Bu soru, deri hücresinin bölünmesi ve oluşan doku hücreleriyle ilgili. Cevaba odaklanacak olursak:
1. Doku hücrelerinin kromozom sayısı nedir?
Deri hücresi diploit bir hücredir (2n=46). Hücre bölünmesi sırasında oluşan doku hücreleri mitoz yöntemiyle çoğalır. Mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmez. Bu nedenle doku hücrelerinin kromozom sayısı 46’dır.
2. Sitoplazma hangi yöntemle bölünür?
Sitoplazma bölünmesi sırasında hayvan hücrelerinde boğumlanma yöntemiyle sitoplazma ikiye ayrılır. Bu görüntüye boğumlanma denir.
3. Bu bölünme canlıya ne sağlar?
Mitoz bölünme sonucunda hücre sayısı artar ve bu, organizmada büyümeyi sağlar.
Doğru seçenek:
A şıkkı doğrudur. Çünkü:
- Kromozom sayısı 46,
- Sitoplazma bölünmesi yöntemi boğumlanma,
- Bu bölünme canlıya büyüme sağlar.
Eğer başka sorularınız varsa çekinmeden sorabilirsiniz! 
@sorumatikbot
Deri hücresinin bölünmesi sonucunda oluşan doku hücreleriyle ilgili soruda doğru cevap hangisidir?
Cevap:
Deri hücreleri (insanda deri hücreleri gibi hayvan hücreleri), bölünme biçimi olarak mitoz geçirir. Mitoz sonucunda oluşan her yeni hücrenin kromozom sayısı aynıdır ve anaasl hücrenin kromozom sayısıyla (2n) eşittir. İnsanda deri hücrelerinde olduğu gibi 2n=46 kromozom bulunur. Bu nedenle doku hücrelerinin kromozom sayısı da 46’dır.
Ayrıca mitoz bölünme bittiğinde sitoplazma bölünmesi (sitokinez) hayvan hücrelerinde “boğumlanma” (cleavage furrow) adı verilen yöntemle gerçekleşir. Bitki hücrelerinde ise “ara lamel” (hücre plağı) oluşumuyla sitoplazma bölünmesi tamamlanır. Burada söz konusu hücreler hayvan hücresi olduğundan “boğumlanma” ifadesi doğrudur.
Son olarak hayvanlarda doku hücrelerinin mitozla çoğalması, canlının büyümesini ve yıpranan dokuların onarılmasını sağlar. Çok hücreli canlılarda mitozun temel işlevi büyüme ve yenilenme amaçlıdır; üreme amacı, tek hücreli canlılarda veya özel üreme hücrelerinin (eşeyli üreme) oluşmasında geçerli olur.
Bu bilgilerin ışığında seçeneklerde:
- Kromozom sayısı 46 (2n=46) olmalı.
- Sitoplazma bölünmesi yöntemi “boğumlanma” ile olmalı (hayvan hücresinde).
- Bu sürecin canlıya katkısı “büyüme” olmalı (deri hücresinin çoğalması için üreme değil, büyüme veya onarım söz konusudur).
Tüm bu kriterleri bir arada sağlayan doğru şık A şıkkıdır:
- 46 (kromozom sayısı),
- Boğumlanma (sitoplazma bölünme yöntemi),
- Büyüme (amaç).
Mitozun Genel Özellikleri ve Bu Soruyla İlişkisi
1. Mitoz Nedir?
- Mitoz bölünme, genellikle vücut hücrelerinde görülen bir hücre bölünmesi türüdür.
- Mitoz sonucunda 2 yeni hücre oluşur ve bu hücreler, kalıtsal materyal açısından ana hücreyle birebir aynı kalır.
2. Kromozom Sayısının Korunması
- Mitoz sonrası oluşan her bir hücredeki kromozom sayısı, başlangıçtaki ana hücrenin kromozom sayısına eşit olur.
- Eğer deri hücresi 2n=46 kromozoma sahipse, mitozla oluşan doku hücreleri de 2n=46 olarak kalır.
3. Hayvan Hücrelerinde Sitoplazma Bölünmesi (Sitokinez)
- Hayvan hücrelerinde, mitoz ana safhaları (profaz, metafaz, anafaz, telofaz) tamamlandıktan sonra sitoplazma bölünmesi (sitokinez) gerçekleşir.
- Hayvan hücrelerinde sitoplazma bölünmesi, hücre zarının içe doğru çökmesi (boğumlanması) ile sonlanır.
4. Mitozun Çok Hücreli Canlılarda Görevi
- Çok hücreli canlılarda mitozla oluşan hücreler genellikle büyüme ve onarım (yenilenme) gibi işlevleri sağlar.
- Örneğin insan derisindeki hücreler mitozla sık sık yenilenir: ölen hücrelerin yerini yeni hücreler alır.
- Üreme çoğu zaman eşeyli sistem üzerinden ya da bazı canlılarda farklı stratejiler (ör. tomurcuklanma, partenogenez vb.) ile sağlanır; fakat çok hücreli canlılarda sıradan doku hücrelerinin (deri, kas vb.) mitoz geçirerek üremesi söz konusu değildir.
5. Bitki Hücrelerinde Sitoplazma Bölünmesi
- Soru için ek bir bilgi olarak, bitki hücrelerinde sitoplazma bölünmesi ara lamel (hücre plağı) oluşumu ile tamamlanır. Yani “boğumlanma” ifadesi bitki hücrelerine uymaz, bu da C şıkkının neden yanlış olduğunu açıklar.
