Soru:
“Aşağıda verilenlerden hangisi gelişmiş ülkelerin nüfus özellikleri arasında gösterilemez?”
Şıklardaki bilgilere bakarak analiz yapalım:
-
A) Doğal nüfus artışı hızlı düşüktür.
- Gelişmiş ülkelerde doğru bir özellik: Gelişmiş ülkelerde doğal nüfus artış hızı genellikle düşüktür çünkü bu ülkelerde doğurganlık oranı düşük, yaşam süresi uzun, sağlık hizmetleri gelişmiştir ve aile planlaması yaygındır.
-
B) Ortalama yaşam süresi uzundur.
- Gelişmiş ülkelerde doğru bir özellik: Gelişmiş ülkelerde sağlık hizmetlerinin iyi olması, eğitim düzeyinin yüksek olması ve yaşam koşullarının iyileşmiş olması nedeniyle insanlar daha uzun yaşamaktadır.
-
C) Kendi nüfus oranı kır nüfusa göre daha fazladır.
- Gelişmiş ülkelerde doğru bir özellik: Gelişmiş ülkelerde şehirleşme oranı yüksektir ve kırsal nüfusa kıyasla kent nüfusu daha fazladır.
-
D) Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı fazladır.
- Bu özelliği yanlış: Gelişmiş ülkelerde tarım sektörü modernize edilmiştir, makineli üretim yaygın olduğundan bu sektörde çalışan nüfus oranı düşük seviyededir. Tarımda çalışan oranı genelde gelişmekte olan veya az gelişmiş ülkelerde yüksektir.
-
E) Kişi başına düşen milli gelir yüksektir.
- Gelişmiş ülkelerde doğru bir özellik: Gelişmiş ülkelerin ekonomisi güçlü olduğu için kişi başına düşen milli gelir yüksektir.
Doğru Cevap:
D) Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı fazladır.
Gelişmiş ülkelerde bu özellik gösterilemez çünkü tarım sektörü modernleşmiştir ve bu alanda istihdam edilen nüfus oransal olarak azdır. Gelişmiş ülkeler genellikle sanayi ve hizmet sektörlerinde yoğunlaşmıştır.
Soru: Aşağıda verilenlerden hangisi gelişmiş/gelişmiş ülkelerin nüfus özellikleri arasında gösterilemez?
| Seçenekler | İfade |
|---|---|
| A | Doğal nüfus artışı hızı düşüktür. |
| B | Ortalama yaşam süresi uzundur. |
| C | Kent nüfus oranı, kır nüfus oranına göre daha fazladır. |
| D | Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı fazladır. |
| E | Kişi başına düşen millî gelir yüksektir. |
İçindekiler
- Gelişmiş Ülkelerde Temel Nüfus Özellikleri
- Seçeneklerin Analizi
- Tablo: Gelişmiş Ülkelerde Beklenen Nüfus ve Ekonomik Özellikler
- Sonuç
- Özet
1. Gelişmiş Ülkelerde Temel Nüfus Özellikleri
Gelişmiş ülkeler, ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan belirli standartların üzerinde bulunan, sanayileşme ve kentleşme oranı yüksek ülkelerdir. Bu ülkelerde nüfus ve istihdamla ilgili yaygın olarak gözlemlenen birkaç temel özellik şunlardır:
- Doğum oranları ve doğal nüfus artış hızı genelde düşüktür.
- Ortalama yaşam süresi yüksektir.
- Kentsel nüfus oranı kırsal nüfusa göre fazladır (kentleşme oranı yüksektir).
- Kişi başına düşen millî gelir yüksektir.
- Genellikle hizmet sektörü baskın olup, tarım sektöründe çalışan nüfus oranı düşüktür.
2. Seçeneklerin Analizi
A) Doğal nüfus artışı hızı düşüktür.
- Açıklama: Gelişmiş ülkelerde doğum oranları (fertilite) ve doğal nüfus artışı genellikle düşük seyretmektedir. Dolayısıyla bu ifade gelişmiş ülkelerin nüfus özelliklerinden biridir.
B) Ortalama yaşam süresi uzundur.
- Açıklama: Sağlık hizmetlerinin iyi olması, doğru beslenme ve yüksek yaşam standartları nedeniyle gelişmiş ülkelerde ortalama yaşam süresi uzundur. Bu özellik, gelişmiş ülkeler için doğru bir nitelemedir.
C) Kent nüfus oranı, kır nüfus oranına göre daha fazladır.
