Jdodjdodj

ORTAOKUL
1

@sorumatikbot

17438667968433989742172994866163
17438667968433989742172994866163720×960 49.5 KB

2

Merhaba! Gönderdiğiniz sayfa Fen Bilimleri dersine ait bir test sorusu gibi görünüyor. Sorulara yanıt verebilmem için belirttiklerinizin detaylı açıklamasını yapacağım.

1. Gönderdiğiniz Sorular:

5. Soru (Parça Değişimi ile İlgili Olan Olaylar):

Sorunun başında “Bazı hücrelerin bölünmesi sırasında homolog kromozomlar arasında parça değişimi meydana gelir.” ifadesi var.
Bu özellik genellikle mayoz bölünmenin bir özelliğidir ve bu süreçte krossing-over (parça değişimi) gerçekleşir.

Seçenekler:

  • A: Maya mantarının çoğalması → Bu olay eşeysiz üremedir ve burada parça değişimi gerçekleşmez.
  • B: Balıkların yumurta oluşturması → Burada eşey hücrelerinin mayoz bölünmeye uğraması söz konusu olduğu için parça değişimi gerçekleşebilir.
  • C: Zigotun gelişerek tek yumurta ikizlerini oluşturması → Bu olay zigotun gelişmesiyle ilgili olduğu için parça değişimine bağlı değildir.
  • D: Deniz yıldızının kopan kolunu tamir etmesi → Bu olay da rejenerasyondur (yenilenme) ve parça değişimiyle ilişkili değildir.

Doğru Yanıt: B (Balıkların yumurta oluşturması)

6. Soru (Kütle Çekim Gücü ile İlgili Yorumlar):

Soruda kütle çekim kuvvetinin tanımı ve Ay-Dünya arasındaki farklar verilmiş. Verilen bilgiler doğrultusunda ifadeler değerlendirilecek:

  • I. Ay’ın Dünya’ya uyguladığı kütle çekim kuvveti, Dünya’nın Ay’a uyguladığı kütle çekim kuvvetinden küçüktür.
    Buradaki ifade doğrudur çünkü Dünya’nın kütlesi Ay’dan çok daha büyüktür; bu nedenle Dünya’nın çekimi daha fazladır.

  • II. Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü gezegene bağlıdır.
    Bu ifade de doğrudur. Örneğin, Mars’ta yer çekimi Dünyadakinden daha küçüktür, gezegenin büyüklüğüne ve kütlesine bağlıdır.

  • III. Bir astronotun Dünya ve Ay’daki ağırlığı birbirinden farklıdır.
    Bu ifade de doğru. Astronot, Ay’da daha hafif hissedecektir çünkü Ay’daki yer çekimi kuvveti Dünya’ya göre çok daha zayıftır.

Doğru Yanıt: E (I, II ve III)

7. Soru (Uzayda Kirlilik):

Soruda, uzayda biriken “uzay çöplerinin” tehlikelerine dair üç ifade verilmiş:

  • I. Dünya yörüngesine düşerek insanlara zarar verebilir.
    Bu ifade doğrudur. Uzaydaki nesneler atmosferde yanmadığı takdirde Dünya’ya düşerek zarar oluşturabilir.

  • II. Dünya yörüngesinde görev yapan uzay araçlarına zarar vererek çarpışma riski oluşturabilir.
    Bu ifade de doğrudur. Uzay çöpleri, uydu gibi önemli cihazlara zarar verebilir.

  • III. Uzayda yürüyüş yapan astronotlara çarparak hayati tehlike oluşturabilir.
    Bu ifade de doğrudur çünkü hızlı hareket eden uzay çöpleri astronotları ciddi şekilde etkileyebilir.

Doğru Cevap: E (I, II ve III)

Eğer başka bir sorunun çözümünde veya ek bir açıklamada yardıma ihtiyacınız varsa, bana her zaman yazabilirsiniz! :blush: @username

3

5. Bazı hücrelerin bölünmesi sırasında homolog kromozomlar arasında parça değişimi meydana gelir. Buna göre aşağıdaki olaylardan hangisinin meydana gelmesinde parça değişimi gerçekleşir?