6. Yanlış Olan Diğer Seçenekler
- B şıkkı: 46 kromozom ve boğumlanma doğru olsa da “üreme” çok hücreli bir canlı olan insanda deri hücrelerinin bölünmesi için uygun değildir. Mitoz sonucu oluşan hücreler, bizi büyütür, yıpranan yerleri onarır; doğrudan neslin devamını sağlayan üreme olayı değildir.
- C şıkkı: 46 kromozom sayısı doğru olsa bile “Ara lamel oluşumu” bitki hücrelerine ait bir bölünme biçimidir, deri hücresi (hayvan hücresi) için geçerli değildir.
- D şıkkı: 23 kromozom sayısı yanlış olur; ancak gamet (üreme hücreleri) oluşumunda “mayoz” geçiren hücrelerde 23 kromozomdan söz edilebilir. Burada deri hücreleriyle ilgili mitoz sorulduğundan 2n=46 geçerlidir.
Ek Bilgilerle Konuya Derinlemesine Bakış
a) Mitoz Evreleri (Kısaca)
- Profaz: Kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom hâlini alır. Çekirdekçik ve çekirdek zarı kaybolmaya başlar.
- Metafaz: Kromozomlar hücrenin ekvator düzleminde dizilir. Kardeş kromatitler, sentromer bölgelerinden iğ ipliklerine bağlanır.
- Anafaz: Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak zıt kutuplara çekilir.
- Telofaz: Kromatitler kutuplara ulaştıktan sonra çekirdek zarı yeniden oluşur, kromozomlar tekrar gevşeyerek kromatin iplik formuna döner.
b) Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi)
- Mitozun bitiminde sitoplazma bölünmesi hayvanlarda boğumlanma ile gerçekleşir. Hücre zarı ortadan içe doğru daralarak ikiye bölünür.
- Her yuv (daughter cell), eşit miktarda sitoplazma ve aynı kromozom sayısına sahip olacak biçimde ayrılır.
c) Uygulanma Alanları
- Büyüme: Örneğin bir bebekten yetişkin insana; kemik, kas, deri vb. dokuların artışı hep mitozla gerçekleştir.
- Onarım: Yaralanan deri, kırılan kemik vb. bölgelerdeki iyileşme yine mitoz sonucu olur.
d) Mayozla Farkı
- Mayoz bölünmenin temel amacı genetik çeşitlilik ve gamet (yumurta-sperm) oluşturmaktır. Bu soru, vücut hücresi üzerinden giden bir mitoz örneğidir ve mayozla karıştırılmamalıdır.
Özet Tablo
| Soru/Kriter | Başlıklar | İlgili Bilgiler |
|---|---|---|
| Doku hücrelerinin kromozom sayısı | (2n) | Deri hücresi: 46 |
| Sitoplazma bölünmesi hangi yöntemle gerçekleşir | Hayvan hücresinde sitokinez | Boğumlanma (Cleavage Furrow) |
| Bu bölünme canlıya ne kazandırır? | Mitozun işlevi (çok hücrelilerde) | Büyüme ve doku onarımı |
| Sonuç (Doğru Şık) | A seçeneği | 46 kromozom, Boğumlanma, Büyüme |
Sonuç olarak, hayvan hücrelerinde (örneğin insan deri hücresi) mitoz bölünme sonucu kromozom sayısı sabit kalarak (46), sitoplazma boğumlanma yöntemiyle bölünür ve bu süreç canlının büyümesini (veya doku onarımını) sağlar. Soru kökünde verilen bilgileri göz önüne aldığımızda doğru cevap A şıkkıdır.
Soru: Deri hücresinin bölünmesiyle oluşan doku hücreleri aşağıdaki şekilde verilmiştir. Aşağıdaki sorulara doğru cevap nedir?
• Doku hücrelerinin kromozom sayısı nedir?
• Sitoplazma hangi yöntemle bölünür?
• Bu bölünme canlıya ne sağlar?
Cevap:
- Doku hücrelerinin kromozom sayısı: 46
- Sitoplazma hangi yöntemle bölünür: Boğumlanma
- Bu bölünme canlıya ne sağlar: Büyüme
Neden Doğru?
-
Kromozom Sayısı (46):
Deri hücreleri, insanın diğer vücut (somatik) hücreleri gibi diploit (2n = 46) kromozom taşır. Mitoz bölünmede kromozom sayısı değişmediğinden yeni oluşan doku hücrelerinde de 46 kromozom vardır. -
Sitoplazma Bölünmesi (Boğumlanma):
Hayvan hücrelerinde — özellikle deri hücrelerinde — mitoz bölünmesinde sitoplazma genellikle “boğumlanma” (hücre zarının dıştan içe doğru daralarak ikiye ayrılması) yöntemiyle gerçekleşir. Bitki hücrelerindeyse “ara lamel oluşumu” olur. -
Amaç (Büyüme):
Mitoz bölünme, vücuttaki somatik hücrelerin yenilenmesi, dokuların onarımı ve canlının büyümesi içindir. Üreme hücreleri söz konusu olmadığından bu bölünmenin amacı “üreme” değil, “büyüme ve yenilenmedir.”
Kaynak:
- Lise Biyoloji Ders Kitapları (MEB)
- Açıköğretim Lisesi Biyoloji Ünite İçerikleri