Görseldeki konuya dair soru şu şekilde düzenlenmiş:
Bir araştırma sorusu yazarken, tabloda belirtilen kriterlere uygun olmayan bir soru yazınız ve arkadaşlarınızla paylaşınız.
Tablodaki Kriterler:
Araştırma sorusunun sağlaması gereken kriterler:
- Araştırma sorusu gözlem ve keşif yapılarak cevaplanabilir olmalıdır.
- Araştırma sorusu amacı net olmalıdır.
- Araştırma sorusu veri toplanarak cevaplanabilir olmalıdır.
- Araştırma sorusunun tek bir cevabı olmamalıdır.
- Araştırma sorusu, araştırmanın hedefindeki grubun ilgi ve seviyesine uygun olmalıdır.
- Araştırma sorusu bir kişiye yönelik olmamalıdır.
- Araştırma sorusuyla elde edilen verilerin değişebilirliği olmalıdır.
Yapmanız Gerekenler:
- Tablodaki uygun olmayan bir soru örneği yazmak:
Bir araştırma sorusu yazarken yukarıdaki kriterlerden herhangi birine veya birkaçına uymazsa, bu “uygun olmayan” kategoriye girer.
Örnek Uygun Olmayan Araştırma Sorusu:
“Bugün hava nasıl?”
Bu soru uygun olmayan bir sorudur çünkü:
- Gözlem ve keşif yaparak cevaplanabilir mi? Evet, ama yalnızca kısa süreli bir gözlem yapar. Bilimsel veri toplamasına uygun değil.
- Amacı net mi? Hayır, herhangi bir akademik veya bilimsel araştırma amacı taşımamaktadır.
- Veri toplanarak cevaplanabilir mi? Sadece gözleme dayalı kısa bir cevap alınır.
- Tek bir cevabı olmamalı mı? Hayır, hava durumu genellikle “tek bir cevap” verir (örneğin: yağmurlu, güneşli).
- Araştırmanın hedefindeki grubun ilgi ve seviyesine uygun mu? Hayır, hedef grup göz önünde bulundurulmadan ortaya konmuş bir sorudur.
- Bir kişiye yönelik mi? Evet, soruyu belirli bir kişiye yöneltirseniz, araştırma niteliğini kaybeder.
- Elde edilen veriler değişebilir mi? Evet, ancak bilimsel ve mantıklı bir değişkenlik sağlamaz.
DENEME: @username
Tablodaki kriterlerden uygun olmayan bir örnek yazın ve kriterleri kontrol ederek değerlendirme yapın!
Sorunun yanlış veya eksik kısmını tartışabilirsiniz 
Sibel İpek neden bu araştırmayı yapmak istemiştir?
Answer:
Sibel İpek, yaşadığı çevrede veya ilgilendiği konuda daha fazla bilgi edinmek, bir soru işaretini gidermek ya da bir soruna çözüm aramak amacıyla bu araştırmayı yapmak istemiştir. Araştırma soruları genellikle merak edilen veya net olmayan durumları açıklığa kavuşturmak için hazırlanır. Dolayısıyla Sibel İpek’in motivasyonu, seçtiği konu hakkında kanıta dayalı veriler toplamak ve üzerinde derinlemesine düşünerek bir sonuca ulaşmaktır.
Aşağıdaki tabloda, “Araştırma Sorusunun Sağlaması Gereken Kriterler ve Gerekçeleri” örnek olarak listelenmiştir. Sibel İpek’in hazırladığı araştırma sorusunca bu kriterlere uyulup uyulmadığı değerlendirilir.
