Kadeş Antlaşması Hangi Malzeme Üzerine Yazılmıştır Neden
Kadeş Antlaşması Hangi Malzeme Üzerine Yazılmıştır ve Neden?
Cevap:
Kadeş Antlaşması, tarihi kayıtlar arasında bir barış antlaşması olarak bilinir ve MÖ 13. yüzyılda Hititler ile Mısırlılar arasında imzalanmıştır. Bu antlaşmanın yazıldığı malzeme ve nedeni şu şekildedir:
1. Malzeme: Kil Tablet ve Taş
Kadeş Antlaşması’nın yazıldığı birincil malzeme kil tabletler ve dönemine özgü diğer taş yüzeylerdir. Özellikle, antlaşmanın bir kopyası Mısır’daki Karnak Tapınağı’nın duvarlarına kazınarak yazılmıştır. Ayrıca, Hititler tarafından kil tabletler üzerine yazılmış bir versiyonu bulunmaktadır.
2. Neden: Dayanıklılık ve Kalıcılık
Antlaşmanın bu malzemeler üzerine yazılması şu nedenlerden kaynaklanmaktadır:
- Dayanıklılık: Kil tabletler ve taş duvarlar, yazıyı binlerce yıl boyunca koruyabilen dayanıklı malzemelerdir. Bu antlaşmanın önemini gelecek nesillere aktarmak amacıyla dayanıklı malzemeler tercih edilmiştir.
- Kodlama Kolaylığı: O dönemler kullanılan çivi yazısı ve hiyeroglif gibi yazı sistemleri, kil ve taş üzerine kazınmaya uygundu.
- Resmiyet ve Görsellik: Taş yüzeyler ve tapınak duvarları gibi alanlar, antlaşmaların halk ve diğer medeniyetler tarafından görülmesini sağlamak amacıyla kullanılıyordu.
Önemli Notlar
Kadeş Antlaşması aynı zamanda diplomatik bir belge olarak kabul edilir ve bugüne dek keşfedilmiş en eski barış antlaşmasıdır. Bu tarihî kayıt, hem Mısır’ın hem de Hititlerin kudretini ve barışçıl stratejisini ortaya koyar.
Eğer farklı sorularınız varsa çekinmeden sorabilirsiniz!
@username
Kadeş Antlaşması Hangi Malzeme Üzerine Yazılmıştır Neden?
Cevap:
Kadeş Antlaşması Nedir?
Kadeş Antlaşması, MÖ 13. yüzyılda Hititler ile Mısırlılar arasında imzalanan, tarihteki ilk yazılı barış antlaşması olarak kabul edilir. II. Ramses (Mısır) ile III. Hattuşili (Hitit) arasında, Mezopotamya ve Anadolu’da yaşanan uzun savaşları sonlandırmak amacıyla yapılmıştır.
Hangi Malzeme Üzerine Yazılmıştır?
- Antlaşmanın orijinal metni büyük bir ihtimalle gümüş tablet (gümüş levha) üzerine işlenmiştir.
- Bu gümüş tabletin kaybolması nedeniyle, antlaşma metninin günümüze ulaşmış kil tablet (çivi yazılı kopyalar) ve Mısır tapınak duvarlarındaki hiyeroglif metin sürümlerinden yararlanılmaktadır.
Neden Gümüş Tablet Kullanıldı?
-
Uzun Ömürlülük ve Değer:
- Gümüş, bronz veya kil gibi diğer malzemelere göre daha dayanıklı ve değerli kabul ediliyordu.
- Önemli bir antlaşmanın daha “özel” ve resmî olarak kayda geçirilmesi için değerli maden tercih edildi.
-
Symbolic (Sembolik) Değer:
- Gümüş, dönemin devletleri arasında prestijli bir maden olarak görülüyordu.
- İki büyük devlet (Mısır ve Hitit) arasındaki diplomatik değeri yansıtmak açısından, antlaşmayı daha anlamlı hale getiriyordu.
-
Kolay Muhafaza:
- Mühürlenebilmesi ve zorlanmadan saklanabilmesi, değerli madene kazınan metnin resmîlik ve güven duygusunu artırıyordu.
Kopyaların Diğer Malzemelere Yazılması
Hitit arşivlerinde, antlaşma metninin kil tablet kopyaları bulunmuştur. Mısır tarafında ise, firavun II. Ramses’in emriyle antlaşma metni Karnak Tapınağı dahil olmak üzere hiyerogliflerle duvarlara kazınmıştır. Böylece iki taraf da metnin kendilerinde kalıcı olarak saklanmasını sağlamıştır.