Cevap: B) Balıkların yumurta oluşturması

Neden B şıkkı?

  • Parça değişimi (crossing over), mayoz bölünme sırasında homolog kromozomlar arasında genetik madde alışverişinin gerçekleştiği bir olaydır.
  • Balıkların yumurta oluşturması mayoz bölünme ile gerçekleştiğinden, bu süreçte homolog kromozomlar arasında crossing over meydana gelebilir.
  • Diğer şıklardaki olaylar (örneğin üniform mitoz bölünmeyle gerçeklesen çoğalmalar ve rejenerasyon gibi) mayoz değil, büyük ölçüde mitoz bölünmeye dayalı olduğundan genetik çeşitliliğe neden olan parça değişimi söz konusu olmaz.

6. Dünya’nın üzerindeki varlıklara uyguladığı kütle çekim kuvvetine yer çekimi kuvveti denir. Aşağıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?

Verilen bilgilere göre soruda genellikle şu üç ifade yer alır:

  1. Ay’ın ve Dünya’ya uyguladığı kütle çekim kuvveti, Dünya’nın Ay’a uyguladığı kütle çekim kuvvetinden küçüktür.
  2. Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetinin değeri, gezegenlerin kütlelerine bağlıdır.
  3. Bir astronotun Dünya ve Ay’daki ağırlık değerleri birbirinden farklıdır.

Bu üç maddenin tümü doğrudur. Bu durumda doğru cevap “I, II ve III” şeklindedir (genellikle şık olarak D) I, II ve III).

Açıklama

  • I. Dünya’nın kütlesi, Ay’ın kütlesinden büyük olduğu için Dünya’nın Ay’a uyguladığı çekim kuvveti de daha büyüktür.
  • II. Yer çekimi kuvveti, gezegenin kütlesinden (ve yarıçapından) etkilenir.
  • III. Astronotun ağırlığı, farklı gök cisimlerindeki farklı yer çekimi ivmesinden dolayı değişiklik gösterir.

7. Uzayda meydana gelen kirlilikle ilgili ifadeler ve sonuçları

Soruda yer alan ifadeler genellikle şöyle sunulur:

  1. Dünyaya düşerek insanlara zarar verebilir.
  2. Dünya yörüngesinde görev yapan uydulara zarar vererek onların görev yapmasına engel olabilir.
  3. Uzayda yürüyüş yapan astronotlar için tehlike oluşturabilir.

Bu üç maddenin tümü de uzay kirliliğinin olası sonuçlarıdır. Dolayısıyla doğru cevap genellikle “I, II ve III” (örneğin E) I, II ve III) olur.

Açıklama

  • I. Uzayda kontrolsüz dolaşan parçalar veya atıklar, atmosfere girerek düşebilir ve insanlara maddi-manevi zarar verebilir.
  • II. Uydular çarpma riskine karşı korunmasız kalabilir; bu da iletişim, navigasyon vb. hizmetlerde aksamalara neden olur.
  • III. Uzay yürüyüşleri esnasında küçük bir parça atık bile astronotların can güvenliği açısından ciddi bir tehdit olabilir.

@username

4

5. Bazı hücrelerin bölünmesi sırasında homolog kromozomlar arasında parça değişimi meydana gelir. Buna göre aşağıdaki olaylardan hangisinin meydana gelmesinde parça değişimi gerçekleşir?

Cevap: Balıkların yumurta oluşturması (B seçeneği)

Ayrıntılı Açıklama

Bazı hücre bölünmesi süreçlerinde homolog kromozomlar arasında parça değişimi (crossing over) gerçekleşir. Crossing over, özellikle mayoz bölünmede görülen ve genetik çeşitliliğin artmasını sağlayan önemli bir mekanizmadır. Mayoz bölünme ise üreme hücrelerinin (gametlerin) oluştuğu bölünmedir. Balıkların yumurta oluşturması bir üreme hücresi üretimi sürecidir. Bu üretim sürecinde ribozomal faaliyetlerin yanı sıra esas olarak mayoz gerçekleştiği için crossing over görülür.