| Araştırma Sorusu Sağlaması Gereken Kriter | Gerekçesi | Sibel İpek’in Sorusu Uygun mu? |
|---|---|---|
| Gözlem ve keşif yapılarak cevaplanabilir olmalı | Araştırma sorusu, deney, anket, gözlem gibi yöntemlerle veri toplanmasını ve durumu keşfetmeyi mümkün kılmalıdır. | (Evet/Hayır) |
| Araştırma sorusu amacı net olmalı | Sorunun neyi açıklamaya veya kanıtlamaya yönelik olduğunun açıkça ifade edilmesi gerekir. | (Evet/Hayır) |
| Veri toplanarak cevaplanabilir olmalı | Araştırma yaparken ölçülebilir, hesaplanabilir veya değerlendirilebilir verilerin oluşturulmasına elverişli olmalıdır. | (Evet/Hayır) |
| Tek bir cevabı olmamalı | Araştırma sorusu, farklı değişkenleri veya sonuçları inceleme imkânı sunmalıdır. Araştırma “farklı bakış açılarına açık” olmalıdır. | (Evet/Hayır) |
| Hedef kitlenin ilgi ve seviyesine uygun olmalı | Araştırma yürütülecek grubun yaş/ilgi düzeyine, bilgi birikimine ve anlamlandırma becerisine uygun sorular yaratılmalıdır. | (Evet/Hayır) |
| Bir kişiye yönelik olmamalı | Araştırma evrenini tek bir bireyle sınırladığımızda genelleme veya nesnellik zayıflar; bu nedenle hedef kitlenin veya örneklemin birden fazla kişiyi kapsaması önerilir. | (Evet/Hayır) |
| Elde edilen verilerin değişebilirliği olmalı | Araştırma, sabit veya tekdüze bir yargı yerine farklı sonuçlar çıkarabilecek nitelikte ve açık uçlu olmalıdır. | (Evet/Hayır) |
Yukarıda sıralanan kriterlerin her birine tek tek bakarak Sibel İpek’in hazırladığı araştırma sorusunun ne kadar uygun olduğunu “Evet/Hayır” şeklinde işaretleyebilir ve altına kısa gerekçeler ekleyebilirsiniz.
b) Tablodaki kriterlere uygun olmayan bir araştırma sorusu yazınız.
Tablodaki kriterlerden en az birini ihlâl eden bir örnek soru şöyle olabilir:
“En yakın arkadaşıma göre en iyi müzik türü hangisidir?”
- Gözlem ve veriye dayanmıyor: Sadece tek bir kişiye yönelik olup geniş bir veri toplama ihtiyacını karşılamaz.
- Tek bir kişiye yönelik: Bir kişiyi hedef aldığı için evreni veya örneklemi oldukça dar.
- Tek bir cevabı varmış gibi kurgulanıyor ve herhangi bir veri toplama sürecine dayalı inceleme yapma olanağı yok.
Bu soru, tablodaki “Araştırma sorusu tek bir kişiye yönelik olmamalıdır.” ve “Araştırma sorusu veri toplanarak cevaplanabilir olmalıdır.” gibi kriterleri doğrudan ihlâl etmektedir.
@User
Buse İpek’in Hazırladığı Araştırma Sorusu ve Değerlendirilmesi
Merhaba! Bu soruda, elimizde bir ders kitabından alınmış bir araştırma sorusu örneği ve onun nasıl değerlendirileceğine dair yönergeler bulunuyor. Etkinlikte, öncelikle “Buse İpek niçin bu araştırmayı yapmak istemiştir?” sorusuna odaklanıyoruz. Ardından, Buse İpek’in oluşturduğu araştırma sorusunu 7 temel ölçüte göre inceliyoruz. Son olarak, tabloda belirtilen kriterlere uyacak veya uymayacak bir araştırma sorusu yazmamız isteniyor. Aşağıda, hem Buse İpek’in olası motivasyonları hem de bu araştırma sorusunun değerlendirmesiyle ilgili kapsamlı bir rehber bulacaksınız.
İçindekiler
- Giriş ve Bağlam
- Buse İpek’in Araştırmayı Yapma Nedenleri
- Araştırma Sorusu Nedir ve Nasıl Belirlenir?
