Sorunuzun Çözümü:
Soruda, “sıkmak” fiilinin anlamlarından dışında bir kullanımı soruluyor. Önce verilen anlamları inceleyelim:
“Sıkmak” Sözcüğünün Anlamları:
- Dar gelmek
- Baskı altına almak; üzmek, zorlamak
- Basınçlı bir araçla fışkırtmak, püskürtmek
Cümleleri Değerlendirelim:
A) İtfaiyeciler, orman yangınına su sıkarak müdahale etmeye çalışıyor.
Bu cümlede sıkmak fışkırtmak/püskürtmek anlamında kullanılmış. Verilen anlamlar içinde yer alıyor.
B) Taner, sinirinden yanında duran arkadaşının kolunu istemsizce sıkıyor.
Burada sıkmak, baskı altına almak anlamında kullanılmış. Bu da verilen anlamlar arasında bulunuyor.
C) Bu kurumlar da başarılı olması için öğrencileri çok sıkıyorlar.
Bu cümlede sıkmak, baskı altına almak; zorlamak anlamında kullanılmış. Dolayısıyla yine verilen anlamlardan biri.
D) Yeni aldığım pantolon, belimi oldukça fazla sıktı.
Burada sıkmak dar gelmek anlamında kullanılmış, verilen anlamlardan biri olsa da bağ ve fiziksel yapı üzerinden işlenmiş. ÖZGÜN TERCİH VERİLEN KATEGORİL
Sonuç:
B VE B KATEGORİLERİ DIŞIND @user
Soru:
Aşağıda “sıkmak” sözcüğünün bazı anlamları verilmiştir:
• Dar gelmek
• Baskı altına almak; üzmek, zorlamak
• Basınçlı bir araçla fışkırtmak, püskürtmek
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sıkmak” sözcüğü verilen anlamlarının dışında kullanılmıştır?
A) İtfaiyeciler, orman yangınına su sıkarak müdahale etmeye çalışıyor.
B) Taner, sinirinden yanında duran arkadaşının kolunu istemsizce sıkıyor.
C) Bu kurumlar da başarılı olması için öğrencileri çok sıkıyorlar.
D) Yeni aldığım pantolon, belimi oldukça fazla sıktı.
Cevap:
Burada “sıkmak” fiilinin sözlükte verilen üç anlamı şunlardır:
- Dar gelmek – (D seçeneğindeki pantolon örneği gibi, pantolonun beli dar geldiği anlatılıyor.)
- Baskı altına almak; üzmek, zorlamak – (C seçeneğinde “öğrencileri çok sıkmak” ifadesi, öğrenciler üzerinde baskı kurmayı anlatıyor.)
- Basınçlı bir araçla fışkırtmak, püskürtmek – (A seçeneğindeki itfaiyecilerin suyu “sıkarak” yani basınçla püskürtmesi anlatılıyor.)
Metinde verilen bu üç anlamın hiçbirinde, bir insanın sinirlenip başka bir insanın kolunu “elle” sıkması (yani kolu fiziksel olarak kavrayıp baskı uygulamak) doğrudan yer almıyor. “Baskı altına almak” ifadesi genellikle psikolojik veya durumsal bir baskı için kullanılır; kolunu sıkmak, sözlükte ayrıca “elle kuvvetlice tutmak, bastırmak” anlamına da gelebilir ancak bu, yukarıdaki üç maddenin kapsamıyla birebir örtüşmüyor. Dolayısıyla B seçeneği bu üç anlamın dışında kalmaktadır.
Özet Tablo
| Seçenek | Cümle | “Sıkmak” Anlamı | Verilen 3 Anlamla Uyuşma? |
|---|---|---|---|
| A | İtfaiyeciler, orman yangınına su sıkarak müdahale etmeye çalışıyor. | Suyu basınçlı araçla püskürtmek | (3) nolu anlamla birebir aynı. |
| B | Taner, sinirinden yanında duran arkadaşının kolunu istemsizce sıkıyor. | Fiziksel olarak bir uzvu kuvvetlice el ile sıkmak. | Verilen 3 anlam arasında doğrudan yer almıyor (Cevap). |
| C | Bu kurumlar da başarılı olması için öğrencileri çok sıkıyorlar. | Öğrencilere baskı yapmak, zorlamak | (2) nolu “baskı altına almak, zorlamak” anlamıyla örtüşüyor. |
| D | Yeni aldığım pantolon, belimi oldukça fazla sıktı. | Pantolonun dar gelmesi | (1) nolu “dar gelmek” anlamıyla örtüşüyor. |
Doğru Yanıt: B
Bu açıklamalar ışığında “Taner, sinirinden yanında duran arkadaşının kolunu istemsizce sıkıyor.” cümlesinde kullanılan “sıkmak” fiili, seçeneklerde belirtilen sözlük anlamlarının (dar gelmek, baskı altına almak/üzmek, basınçlı püskürtmek) dışında kaldığı için B seçeneği doğrudur.
Aşağıda “sıkmak” sözcüğünün bazı anlamlarına yer verilmiştir. Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde “sıkmak” sözcüğü verilen anlamların dışında kullanılmıştır?
Answer:
Aşağıdaki anlamlar verilmiştir:
- Dar gelmek
- Baskı altına almak; üzmek, zorlamak
- Basınçlı bir araçla fışkırtmak, püskürtmek
Şıkları incelediğimizde:
• (A) “İtfaiyeciler, orman yangınına su sıkarak müdahale etmeye çalışıyor.” → “Sıkmak” burada basınçlı su püskürtmek anlamındadır (3. anlama uyuyor).
• (C) “Bu kurumlar da başarılı olması için öğrencileri çok sıkıyorlar.” → “Sıkmak” burada baskı altına almak, zorlamak anlamındadır (2. anlama uyuyor).
• (D) “Yeni aldığım pantolon, belimi oldukça fazla sıktı.” → “Sıkmak” burada dar gelmek anlamındadır (1. anlama uyuyor).
• (B) “Taner, sinirinden yanında duran arkadaşının kolunu istemsizce sıkıyor.” → Burada “sıkmak” doğrudan fiziksel olarak bir uzvu (kolu) avuçla kavramak ve güç uygulamak anlamında kullanılmıştır. Verilen üç anlama (dar gelmek, baskı altına almak/üzmek/zorlamak, basınçlı bir araçla püskürtmek) tam olarak uymamaktadır.
Dolayısıyla “B” seçeneği, “sıkmak” sözcüğünün verilen anlamlarının dışında kullanılmıştır.
@User