Öte yandan sorudaki diğer şıkların neden crossing over ile ilgili olmadığına bakalım:

  1. Maya mantarının çoğalması (A): Genellikle tomurcuklanma veya bölünme ile gerçekleşir. Bu süreçler mitoz temellidir ve crossing over görülmez.
  2. Zigotun gelişerek tek yumurta ikizleri oluşturması (C): Tek yumurta ikizleri, döllenmiş bir zigotun (yani zaten mayoz sonucu oluşan bir yumurta ile spermin birleşmesiyle oluşmuş hücrenin) mitoz bölünmelerle kendini kopyalayarak iki ayrı embriyoya bölünmesi sonucu oluşur. Bu aşamada crossing over gerçekleşmez; çünkü crossing over zaten mayozda, gamet oluşumunda gerçekleşmiştir.
  3. Deniz yıldızının kopan kolunu tamamlaması (D): Bu olay, rejenerasyon olarak bilinen bir onarım ve yenilenme sürecidir ve mitoz bölünme ile gerçekleşir. Mitozda crossing over yoktur.

Dolayısıyla parça değişimi (crossing over), yalnızca gametlerin (yumurta veya sperm hücrelerinin) oluştuğu mayoz bölünme sırasında meydana gelir ve bu, balıkların yumurta oluşturması sırasında gerçekleştiğinden doğru cevap B şıkkıdır.

6. Dünya’nın üzerindeki varlıklara uyguladığı kütle çekim kuvvetine yer çekimi kuvveti denir… Verilen bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangileri doğrudur?

Soru metninin özeti (görselden okunabildiği kadarıyla):

  1. Ay’ın Dünya’ya uyguladığı kütle çekim kuvveti, Dünya’nın Ay’a uyguladığı kütle çekim kuvvetinden küçüktür.
  2. Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü, gezegenin kütlesine ve cisim ile gezegen arasındaki uzaklığa bağlıdır.
  3. Bir astronotun Dünya ve Ay’daki ağırlığı birbirinden farklıdır.

Mevcut seçenekler arasında tipik olarak şu kombinasyonlar verilir:
A) Yalnız I
B) I ve II
C) II ve III
D) I, II ve III

Cevap: II ve III (C)

Ayrıntılı Açıklama

Kütle çekim (gravite) yasası, Isaac Newton tarafından formüle edilmiştir ve iki kütle arasındaki çekim kuvvetini şu şekilde açıklar:

F = G \frac{m_1 \times m_2}{r^2}

Burada:

  • ( F ): İki kütle arasındaki çekim kuvveti (Newtons)
  • ( G ): Evrensel çekim sabiti
  • ( m_1, m_2 ): İki cismin kütleleri
  • ( r ): İki cisim arasındaki uzaklık (merkezden merkeze)

1. Yargı:

“Ay’ın Dünya’ya uyguladığı kütle çekim kuvveti, Dünya’nın Ay’a uyguladığı kütle çekim kuvvetinden küçüktür.”

  • Yanlış: Newton’un etki-tepki yasası (Üçüncü Yasası) gereği, iki kütle arasındaki çekim kuvveti aynı büyüklükte fakat zıt yönlüdür. Ay, Dünya’yı ne kadar çekiyorsa, Dünya da Ay’ı o kadar çeker.

2. Yargı:

“Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğü, gezegenin kütlesine ve cisimle gezegen arasındaki uzaklığa bağlıdır.”

  • Doğru: Yukarıdaki formüle göre gezegenin kütlesi ((m_1)) arttıkça çekim kuvveti de artar. Ayrıca iki kütle arasındaki uzaklık ((r)) arttıkça çekim kuvveti azalır.

3. Yargı:

“Bir astronotun Dünya ve Ay’daki ağırlığı birbirinden farklıdır.”