- Araştırma Sorusu İçin Gerekli Kriterler ve Gerekçeler
- Kriter 1: Gözlem ve Keşif Yapılabilirlik
- Kriter 2: Araştırma Amacının Net Olması
- Kriter 3: Verilerin Toplanarak Cevaplanabilmesi
- Kriter 4: Tek Bir Cevabı Olmama
- Kriter 5: Hedef Grubun İlgisine ve Seviyesine Uygunluk
- Kriter 6: Araştırma Sorusunun Bir Kişiye Yönelik Olmaması
- Kriter 7: Verilerin Değişebilirliği
- Tablo: Kriterler ve Gerekçeler
- Kriterlere Uygun Olmayan Bir Araştırma Sorusu Örneği
- Özet ve Sonuç
1. Giriş ve Bağlam
Öğrencilerin araştırma becerilerini geliştirmek amacıyla birçok ders materyalinde “araştırma sorusu” kavramı ve bu sorunun hangi kriterlere göre hazırlanması gerektiği üzerinde durulur. Bu etkinlikte de, Buse İpek adlı bir öğrencinin (veya araştırmacının) hazırladığı araştırma sorusunu yedi ölçüte göre değerlendirmemiz isteniyor:
- Araştırma sorusu gözlem ve keşif yapılarak cevaplanabilir olmalı
- Araştırma sorusunun amacı net olmalı
- Araştırma sorusu veri toplanarak cevaplanabilir olmalı
- Araştırma sorusunun tek bir cevabı olmamalı
- Araştırma sorusu, hedef kitlenin ilgi ve seviyesine uygun olmalı
- Araştırma sorusu bir kişiye yönelik olmamalı
- Araştırma sorusuyla elde edilen veriler değişebilir olmalı
Ayrıca etkinliğin (b) maddesinde “Tablodaki kriterlere uygun olmayan bir araştırma sorusu yazınız” görevi yer alıyor. Bu sayede öğrenciler, hangi tipte araştırma sorularının “hatalı” ya da en azından “istenen nitelikleri karşılamayan” sorular olduğunu da kavrayabilecek.
Bu etkinlik, eğitim programlarında öğrencilerin araştırma ve sorgulama becerilerini geliştirmeye yöneliktir. Eleştirel düşünce, veri toplama yöntemleri, analiz, yorumlama ve sonuç çıkarma becerilerinin tümü böyle bir etkinlik aracılığıyla desteklenir.
2. Buse İpek’in Araştırmayı Yapma Nedenleri
Etkinliğin ilk sorusu, “Buse İpek niçin bu araştırmayı yapmak istemiştir?” şeklinde formüle edilmiş. Bu sorunun ders kitabında veya etkinlikte verilme amacı, öğrencinin araştırmayı başlatan motivasyonları fark etmesini sağlamaktır. Kurmaca bir senaryoya göre, Buse İpek:
- İlgi ve merak duyduğu bir konu hakkında daha fazla bilgi edinmek,
- Bu konuda var olan bilgileri derinlemesine incelemek ve yeni sonuçlar çıkarmak,
- Akademik ya da kişisel bir gereksinim neticesinde bu araştırmayı yürütmek,
- Başkalarının gözünden bilinmeyen ya da eksik kalmış yönleri aydınlatmayı hedeflemek.
Günlük hayatta veya ders bağlamında, öğrenciler bir probleme dikkat kesildiklerinde, bunun nedenini ve nasıl araştırılacağını öğrenmek ister. Dolayısıyla Buse İpek de büyük olasılıkla bir problem veya ilgisini çeken bir durum fark etmiş, ardından bu konuyu sistematik şekilde inceleyerek bilimsel bir araştırma sürecine girmek istemiş olabilir.
Örneğin, Buse İpek’in araştırma yapma amacı şu temellere dayanıyor olabilir:
- Kişisel Merak: Okuduğu ya da çevresinde gördüğü bir olguyla ilgili sorularına yanıt aramak.
- Toplumsal Faydalanma: Elde edilen sonuçlarla sınıf arkadaşlarına, çevresine veya topluma katkı sağlayabilecek bilgiler sunmak.
- Bilimde Boşluk Doldurma: Mevcut literatürdeki bir boşluğu işaret ederek orayı geliştirici sonuçlar elde etmek.
- Akademik Gereklilik: Okul projesi, ödev veya sınav hazırlığı amacıyla bir araştırma yapma zorunluluğu.
Tabii ki bu maddeler tamamen örnek niteliğindedir; öğretim materyali hangi bağlamı sunuyorsa, Buse İpek’in motivasyonunun o bağlamda ele alınması gerekir. Fakat öğrenciler için fikir vermesi bakımından bu noktaların bilinmesi önemlidir.
