Soru – 1: Tablodaki Canlıların Özellikleri
Cevap:
Aşağıdaki tabloda yer alan canlılar, omurgalı-omurgasız durumları, beslenme şekilleri, fotosentez yapabilme durumları ve solunum tipleri açısından incelenmiştir.
a) Hangileri omurgalıdır? Bulundukları sınıfları yazınız.
-
3. Kurbağa:
- Sınıf: Amfibiler (Çift yaşamlılar).
-
4. Penguen:
- Sınıf: Kuşlar (Aves).
-
5. Hamsi:
- Sınıf: Balıklar (Pisces).
-
11. Timsah:
- Sınıf: Sürüngenler (Reptilia).
b) Hangileri omurgasızdır? Bulundukları grupları yazınız.
Burada özellikle “omurgasız hayvanlar” kastedildiğinden, diğer canlı âlemlerinden (bakteriler, protistler, mantarlar, bitkiler) farklı olarak gerçek omurgasız hayvanlar aşağıdakilerdir:
-
8. Ahtapot:
- Grup: Mollusca (Yumuşakçalar).
-
10. Arı:
- Grup: Arthropoda (Eklembacaklılar, sınıf: böcekler).
Not:
1 (Bakteri), 2 (Öglena), 7 (Şapkalı Mantar) ve 9 (Çam Ağacı) hayvan olmadığı için “omurgasız hayvan” grubuna dahil edilmez.
c) Beslenme şekilleri
- 1. Bakteri: Bazıları ototrof (fotosentetik veya kemosentetik), bazıları heterotrof.
- 2. Öglena: Miksotrof (hem fotosentez yapar hem de uygun koşullarda heterotrof beslenir).
- 3. Kurbağa: Heterotrof (etçil / omnivor).
- 4. Penguen: Heterotrof (etçil).
- 5. Hamsi: Heterotrof (etçil; plankton ve küçük canlılarla beslenir).
- 7. Şapkalı Mantar: Heterotrof (saprofit).
- 8. Ahtapot: Heterotrof (etçil).
- 9. Çam Ağacı: Ototrof (fotosentetik).
- 10. Arı: Heterotrof (nektar-polen).
- 11. Timsah: Heterotrof (etçil).
d) Fotosentez yapabilenleri yazınız
- 2. Öglena (karanlıkta heterotrof olsa da ışıkta fotosentez yapabilir).
- 9. Çam Ağacı (bitki olduğu için fotosentetik).
(1. Bakteri) bazı türleri (özellikle siyanobakteriler) fotosentez yapabilse de, tablo genellikle genel “bakteri” ifadesini içerdiğinden, okul müfredatında çoğunlukla 2 ve 9 vurgulanır.
e) Akciğer solunumu yapanları yazınız
- 3. Kurbağa: Ergin dönemde akciğer ve deri solunumu yapar.
- 4. Penguen: Akciğer solunumu yapan bir kuştur.
- 11. Timsah: Sürüngenlerin hepsi gibi akciğer solunumu yapar.
(5. Hamsi ise solungaç solunumu yapar.)
Özet Tablo
| No | Canlı Adı | Omurgalı / Omurgasız (Hayvan) | Sınıf / Grup | Beslenme | Fotosentez | Solunum Türü |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Bakteri | - (Prokaryot) | - (Monera) | Ototrof / Heterotrof | Hayır (*1) | Hücre zarından (difüzyon) |
| 2 | Öglena | - (Protist) | - (Protista) | Miksotrof | Evet | Hücre zarından (difüzyon) |
| 3 | Kurbağa | Omurgalı | Amfibiler | Heterotrof | Hayır | Akciğer + Deri |
| 4 | Penguen | Omurgalı | Kuşlar (Aves) | Heterotrof | Hayır | Akciğer |
| 5 | Hamsi | Omurgalı | Balıklar (Pisces) | Heterotrof | Hayır | Solungaç |
| 7 | Şapkalı Mantar | - (Fungus) | - (Fungi) | Heterotrof (saprofit) | Hayır | Hücre çeperinden gaz alışveriş |
| 8 | Ahtapot | Omurgasız | Mollusca (Yumuşakçalar) | Heterotrof | Hayır | Solungaç |
| 9 | Çam Ağacı | - (Bitki) | Gymnosperm | Ototrof (Fotosentez) | Evet | Stoma + Lentiçel |
| 10 | Arı | Omurgasız | Arthropoda (Böcekler) | Heterotrof | Hayır | Trake solunumu |
| 11 | Timsah | Omurgalı | Sürüngenler (Reptilia) | Heterotrof | Hayır | Akciğer |
(*1) Belli bakteriler (ör.: siyanobakteriler) fotosentez yapabilir, ancak tabloda genel anlamda “Bakteri” denildiğinde çoğu zaman heterotrof türleri kastedilir.
Kısa Özet
• Omurgalı olanlar: 3 (Kurbağa), 4 (Penguen), 5 (Hamsi), 11 (Timsah).
• Omurgasız hayvanlar: 8 (Ahtapot), 10 (Arı).
• Fotosentez yapabilenler: 2 (Öglena), 9 (Çam Ağacı).
• Akciğer solunumu yapan omurgalılar: 3 (Kurbağa – ergin), 4 (Penguen), 11 (Timsah).