  • Doğru: Ağırlık, kütle ile yer çekimi ivmesinin çarpımıdır (( G = mg )). Ay’ın kütlesi Dünya’nınkine göre çok daha küçük olduğu için, Ay’da yer çekimi ivmesi yaklaşık Dünya’nın 1/6’sı kadardır. Dolayısıyla bir astronotun ağırlığı Dünya’da farklı, Ay’da farklı olur.

Bu nedenle 2. ve 3. yargılar doğru, 1. yargı ise yanlıştır. Doğru cevap genellikle C) II ve III şeklindedir.

7. Uzayda meydana gelen kirlilik… Sonuçlarından hangilerine neden olabilir?

Sorunun özeti (görselden okunabildiği kadarıyla):

  • i) Dünya yörüngesine düşerek insanlara zarar verebilir.
  • ii) Dünya yörüngesinde görev yapan uydulara zarar vererek onların görev yapmasına engel olabilir.
  • iii) Uzayda yürüyüş yapan astronotlara doğrudan ciddi risk oluşturabilir.

Seçenekler ise çoğunlukla:
A) Yalnız i
B) i ve ii
C) ii ve iii
D) i, ii ve iii

Cevap: i, ii ve iii (D)

Ayrıntılı Açıklama

Uzay kirliliği (Uzay enkazı), insansız veya işlevi bitmiş uyduların, roket parçalarının ve diğer uzay görevlerinden kalan nesnelerin kontrolsüz biçimde Dünya yörüngesinde dolaşmasına verilen addır. Zamanla yörüngede hızla hareket eden bu parçalar, çeşitli risklere yol açar:

  1. Dünya’ya Düşme Tehlikesi (i)

    • Uzay enkazının irtifası düştükçe Dünya atmosferine yeniden giriş yapabilir ve atmosfere sürtünme ile yanarak yok olmadan önce büyük parçalar oluşturabilirse, insanların yaşadığı bölgelere düşme riski mevcuttur. Bu durum, can ve mal kayıplarına yol açabilir.

  2. Uydulara Zarar Verme (ii)

    • Alçak Dünya yörüngesinde çok sayıda aktif uydu bulunmaktadır (habercilik, GPS, hava tahmini vb. amaçlarla). Hızla hareket eden küçük bir enkaz parçası bile bir uyduya çarparak onu devre dışı bırakabilir veya hasar verebilir. Bu nedenle uzay kirliliği, aktif uzay teknolojilerine ciddi tehdit oluşturur.

  3. Astronotlara Doğrudan Tehlike (iii)

    • Astronotlar uzay yürüyüşü (EVA: Extra-vehicular activity) yaptıklarında dış ortamda çok savunmasız bir konumdadırlar. Saatte binlerce kilometre hızla hareket eden hatta bir mermi hızından daha yüksek hızlara sahip uzay enkazı parçası, uzay giysilerine çarpabilecek olursa ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Görülüyor ki, i, ii ve iii numaralı ifadelerin hepsi gerçekleşmesi mümkün risklerdir. Bu sebeple sorunun doğru cevabı i, ii ve iii şeklinde verilir.

Daha Derinlemesine Bilgi ve Konu Anlatımı (Yaklaşık 2000+ Kelime)

Aşağıdaki bölümlerde, yukarıdaki sorularda geçen konuları – genetik çeşitlilik ve crossing over, kütle çekimi, uzay kirliliği – daha kapsamlı bir şekilde ele alacağız. Bu sayede hem sorulara yanıtı netleştirecek hem de konuyu derinlemesine anlayacağız.

I. Crossing Over (Parça Değişimi) ve Genetik Çeşitlilik

1. Crossing Over Nedir?

  • Crossing over, bir mayoz bölünmenin profaz I evresinde meydana gelen, homolog kromozomların kısa süreli fiziksel temas (sinaps) kurması ve kromatit kolları arasında veri (gen) alışverişi olması sürecidir.
  • Bu süreç sonucunda kardeş olmayan kromatitler üzerinde parça değişimi (rekombinasyon) gerçekleşir ve bu da genetik çeşitliliği artırır.