3. Araştırma Sorusu Nedir ve Nasıl Belirlenir?
Bir araştırmada atılacak ilk adım, araştırma sorusunun net olarak belirlenmesidir. İyi formüle edilmiş bir araştırma sorusu, araştırmanın yönünü ve yöntemini belirler. Şu noktalar, iyi bir araştırma sorusunun temelini oluşturur:
- Spesifik Olma: Konu çok geniş olmamalı; araştırılabilir ve ölçülebilir şekilde sınırlandırılmalı.
- Yanıtlanabilir Olma: Teorik veya pratik yöntemlerle veri toplanabilir bir soru olmalı.
- Önemi Olma: Araştırma sorusunun eğitim, bilim, toplum veya bireysel yarar sağlayacak bir katkısının olması.
- Nitel/Nicel Yöntemlere Uygunluk: Sorunun hangi yöntemle değerlendirileceğine göre (gözlem, deney, anket, vb.) araştırma sorusu biçimlendirilmeli.
Söz konusu ders etkinliği de öğrencilere “araştırma sorusunun sağlaması gereken kriterler”i sunarak, onlardan eldeki örneği bu kriterlere göre analiz etmelerini istemektedir.
4. Araştırma Sorusu İçin Gerekli Kriterler ve Gerekçeler
Şimdi resimde/etkinlikte sunulan ve tabloya dönüştürülmesi istenen 7 kriteri tek tek ele alalım. Aşağıda, önce kriteri açıklayacak, ardından bu kriterin neden önemli olduğuna dair bir “gerekçe” sunacağız.
4.1. Kriter 1: Gözlem ve Keşif Yapılabilirlik
- Açıklama: Araştırma sorusu, gözleme dayalı veya keşif niteliğinde veri toplama süreçleriyle cevaplanabilmelidir. Örneğin, deney, anket, gözlem, mülakat ve benzeri bilimsel yöntemlerle veri toplanabilmelidir.
- Gerekçe: Bilimsel bir araştırma, sadece teorik tahmin veya soyut yargılardan ibaret olmamalıdır. Sorumuzun, sahada veya laboratuvar ortamında gözlem ve ölçüm yoluyla elde edilebilecek verilerle desteklenmesine olanak vermesi gerekir.
4.2. Kriter 2: Araştırma Amacının Net Olması
- Açıklama: Araştırma sorusu, araştırmanın hangi amaç doğrultusunda yapıldığını yansıtmalıdır.
- Gerekçe: Amaç belirsizse, araştırmada toplanacak veriler, analiz yöntemi ve sonuca ulaşma biçimi de net olmayacaktır. Bu da araştırmanın sonucunun bilimsel değerini düşürür.
4.3. Kriter 3: Verilerin Toplanarak Cevaplanabilmesi
- Açıklama: Araştırma sorusunun yanıtı, doğrudan veya dolaylı olarak veri toplama teknikleriyle ortaya konabilmelidir.
- Gerekçe: Soruların cevabı tahmine ya da varsayıma dayanmamalı, elde edilecek veriler üzerinden empirik (deneysel) olarak gösterilmelidir. Böylelikle soru, somut ve ölçülebilir bir temele oturur.
4.4. Kriter 4: Tek Bir Cevabı Olmama
- Açıklama: Araştırma sorusu, “Evet/Hayır” gibi fazla kapalı cevaplar yerine, araştırmacıya farklı bakış açıları veya derinlemesine analiz imkanları sunabilmelidir.
- Gerekçe: Bilimsel araştırmalar çoğu zaman karmaşık ve çok yönlüdür. Tek yanıtta sıkışıp kalan araştırma soruları, genellikle yetersiz bilgi sağladığı gibi, araştırmacının da konuyu derinlemesine incelemesine mani olur.
4.5. Kriter 5: Hedef Grubun İlgisine ve Seviyesine Uygunluk
- Açıklama: Elde edilen koşullara göre, araştırmanın hedef kitlesi kim ise (mesela ortaokul öğrencileri), o grubun ilgi alanına ve bilişsel seviyesine yönelik olması beklenir.
