Şekildeki küpün köşelerinden v hızıyla gösterilen yönde atılan a noktasındaki -q yüküne etkiyen manyetik kuvveti yönü ile bulunuz?
Cevap:
Bu soruda, küpün bir köşesinde bulunan ve -q yüküne sahip bir parçacık, belirli bir hız v yönünde hareket etmektedir. Ayrıca, dış manyetik alan B’nin yönü de belirtilmiştir. Bu durumda manyetik kuvvetin yönünü bulmamız gerekmektedir. Bunun için Lorentz kuvveti formülünden yararlanacağız:
- v: Yükün hızı
- B: Manyetik alan
- q: Yük miktarı
Küpte verilen vektör yönleri ve manyetik alan kullanılarak sağ el kuralı uygulanır. Ancak -q yükü olduğundan dolayı negatif yüklü parçacığın hareketi ters yönde olacaktır.
Aşamalar:
-
Hız (v) Yönü:
- Soruda verilen vektör yönlerine dikkat edelim. Hız vektörü \mathbf{v}, a noktasından z ekseni doğrultusunda yukarıya doğru gitmektedir.
-
Manyetik Alan (B) Yönü:
- Manyetik alan, yukarıya doğru olan y ekseninde ilerlemektedir (B vektörü z ekseni boyunca yukarıya doğru, \mathbf{B}).
-
Lorentz Kuvveti (sağ el kuralı):
- Sağ el kuralına göre başparmağın hız vektörünü (\mathbf{v}), işaret parmağın manyetik alan (\mathbf{B}) yönünü gösterdiğinde orta parmağın gösterdiği yön manyetik kuvvetin (\mathbf{F}) yönünü verir.
- Ancak, yük -q olduğu için kuvvet vektörü (\mathbf{F}) ters yönde olacaktır.
Manyetik Kuvvet:
-
Sağ el kuralı kullanılarak:
- Hız vektörü (\mathbf{v}) z ekseni boyunca yukarı
- Manyetik Alan (\mathbf{B}) y ekseni boyunca yukarı
Sağ el kuralına göre, başparmağınız x ekseni boyunca pozitif yöndedir. Ancak yük -q olduğu için sonuç tersidir:
- Manyetik kuvvet yönü x ekseni boyunca negatif yöne doğru olacaktır.
Sonuç:
Manyetik kuvvetin yönü negatif x ekseninde, yani, (-\mathbf{i}) yönünde olacaktır.
Manyetik kuvvet yönü: Negatif x ekseninde.