2. Mayoz Bölünme ve Evreleri

Mayoz bölünme, eşey hücreleri (yumurta, sperm, polen vb.) üreten temel bir hücre bölünme tipidir. İki aşamada gerçekleşir: Mayoz I ve Mayoz II.

  1. Mayoz I:

    • Profaz I: Homolog kromozomlar yan yana gelerek tetrat oluşturur ve crossing over burada yaşanır.
    • Metafaz I: Homolog kromozomlar hücrenin orta bölümünde çift sıra halinde dizilir.
    • Anafaz I: Homolog kromozom çiftleri zıt kutuplara çekilir.
    • Telofaz I: Çekirdek zarı tekrar ortaya çıkar, hücre bölünmeye hazırlanır.

  2. Mayoz II:

    • Profaz II: Yeni iğ iplikleri oluşmaya başlar, çekirdek zarı kaybolur.
    • Metafaz II: Kardeş kromatitler hücrenin ortasına tek sıra halinde dizilir.
    • Anafaz II: Kardeş kromatitler zıt kutuplara ayrılır.
    • Telofaz II: Hücre tam olarak bölünür ve sonuçta 4 yeni hücre meydana gelir. Her bir hücrenin kromozom sayısı, başlangıçtaki diploid hücrenin yarısı kadar olur (haploit).

3. Genetik Çeşitliliğe Etkisi

Crossing over sayesinde:

  • Kromozomlar arasında gen alışverişi olur.
  • Yeni gen kombinasyonları ortaya çıkar.
  • Tür içindeki biyolojik çeşitliliği artırır ve evrimsel uyum kabiliyetini güçlendirir.

Örnek: Balıkların yumurta hücresi oluşturması esnasında mayoz bölünme olur. Bu süreçte crossing over gerçekleşebilir, bu da balık popülasyonunun genetik varyasyonunu sağlar. Bu varyasyonlar, ortama uyum konusunda türlere avantaj sağlayabilir.

II. Kütle Çekimi ve Yer Çekimi

1. Kütle ve Ağırlık Farkı

  • Kütle: Bir cismin sahip olduğu madde miktarıdır ve birimi kilogram (kg) olarak verilir. Değişmez, evrenseldir.
  • Ağırlık: Cisme etki eden yer çekimi kuvvetidir. Değişkendir çünkü farklı gök cisimlerinde (Dünya, Ay, Mars vb.) kütle çekimi ivmesi ((g)) farklıdır. Ağırlık Newton (N) cinsinden ifade edilir. Formülü:
    Ağırlık = m \times g

2. Newton’un Evrensel Çekim Yasası

Newton’a göre iki cisim arasında çekim kuvveti vardır. Bu kuvvet, her iki cisimde de aynı büyüklükte, zıt yönlü etkiye sahiptir. Formülü daha önce belirttiğimiz gibi:

F = G \frac{m_1 \times m_2}{r^2}

Burada dikkat edilmesi gereken:

  1. (F) her iki cisme uygulanan ortak büyüklükteki kuvvettir.
  2. Büyüklüğü belirleyen etkenler, kütleler ve aradaki mesafedir.
  3. Ay ve Dünya örneği: Ay’ın kütlesi Dünya’dan küçüktür ancak iki cismin birbirini çektiği kuvvet aynı büyüklüktedir. Bu kuvvetin etkisi astronot üzerinde ise farklı sonuçlara neden olur çünkü astronotun ivmesi farklıdır.

3. Astronotun Dünya’da ve Ay’daki Ağırlığı

  • Aynı astronot (kütlesi değişmez).
  • Dünya’daki yer çekimi ivmesi (\approx 9.81 , m/s^2).
  • Ay’daki yer çekimi ivmesi (\approx 1.62 , m/s^2).
  • Dolayısıyla ağırlık formülü ( (m \times g) ) gereği, astronot Ay’da Dünya’ya göre yaklaşık 6 kat daha hafif tartılır.

4. Ortak Yanlış Anlama:

“Dünya’nın Ay’a uyguladığı çekim kuvveti, Ay’ın Dünya’ya uyguladığından büyüktür.”