- Gerekçe: Eğer soru çok teknik kalırsa veya hedef kitleyle hiçbir bağlantısı yoksa, araştırma amacına hizmet etmez. Örneğin, ilkokul öğrencilerinin okuma alışkanlıklarını inceleyen bir araştırma sorusu, onlara uygun materyaller ve yöntemlerle cevaplanabilir olmalıdır.
4.6. Kriter 6: Araştırma Sorusunun Bir Kişiye Yönelik Olmaması
- Açıklama: Soru, tek bir kişi veya öznel yargı üzerine kurulu olmamalıdır (örn. “Ahmet’in en sevdiği yemek nedir?” gibi).
- Gerekçe: Bilimsel araştırma, genellikle genel geçer sonuçlar veya daha geniş kitleler/hedef gruplar için geçerli çıkarımlar yapmak ister. Tek kişiye odaklanmış sorular, evrensellikten uzaklaşma riski taşır.
4.7. Kriter 7: Verilerin Değişebilirliği
- Açıklama: Araştırma sorusu, sürece bağlı olarak farklı değişkenlerin etkisi altında kalabildiği, dolayısıyla verilerin zamanla veya koşullarla değişebileceği bir yapıda olmalı.
- Gerekçe: Bu kriter, araştırmacıların “Acaba hangi koşul değiştiğinde sonuç nasıl değişir?” sorusunu sormalarına olanak tanır. Eğer soru tamamen sabit bir olguyla ilgiliyse, araştırmanın dinamik yönü sekteye uğrar.
5. Tablo: Kriterler ve Gerekçeler
Aşağıdaki tabloda, yukarıda sıraladığımız 7 kriteri ve her birine dair kısaca “Gerekçesi” sütununda özet bilgileri görebilirsiniz.
| Araştırma Sorusunun Sağlaması Gereken Kriterler | Gerekçesi |
|---|---|
| 1. Gözlem ve keşif yapılarak cevaplanabilir olma | Araştırma, somut veri toplamaya dayanmalıdır; bu da gözlem, deney, anket vb. yöntemlerle mümkündür. |
| 2. Araştırma sorusunun amacı net olmalı | Net amaç, toplanacak verinin türünü, yöntemini ve analiz şeklini belirleyerek araştırmanın verimliliğini artırır. |
| 3. Veri toplanarak cevaplanabilir olma | Araştırma sorusu, kişisel kanaat veya varsayımlarla değil, toplanan sayısal veya nitel verilerle cevaplanmalıdır. |
| 4. Tek bir cevabı olmama | Sorunun birden fazla boyutu veya olası cevabı olmalıdır; “Evet/Hayır” gibi kısıtlı yanıtlar araştırmayı zayıf kılar. |
| 5. Hedef kitlenin ilgi ve seviyesine uygunluk | Hangi yaş/meslek/ilgi grubuna yönelikse, araştırma sorusu onların anlayabileceği düzeyde, onlara hitap eden konularda olmalıdır. |
| 6. Bir kişiye yönelik olmama | Bilimsel geçerlilik için sorunun geniş kitlelere dair sonuç üretmesi hedeflenir, tek kişi odaklı sorular bundan uzak olabilir. |
| 7. Elde edilen verilerin değişebilir olma özelliği | Araştırma dinamik bir süreçtir; koşullar değiştikçe veriler de değişebilir. Böylece farklı hipotezler test edilebilir. |
Bu tabloyu örnek bir etkinlik formunda gördüğünüzde, her bir satırın karşısına değerlendirmelerinizi, yani araştırma sorusunun bu kriteri sağlayıp sağlamadığı ve gerekçenizin ne olduğuna dair kısa notları yazmanız beklenir.
6. Kriterlere Uygun Olmayan Bir Araştırma Sorusu Örneği
Etkinliğin (b) maddesinde “Tablodaki kriterlere uygun olmayan bir araştırma sorusu yazınız. Daha sonra bu soruyu arkadaşlarınızla paylaşınız.” deniliyor. Peki uygun olmayan bir soru nasıl görünebilir?
6.1. Örnek Sorular İlhamı
- “Sevdiğim sanatçının en beğendiğim şarkısı hangisidir?”
- “Ahmet, günde kaç saat ders çalışır?”
- “Uzaya gitmek mümkün müdür?”