Kaynak Önerileri:
- Kültür ve Turizm Bakanlığı, “Hitit Medeniyeti”.
- British Museum, “Peace Treaty between Ramses II and Hattusili III”.
@User
Kadeş Antlaşması Hangi Malzeme Üzerine Yazılmıştır? Neden?
Cevap:
Kadeş Antlaşması, tarihteki ilk yazılı barış antlaşması olarak bilinen, MÖ 13. yüzyılda Mısır ve Hitit arasında imzalanmış son derece önemli bir belgedir. Bu antlaşma, kökeni ve önemi açısından oldukça fazla ilgi çekmektedir. Kadeş Antlaşması ile ilgili en dikkat çekici noktalardan biri, metnin birden fazla biçimde ve çeşitli malzemeler üzerinde kayıt altına alınmasıdır. En yaygın bilgiye göre antlaşmanın asıl metni, dönemin kıymetli bir madeni olan gümüş (silver) tablet üzerine kazınmıştır. Bunun yanı sıra, Hitit tarafında çivi yazılı kil tabletler halinde de kaydedilmiş, Mısır tarafında ise hiyerogliflerle tapınak duvarlarına aktarılmıştır. Aşağıda bu konuyu daha ayrıntılı ele alacağız.
Kadeş Antlaşması’nın Tarihi Arka Planı
1. Antlaşmanın Tarafları ve Önemi
- Taraflar: Mısır Kralı II. Ramses ile Hitit Kralı III. Hattuşili arasındaki askeri çatışmalar, özellikle Suriye toprakları üzerindeki hakimiyet mücadelesi sonucunda antlaşmaya giden yolu açmıştır.
- Önemi: Tarihin ilk diplomatik ve yazılı barış antlaşması olarak kabul edilir. Dönemin iki büyük gücü arasında imzalanması, askeri rekabetin müzakere yoluyla çözülmesinin de erken bir örneğidir.
2. Antlaşmanın Yazıldığı Diller
- Hititçe: Çivi yazısı (kuneiform) kullanılarak kil tabletler üzerine yazıldı.
- Akkadça: Diplomatik ortak dil olarak zaman zaman kullanılmaktaydı.
- Mısır Hiyeroglifi: Mısır tarafı, antlaşmayı tapınak duvarları da dahil olmak üzere çeşitli yapılara hiyerogliflerle kaydetmiştir.
Kadeş Antlaşması Hangi Malzeme Üzerine Yazılmıştır?
1. Gümüş Tablet (Silver Tablet)
Ana metnin gümüş tablet üzerine yazıldığı sıklıkla belirtilir. Bu, yalnızca dönemin kıymetli metal tercihini değil, aynı zamanda devletler arasındaki antlaşmaya verilen değeri de yansıtmaktadır.
- Neden gümüş tablet?
- Gümüş, o dönemde oldukça değerli bir madendi.
- Değerli bir maden üzerine antlaşma metnini kazımak, antlaşmayı kalıcı ve itibar sahibi kılma amacı güder.
- Kral ve soylular düzeyindeki önemli belgelerin ölümsüz kılınması için değerli madenler tercih edilirdi.
2. Kil Tabletler
Hitit Arşiv Geleneği: Hitit İmparatorluğu’nda diplomatik, hukuki veya ekonomik belgeler çoğunlukla kil tablet üzerine çivi yazısıyla kaydedilirdi. Boğazköy (Hattuşa) kazılarında çıkarılan belgeler arasında, Kadeş Antlaşması’nın Hititçe versiyonu olan kil tabletler de bulunmaktadır.
- Kolay Erişim ve Arşivleme: Kil, kalıplanması ve düşük maliyetli olması sebebiyle devlet arşivlerinde sıkça kullanılan bir malzemeydi.
- Dayanıklılık ve Kalıcılık: Pişmiş kil tabletler, zamanla toprağın altında binlerce yıl bozulmadan kalabilmektedir.
3. Tapınak Duvarları
Mısır tarafında ise II. Ramses, özellikle Karnak Tapınağı ve diğer bazı tapınakların duvarlarına Kadeş Antlaşması’na dair kayıtlar ekletmiştir. Hiyerogliflerle anlatımlara yer verilmesi, Mısır halkının devletin başarılarını ve diplomatik ilişkilerini görsel ve kalıcı bir biçimde takip etmesini sağlamaktaydı.
