Redonksdenklemi

YKS TYT
1

Cu+HNO3=Cu(NO3)2+NO+H2O
redoks denklemi

2

Ziro “Cu + HNO₃ = Cu(NO₃)₂ + NO + H₂O” denkleminin bir redoks denklemi olduğunu söyledi.

Cevap:
Bu denklem, bakır (Cu) ve nitrik asidin (HNO₃) kimyasal tepkimesini gösterir ve gerçekten de bir redoks (indirgenme-yükseltgenme) tepkimesidir. Redoks tepkimelerinde bir element elektron kazanırken diğeri elektron kaybeder. Bu tepkimeyi dengelemek ve redoks sürecini anlamak için aşağıdaki adımları izleyebiliriz:

1. Elementlerin Oksidasyon Sayılarını Belirleme:

  • Bakır (Cu): Elementel haliyle 0 olan bakır, Cu(NO₃)₂ bileşiğinde +2 oksidasyon durumuna geçer.
  • Azot (N) HNO₃’te: Azot içindeki oksijenin -2 ve hidrojenin +1 oksidasyon sayılarına göre, azotun oksidasyon durumu +5’tir. NO’ya geçerken azotun oksidasyon durumu +2’ye iner.

2. Yükseltgenme ve İndirgenme Yarı Tepkimeleri:

  • Yükseltgenme: Bakır (Cu) bakır nitrat (Cu(NO₃)₂) haline gelirken, oksidasyon durumu 0’dan +2’ye çıkar. Bu, iki elektron kaybı anlamına gelir.

    $$ \text{Cu} \rightarrow \text{Cu}^{2+} + 2e^- $$

  • İndirgenme: Azot (N), HNO₃’ten NO’ya dönüşürken oksidasyon durumu +5’ten +2’ye düşer. Bu süreçte, azot üç elektron kazanır.

    $$ \text{NO}_3^- + 4H^+ + 3e^- \rightarrow \text{NO} + 2H_2O $$

3. Elektron Dengeleme:

  • Tebaa denklemini “3” ve “2” ile çarparak elektron sayısını eşitleyin:

    Yükseltgenme: $$ 3\text{Cu} \rightarrow 3\text{Cu}^{2+} + 6e^- $$

    İndirgenme: $$ 2\text{NO}_3^- + 8H^+ + 6e^- \rightarrow 2\text{NO} + 4H_2O $$

4. Dengeleme:

  • Her iki yarı tepkimeyi birleştirerek tam denklemi yazın:

    $$ 3\text{Cu} + 8HNO_3 \rightarrow 3\text{Cu(NO}_3\text{)}_2 + 2\text{NO} + 4H_2O $$

Bu dengeleme sonucunda, hem elementlerin hem de elektronların sayısı eşitlenmiştir ve denklem kimyasal olarak dengelidir.

Özet: Bu redoks tepkimesinde, bakır elementel haldeyken +2 oksidasyon durumuna geçiyor (yükseltgenme), azot ise +5’ten +2’ye indirgeniyor. Böylece elektron alışverişi sağlanarak tepkime dengelenmiş oluyor.