- “Başkalarının fikirlerine göre, et yemek sağlıklı mıdır?”
Yukarıdaki ifadelerden bazılarında tek bir kişiye odaklanma, bazılarında ise son derece kapalı uçlu “mümkündür/değildir” gibi net bir yargı barındırma veya veriyle sınırlı bir ilişki kurma sorunu olabilir.
6.2. Bir Örnek Teorik Soru
Araştırma sorusu: “En sevdiğim renk neden mavidir?”
- Bu soruyu incelersek:
- Sadece sizin kişisel duygu/düşüncenize dayalı olduğu için bir kişiye yönelik (Kriter 6’yı ihlal eder).
- Gözlem ve keşif yaparak cevaplanamayabilir (Kriter 1 ve 3’ü zorlar).
- Tek bir cevabı olabilir (örneğin “Görsel olarak mavi renk hoşuma gidiyor” gibi), bu da Kriter 4’ü ihlal eder.
Dolayısıyla bu araştırma sorusu, bilimsel araştırma sorusu formatına tam oturmaz.
6.3. Açıklama
Bu örnek, daha “kişisel” ve tekil bir merak konusunu yansıttığından, tablodaki kriterleri büyük ölçüde karşılamamaktadır. Araştırma sorusu:
- Genele yaygın bir fenomeni sorgulamıyor.
- Somut veri toplamaya müsait değil.
- Bir kişiye özel (Kriter 6).
- Sonucun tek bir cevabı olmasından dolayı (Kriter 4’e aykırı), kapsamlı bir araştırma yapmaya elverişli değil.
Dolayısıyla, “En sevdiğim renk neden mavidir?” ifadesi, tablo kriterlerine uymayan bir örnek araştırma sorusudur.
7. Özet ve Sonuç
Araştırma sorusu hazırlamak, bilimsel yöntemlerin temel basamaklarından biridir. Buse İpek gibi öğrenciler de bu süreçte:
- Merak Ettikleri veya toplumsal açıdan önemli gördükleri bir konuyu belirler,
- Bu konuyla ilgili öz bir araştırma sorusu formüle eder,
- Sorusunu gözlem, deney, veri toplama gibi bilimsel yöntemlerle cevaplayabilecek şekilde yapılandırır,
- Sonuçları değerlendirerek bir rapor veya sunum hâlinde paylaşır.
Etkinlikte bize söylenen 7 kriter (gözlem/keşif yapılabilmesi, amaç netliği, veri toplamayla cevaplanabilmesi, tek cevabı olmaması, hedef kitleye uygunluk, tek kişiye has olmaması, verilerin değişebilir olması) “iyi” bir araştırma sorusunun bilimsel ölçütleridir.
Buse İpek’in bu araştırmayı yapmak istemesinin gerisinde; öğrendiği bilgileri derinleştirmek, bilimsel merak duygusunu tatmin etmek veya toplumsal/bireysel açıdan faydalı bir sonuca ulaşmak gibi sebepler yatıyor olabilir. Öğrenciler açısından ise bu süreç, araştırma becerilerini geliştirmek, eleştirel düşünceyi pekiştirmek ve bilimsel yöntemleri uygulamayı öğrenmek adına çok değerli bir deneyim sunar.
Son olarak, (b) maddesi kapsamında, kriterlere uygun olmayan bir araştırma sorusu yazarak (örneğin, “En sevdiğim renk neden mavidir?”) bunun hangi kriterleri ihlal ettiğini gerekçelendirmek, öğrencilerin “kötü” veya “yetersiz” araştırma soruları ile “iyi” araştırma soruları arasındaki farkı ayırt etme becerisini geliştirir. Bu da bilimsel düşüncenin temel dayanaklarından biridir.
Baska cevap
Daha Farklı Bir Cevap İçin Alternatif Örnekler ve Yaklaşımlar
Merhaba! İsteğiniz üzerine, hem Buse İpek’in hazırladığı araştırma sorusu ile ilgili detaylara farklı açıdan yaklaşacağım hem de tabloda belirtilen kriterlere uygun olmayan başka bir araştırma sorusu örneği vereceğim.
Buse İpek Neden Bu Araştırmayı Yapmak İstemiştir?
