaldırmak yasak mı?
Cevap: Yasal olarak bu tip “tek rakamlı yasaklar” her ülkede farklıdır. Çoğu zaman 23 kg’ı geçiyorsa, işverenin ek önlemler alması gerektiği belirtilir. Örneğin iki kişiyle kaldırma, mekanik destek kullanma, vb.
Kaynaklar
- NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health). Work Practices Guide for Manual Lifting (1981).
- Waters, T. R., Putz-Anderson, V., Garg, A., & Fine, L. J. (1993). Revised NIOSH equation for the design and evaluation of manual lifting tasks. Ergonomics, 36(7).
- International Organization for Standardization (ISO). ISO 11228-1: Ergonomics - Manual Handling.
- Health and Safety Executive (HSE) UK. Manual Handling Operations Regulations 1992 (MHOR).
- McGill, S. M. (2007). Low back disorders: Evidence-based prevention and rehabilitation.
Son Söz
Amerika Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH) tarafından yayınlanan rehberde, ideal koşullardaki manuel yük kaldırma işlemleri için tavsiye edilen ortalama standart değer 23 kg olarak belirlenmiştir. Bu rakam, hemen her yerde karşımıza çıkan ve literatürde sıkça atıf yapılan bir referanstır. Fakat unutulmamalıdır ki, bu ağırlığın altındaki işlerde bile uygunsuz duruş, yüksek frekans, asimetrik hareket gibi faktörlerle ciddi riskler söz konusu olabilir. Bu nedenle her zaman işyerinin ergonomik koşulları ve bireysel yetenekler göz önünde bulundurulmalı ve gerekli önlemler eksiksiz alınmalıdır.