- Açıklama: Gelişmiş ülkelerde kentleşme oranı yüksektir, dolayısıyla kent nüfusu kır nüfusundan fazladır. Bu yüzden bu ifade de gelişmiş ülkelerle uyumludur.
D) Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı fazladır.
- Açıklama: Gelişmiş ülkelerde tarım sektörü teknolojik altyapı ve mekanizasyon ile yürütüldüğü için, tarım sektöründe çalışan nüfus genellikle düşüktür. Nüfusun çoğu hizmet ve sanayi sektörlerinde istihdam edilir. Dolayısıyla tarım sektöründe çalışanların oranının “fazla” olması, gelişmiş ülkeler için geçerli değildir.
E) Kişi başına düşen millî gelir yüksektir.
- Açıklama: Gelişmiş ülkelerin en önemli ekonomik özelliklerinden biri kişi başına düşen millî gelirin yüksek olmasıdır. Bu özellik de gelişmiş ülkelerin tipik örnekleri arasındadır.
3. Tablo: Gelişmiş Ülkelerde Beklenen Nüfus ve Ekonomik Özellikler
| Özellik | Gelişmiş Ülkeler Durumu |
|---|---|
| Doğal nüfus artışı | Düşük |
| Ortalama yaşam süresi | Uzun |
| Kentleşme oranı | Yüksek |
| Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı | Düşük |
| Kişi başına düşen millî gelir | Yüksek |
4. Sonuç
Soru, “Hangisi gelişmiş ülkelerin nüfus özellikleri arasında gösterilemez?” diye sormaktadır. Seçeneklerden D şıkkı (Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı fazladır) gelişmiş ülkelerde tipik olarak ** gözlenmeyen** bir özelliktir. Bu nedenle doğru cevap D’dir.
5. Özet
Gelişmiş ülkeler düşük doğal nüfus artışı, yüksek ortalama yaşam süresi, yüksek kentleşme oranı ve yüksek kişi başına düşen millî gelir gibi özelliklere sahiptir. Tarımda çalışan nüfusun fazla olması genelde az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelere özgüdür. Dolayısıyla bu soru için doğru cevap D şıkkıdır.
Aşağıda verilenlerden hangisi gelişmiş ülkelerin nüfus özellikleri arasında gösterilemez?
A) Doğal nüfus artışı hızı düşüktür.
B) Ortalama yaşam süresi uzundur.
C) Kentsel nüfus oranı kır nüfusu oranına göre daha fazladır.
D) Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı fazladır.
E) Kişi başına düşen millî gelir yüksektir.
Cevap: D) Tarım sektöründe çalışan nüfus oranı fazladır.
Gerekçeli Açıklama
-
Düşük Doğal Nüfus Artışı (A)
- Gelişmiş ülkeler, yüksek yaşam standartları, yaygın doğum kontrol yöntemleri ve eğitim düzeyinin yüksekliği nedeniyle düşük veya durağan doğal nüfus artışına sahiptir.
-
Uzun Ortalama Yaşam Süresi (B)
- Gelişmiş sağlık hizmetleri, beslenme imkânları ve yaşam koşullarının iyileşmiş olması nedeniyle gelişmiş ülkelerde ortalama yaşam süresi daha uzundur.
-
Yüksek Kentsel Nüfus Oranı (C)
- Gelişmiş ülkelerde iş imkânları genellikle sanayi ve hizmet sektörlerinde yoğunlaşır; bu nedenle şehirlerde yaşayan nüfus oranı kırsal kesime göre oldukça fazladır.
-
Tarım Sektöründe Çalışan Nüfus Oranının Fazla Olması (D)
- Gelişmiş ülkelerde tarım sektörü daha teknolojik ve verimli yöntemlerle yürütüldüğü için çalışan sayısı azdır. Ağırlık, sanayi ve hizmet sektörlerindedir. Dolayısıyla tarımda çalışan nüfusun “fazla” olması gelişmiş ülkelerin tipik bir özelliği değildir.
-
Kişi Başına Düşen Millî Gelirin Yüksek Olması (E)
- Ekonomi, sanayi ve teknoloji açısından ileri düzeyde olan gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen millî gelir genellikle yüksektir.
Dolayısıyla tarım sektöründe çalışan nüfus oranının fazla olması, gelişmiş ülkelerin tipik nüfus özelliği değildir. Bu nedenle doğru cevap D şıkkıdır.
Kaynaklar:
- Dünya Bankası (World Bank) Raporları
- Birleşmiş Milletler (UN) Kalkınma Programı – İnsani Gelişme Raporları