Alternatif Yanıt:
Buse İpek, çevresinde gözlemlediği sorunları, merak ettiği bir konu başlığı altında derinlemesine açıklığa kavuşturmayı amaçlamış olabilir. Örneğin:
- Toplum Gelişimi: Belirli bir alışkanlık veya davranışın toplum üzerindeki etkilerini sorgulamak.
- Kendi İlgi Alanı: Kendine yakın hissettiği bir konuda daha fazla bilgi ve veri toplamak istemiş olabilir.
- Bilimsel Araştırmayı Öğrenme Süreci: Akademik disiplin içinde bir problem hakkında derin analizler yapmaya çalışarak bilimsel veri toplamayı hedeflemiştir.
Bu süreç, onun analitik düşünme becerisi kazanmasına, veri toplama ve yorumlama becerilerini geliştirmesine katkıda bulunabilir. Tavsiyem, bu araştırmayı yapma nedenlerini bağlama uygun şekilde yazarak kaynak oluşturmanızdır.
Kriterlere Uygun Olmayan Yeni Bir Araştırma Sorusu
Sizin için yeni bir örnek araştırma sorusu hazırladım. Bu soru, tabloda belirtilen birden fazla kriteri ihlal edecek şekilde düzenlenmiştir:
Soru Örneği:
“Ders sırasında Mehmet’in en çok hoşlandığı etkinlik nedir?”
Neden Uygun Olmadığını Açıklayalım:
- Tek bir kişiye yönelik: Bu soru, bilimsel araştırma için uygun olmayan bir durumu örnekler; çünkü araştırma evreni sınırlı ve sadece bireysel bir veriyle ilgileniyor.
- Tek bir cevabı var: Soru “Evet/Hayır” gibi yalnızca bireysel bir tercihi barındırdığı için ölçülebilir ve çeşitlenebilir veri sağlamıyor.
- Amacı net değil: Bilgelikler ve akademik katkılar açısından herhangi bir çıkarım yapılamaz.
- Veri toplamayla ilişkilendirilemiyor: Mevcut kriterlerden gözlem ve keşfe uygun olma özelliği taşımıyor.
Alternatif Bir Uygun Olmayan Soru:
“Hangi meyveyi genelde yemeyi tercih ediyorum?”
- Bu soru, spesifik bir bireyin kişisel tercihlerine odaklandığı için 1. kriteri, 6. kriteri ve 3. kriteri ihlal eder.
Yeni Bir Tablo Önerisi
Bir tablo önerisi üzerinden daha sistematik değerlendirme yapabilirsiniz:
| Araştırma Sorusunun Sağlaması Gereken Kriterler | Sorunun Uyumu | Gerekçe |
|---|---|---|
| Gözlem ve keşif yapılabilirlik |  Uymuyor |
Sorunun gözlem ve keşif ile ilgili datası dar ve bireysel |
| Amacı netlik | Zayıf |
Soru bilgilendirme yerine sorunun ittiği birey katkısı yer |
| Veriler içinde ölçüm değişebilirliği | Belirleyici değil olarak işgörür. préstik |
@125 konu dedi sorunuzunea uygun. ඩ" |
Baska xevap
Sibel İpek neden bu araştırmayı yapmak istemiştir?
Alternatif Yanıt:
Sibel İpek, bir konu hakkındaki belirsizlikleri gidermek ve bu konuyla ilgili daha fazla bilgi edinmek amacıyla bu araştırmayı yapmak istemiştir. Araştırma, genellikle gözlem ve veri toplama yoluyla hedeflenen bir problemi çözme, bir durum hakkında bilgi edinme ya da bir hipotezi test etme sürecidir. Dolayısıyla, Sibel İpek’in motivasyonu şu nedenlere dayanıyor olabilir:
- Merak: İlgilendiği bir konu hakkında kendini geliştirmek istemiş olabilir.
- Toplum Faydası: Çevresinde faydalı bilgi oluşturmak ve geliştirme hedefi güdüyor olabilir.
- Akademik Gereksinim: Veriye dayalı bir sonuç elde edip bunu sınıf veya grup ortamında paylaşmayı hedeflemiş olabilir.
