Mayoz bölün

YKS TYT
1

17378012510376005230309107257030
17378012510376005230309107257030720×960 48 KB

2

Mayoz Bölünme Süreçleri ve Kalıtsal Çeşitlilik

Mayoz bölünme, genetik çeşitliliği sağlayan karmaşık bir hücre bölünmesi şeklidir ve eşeyli üremenin temelini oluşturur. Görselde bahsedilen soru, Harun’un bir öğretmenin sorduğu soruya hangi çizimle cevap vermiş olabileceği ile ilgilidir. İlgi çekici şekilde kalıtsal çeşitliliği sağlayan olay vurgulanmıştır ki bunun mayoz bölünmede en belirgin örneği krossing-over yani homolog kromozomlar arasında gerçekleşen gen değişimidir.

Mayozun Aşamaları

Mayoz bölünme, iki ana aşamadan oluşur: Mayoz I ve Mayoz II. Her aşama farklı fazlardan oluşur:

  • Mayoz I:

    • Profaz I: Bu evrede krossing-over olayı gerçekleşir. Homolog kromozomlar çiftler oluşturur (bivalent yapılar) ve bu çiftler arasında genetik materyal değişimi olur. Bu, kalıtsal çeşitliliğin önemli bir nedenidir.
    • Metafaz I: Homolog kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde çiftler halinde dizilir.
    • Anafaz I: Homolog kromozom çiftleri hücrenin karşıt kutuplarına çekilir.
    • Telofaz I ve Sitokinez: Hücre ikiye bölünür ve her birinde haploid kromozom seti bulunur.

  • Mayoz II:

    • Profaz II: Kromozomlar tekrar yoğunlaşır.
    • Metafaz II: Kromozomlar hücrenin ekvatoral düzleminde tek sıra halinde dizilir.
    • Anafaz II: Kardeş kromatitler ayrılır ve zıt kutuplara çekilir.
    • Telofaz II ve Sitokinez: Dört haploid hücre oluşur, her biri genetik açıdan farklıdır.

Kalıtsal Çeşitlilik Sağlayan Olaylar

  1. Krossing-over (Profaz I): Genetik materyalin alışverişi, yeni alel kombinasyonlarının oluşmasını sağladığından kalıtsal çeşitliliğe katkıda bulunur.

  2. Bağımsız Açılım (Anafaz I & II): Homolog kromozom çiftlerinin ve kardeş kromatitlerin rastgele dağılımı, oluşan gametlerin genetik olarak farklı olmasına neden olur.

Çözüm ve İlginç Noktalar

Verilen çizim veya görsel için, Harun’un kalıtsal çeşitliliği sağlayan olayı belirtmek amacıyla muhtemelen Profaz I evresini, yani krossing-over olayını tasvir etmiş olabileceğini söyleyebiliriz. Bu olay, genetik rekombinasyonun aktif bir parçasıdır ve genetik çeşitlilik için kritiktir.

Bunun dışında diğer şıklara baktığımızda:

  • Sitoplazma Bölünmesi: Daha çok mitotik süreç ile ilişkilendirilir, mayozda da benzer bölünme gerçekleşir ancak doğrudan kalıtsal çeşitlilik ile ilgili değildir.
  • DNA’nın Eşlenmesi: Bu olay interfaz evresinde olur ve temel hedef hücre bölünmesine hazırlıktır, DNA’nın aynısı kopyalanır.
  • Homolog Kromozomların Ayrılması: Bu Anafaz I’de olur; kalıtsal çeşitliliği artırır ama krossing-over kadar belirgin değildir.

Görseldeki karşımıza çıkan çizimlere bakılırsa ve şıklardan seçenek D) Kalıtsal çeşitliliği sağlayan olayı çizer misin? daha çok Profaz I ve krossing-over ile ilgili bir duruma işaret ediyor. Özetle, Harun’un yaptığı çizimin krossing-over olayını kapsaması ihtimali oldukça yüksektir.