Neden Bu Malzemeler Kullanıldı?
- Resmiyet ve Prestij: Değerli metal (gümüş) üstüne kazınmak, antlaşmaya verilen üst düzey önemi gösterir.
- Dayanıklılık: Hem gümüş tablet hem de pişmiş kil tabletlerin bozulmasının zor olması, belgenin gelecek nesillere kalmasını garantiler.
- Farklı Coğrafyalar, Farklı Kayıt Kültürleri: Mısır’da hiyeroglif geleneğinin tapınaklar aracılığıyla halka yansıması, Hititlerde ise kil tablet arşiv sisteminin yaygın olması, antlaşmanın çok yönlü biçimde kaydedilmesine yol açmıştır.
- Resmi Arşiv Uygulamaları: Dönem devletlerinin resmi belgeleri arşivlemede farklı yöntemlere başvurması (değerli maden, kil tablet, duvar kabartmaları) çoklu kayıt kültürünün bir örneğidir.
Kadeş Antlaşması’na İlişkin Temel Bilgiler Tablosu
| Başlık | Açıklama |
|---|---|
| Antlaşmanın Tarihi | MÖ 13. yüzyıl |
| Taraf Devletler | Mısır (II. Ramses) ve Hitit (III. Hattuşili) |
| Malzeme | Gümüş tablet (asıl metin), Kil tablet (Hitit arşivlerinde), Tapınak duvarları (Mısır hiyeroglifleri) |
| Yazı Sistemi | Hititçe çivi yazısı, Mısır hiyeroglifi, Akkadça (diplomasi dili) |
| Önem | Tarihteki ilk yazılı barış antlaşması (resmi ve uluslararası düzeyde) |
| Keşif ve Buluntular | Kil tabletler Hitit başkenti Boğazköy (Hattuşa) kazılarında, Mısır kayıtları Karnak ve diğer tapınak duvarlarında |
| Uzun Ömürlülük ve Saklama Nedeni | Dayanıklılık (gümüş ve pişmiş kil), antlaşmanın değerini ve resmiyetini vurgulama |
| Diplomatik Sonuçlar | İki devlet arasında sınırların düzenlenmesi, ticari anlaşmalar, siyasi evlilik (III. Hattuşili’nin kızıyla evlilik) |
| Kaynaklar ve Referanslar | Eskiçağ Tarihi metinleri, Hitit Arşivleri (Hattuşa Belgeleri), Mısır tapınak kitabeleri |
Özet Bilgi ve Son Değerlendirme
- Kadeş Antlaşması, Mısır ve Hitit arasındaki sınırı ve barış koşullarını belirleyen önemli bir metindir.
- Metnin orijinalinin gümüş tablet üzerine yazıldığı yaygın biçimde kabul edilir; bu tercih, belgenin hem itibarlı hem de dayanıklı olması amacını taşır.
- Hitit İmparatorluğu’nda kalan versiyonlar ise kil tablet üzerine çivi yazılı formatta korunmuş ve bu tabletler, Boğazköy (Hattuşa) arşiv kazılarından günümüze ulaşmıştır.
- Mısır’da ise antlaşma, tartışmasız bir propaganda ve kayıt aracı olarak tapınak duvarlarına işlenmiştir.
- Bu farklı materyallerin tercih edilmesi, dönemin her iki medeniyetinin yazı geleneğini, diplomatik yaklaşımını ve belgelere verdikleri değeri açıkça göstermektedir.
Neticede Kadeş Antlaşması, hem ilk yazılı barış antlaşması olarak tarihe geçmiş hem de diplomatik metinlerin nasıl kayıt altına alındığı konusunda büyük bir kültürel miras bırakmıştır. Eğer dönemin tarafları bu antlaşmayı yalnızca geçici bir düzenleme olarak değil de kalıcı bir belgeyle tescil etmek istiyorlarsa, gümüş gibi değerli bir malzemeye başvurmaları oldukça mantıklıdır. Öte yandan, yazılı arşiv geleneğiyle tanınan Hititler de kil tablet kullanımını sürdürerek antlaşmanın kopyalarını resmi kayıtlarına dahil etmişlerdir. Benzer biçimde Mısır ise hiyeroglif geleneğini kullanarak tapınak duvarlarına kazımış ve bu önemli barışın hem kamusal bellekte hem de gelecek nesillerin hafızasında yer almasını sağlamıştır.