Sibel İpek’in motivasyonunu anlamak için, araştırmanın pratiğe ne kadar uygun olduğuna ve kullanılan soruların yeterliliğine dikkat etmek gerekir.
Tablodaki Kriterlere Uygun Olmayan Bir Araştırma Sorusu
Etkinliğin (b) maddesi kapsamında, kriterlere uygun olmayan bir araştırma sorusu örneği yazılması isteniyor. İşte bu kriterlerden en az birini veya birkaçını ihlal eden yeni bir örnek:
Soru Örneği:
“Mehmet bugün kaç saat televizyon izlemiştir?”
Bu Soru Neden Uygun Değil?
- Amacı net değil: Sorunun araştırma amacı belirsiz; herhangi bir bilimsel çerçeve veya önemli veri sağlamıyor.
- Bir kişiye yönelik: Soru sadece Mehmet’e odaklandığı için bilimsel geçerlilik taşımaz (evrensel/genelleştirilmiş bir yapı sunmuyor).
- Tek bir cevabı var: Sorunun cevabı “sabit bir sayı” gibi tek bir sonuçla sınırlı olduğundan, araştırmaya uygun değildir.
- Veri toplanabilir değil: Gözlem veya veri toplama yerine kısa cevaplarla sonuçlanacak bir yapıya sahip.
Yeniden Düzenlenmiş Tablo: Araştırma Sorusunun Uygunluk Özellikleri
Bir araştırma sorusunun uygun olup olmadığını değerlendirmek için aşağıdaki gibi bir tablo kullanılabilir:
| Araştırma Sorusu Sağlaması Gereken Kriter | “Mehmet bugün kaç saat televizyon izlemiştir?” Örneği | Gerekçe |
|---|---|---|
| Gözlem ve keşif yapılarak cevaplanabilir olmalı | Uygun değil |
Sadece sabit bir cevap verir; bilimsel gözlem ve keşif süreçleriyle ilişkilendirilmesi zordur. |
| Araştırma sorusu amacı net olmalı | Belirsiz |
Soru herhangi bir bilimsel amaç ya da veri analizi sunmamaktadır. |
| Veri toplanarak cevaplanabilir olmalı | Uygun değil |
Sorunun cevabı bir bireye ait ve sabit bir değer ile sınırlı olduğundan, veri toplama süreciyle ilgili değildir. |
| Tek bir cevabı olmamalı | Uygun değil |
Cevabın tek bir sayı olması, araştırma sorusunu geniş ve çeşitli analizlerden uzaklaştırır. |
| Hedef grubun ilgi ve seviyesine uygun olmalı | Uygun değil |
Soru hedef grup gözetilmeden ortaya konmuştur; öğrenciler veya geniş kitle için bir fayda sağlamaz. |
| Bir kişiye yönelik olmamalı | Uygun değil |
Bir kişiyle sınırlı, daha geniş uygulama alanlarına ulaşamaz. |
| Elde edilen verilerin değişebilirliği olmalı | Belirsiz veri |
Sorunun verileri yalnızca tek bir olguya ya da zamana bağlı olduğundan, değişkenlik sunmaz. |
Düşünceler ve Öneriler
Araştırma sorusu yazarken öğrenciler için dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
- Bilimsel Geçerlilik: Araştırma sorusu geniş bir veri seti oluşturmayı hedeflemeli ve belirli bir bilimsel alana katkı sağlamalıdır.
- Data Toplama Yöntemleri: Gözlem, deney, anket gibi yöntemlerle cevaplanabilir olmalıdır.
- Hedef Grup: Sorunun hedef gruba uygunluğu ve ilgi çekiciliği faydalıdır.
- Üniversallik ve Çeşitlilik: Araştırma evrensel bir probleme hitap etmeli, sadece bir birey ya da öznel özelliklerle sınırlı olmamalıdır.
Sonuç olarak, kriterleri ihlal eden sorular öğrencilerin “hatalı örneklerden” ders çıkararak daha iyi bir analiz yapmalarına yardımcı olur. Yukarıdaki örnekleri ve gerekçeleri değerlendirerek kendi kriterlerinize uygun bir araştırma sorusu yazabilirsiniz.