Görsel 4.4’te Yer Alan İLKELER
Görsel 4.4’te yer alan piramit, atık yönetimi hiyerarşisini temsil etmektedir. Bu hiyerarşi, kaynakların daha etkin kullanılması ve atık miktarının en aza indirilmesi üzerine odaklanır. Piramidin basamakları şu şekildedir:
-
Önleme (önleme): Atık oluşumunun önlenmesi, atık yönetiminde en öncelikli adımdır. Tüketim alışkanlıklarını değiştirerek ve daha az atık üreten ürünler seçerek atık oluşumunu en başından engellemek anlamına gelir.
-
Azaltma (Reduction): Ürünlerin ve ambalajların daha az kullanılması veya daha az atık üreten alternatiflerin tercih edilmesi suretiyle atık miktarının azaltılmasıdır.
-
Tekrar Kullanma (Reuse): Ürünlerin ve malzemelerin başka amaçlarla veya aynı amaçla tekrar kullanılmasıdır, böylece yeni ürün ihtiyacı azalır.
-
Geri Dönüşüm (Recycling): Atıkların geri dönüştürülerek hammadde olarak yeniden kullanılmasıdır, bu sayede yeni malzemeler için enerji ve kaynak tüketimi azaltılır.
-
Enerji Geri Kazanımı (Energy Recovery): Atıklardan enerji üretilmesi işlemidir. Geri dönüşüm yapılamayan atıklar enerji elde etmek amacıyla yakılabilir.
-
Bertaraf (Disposal): Enerji geri kazanımının mümkün olmadığı ve başka seçeneklerin tükendiği durumlarda, atıkların kontrollü bir şekilde bertaraf edilmesi aşamasıdır. Bu, atık yönetimi hiyerarşisinde son çaredir.
Piramitteki Basamaklar Arasındaki İlişki
Piramidin yapısı, atık yönetimi süreçlerine öncelik sırasına göre bir yaklaşımdır. En üstteki “Önleme” basamağı, atık oluşumunu daha baştan engellemeyi hedefler ve en etkili yoldur. Her bir basamak bir önceki basamağa göre daha az tercih edilen fakat gerektiğinde başvurulacak stratejiler sunar. Yani, mümkünse atık oluşumu önlenmeli, bu yapılamıyorsa azaltılmalı, bu da mümkün değilse tekrar kullanılmalı ve devamında geri dönüştürülmelidir. Son seçenekler enerji geri kazanımı ve bertaraf işlemleridir ki bunlar minimum düzeyde başvurulması gereken yöntemlerdir.
Piramidin temel amacı, kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlamak ve atıkların çevre üzerindeki olumsuz etkilerini minimize etmektir.