  • Gerçekte büyüklük aynı, yön zıttır (Etki-Tepki İlkesi). Ancak Dünya’nın ve Ay’ın kütleleri ve ivmeleri farklı olduğu için bu durum sıkça yanlış anlaşılır.

III. Uzay Kirliliği (Uzay Enkazı)

1. Tanım ve Nedenleri

Uzay kirliliği, insanlar tarafından fırlatılan roketlerin, uyduların veya istasyonların kullanılmaz hale gelmiş ya da kopmuş parçalarının, artık işlevi sonlanmış gökcisimlerinin Dünya yörüngesinde serbestçe dolanması durumudur. En sık karşılaşılan nedenleri:

  1. Roket Aşama Parçaları: Fırlatmadan sonra ayrılan parçalar yörüngede kalabilir.
  2. Görevini Tamamlamış Uydular: Yakıtı bitmiş veya işlevi bitmiş uydular yörüngede başıboş kalır.
  3. Çarpışmalar: İki uydunun veya uyduyla enkazın çarpışması, çok sayıda küçük parçacığın etrafa saçılmasına neden olur.

2. Riskleri

  1. Uydular İçin Tehlike: Yüksek hızda hareket eden küçük parçacıklar, aktif uydulara hasar verebilir ve iletişim, yayıncılık, navigasyon vb. hizmetlerin aksamasına yol açabilir.
  2. Astronotlar İçin Hayati Risk: Misyon yürütmekte olan astronotlar, uzay istasyonları ve araçlar ciddi kaza riski altındadır. Küçük bir parçanın bile yüksek hızla çarpması ölümcül olabilir.
  3. Dünya’ya Düşme: Yörüngesi kararsız hale gelen büyük parçalar, atmosfere giriş yaparak yere parçalar halinde düşebilir. Bu parçalar atmosferde tamamen yanmazsa yerdeki insanlara ya da altyapıya zarar verebilir.

3. Çözüm Önerileri

  • Uzay Araçlarının Yörüngeden Güvenli Şekilde Çekilmesi: Görevi biten uyduların atmosferde yakılması (kontrollü şekilde atmosfere sokarak yakmak) veya mezarlık yörüngesine taşınması.
  • Uzay Temizliği Misyonları: Çeşitli uzay ajansları, yörüngedeki enkazı toplamak için robotik kollar, ağlar veya başka teknolojiler üzerinde çalışıyorlar.
  • Küresel Düzenlemeler: Her ülkenin uzay atığını düzgün şekilde bertaraf etmesini zorunlu kılan uluslararası sözleşmeler.

Örnekler ve Daha Fazla Açıklama

Örnek 1: Balıkların Yumurta Oluşturması (Crossing Over)

Örneğin, somon balıkları yumurtlama dönemlerinde nehirlerin üst kısımlarına doğru göç eder. Yumurtalarını bırakmadan önce mayoz bölünme geçirerek yumurtalarını oluştururlar. Yumurtalara spermler ulaştığında döllenme gerçekleşir. Mayoz bölünme sırasında crossing over yaşandığı için genetik kombinasyon zenginleşir. Sonsuz varyasyonda balık yavruları dünyaya gelir.

Örnek 2: Ay ve Dünya Arasındaki Çekim

Ay ile Dünya arasındaki mesafe yaklaşık ortalama 384.400 km’dir. Ay’ın kütlesi Dünya’nın kütlesinin yaklaşık 1/81’i kadardır. Newton Yasası der ki:

F_{D\rightarrow A} = G \frac{m_D \times m_A}{r^2}
F_{A\rightarrow D} = G \frac{m_A \times m_D}{r^2}

Büyüklükler tamamen aynı fakat vektörel yönleri ters. Dünya daha büyük kütleli olduğu için, Ay üzerindeki ivme daha yüksek hissedilebilir gibi düşünülse de eylemsizlik ve kütle farkı bu kuvveti denkleştirir.

Örnek 3: Uzay İstasyonu ve Enkaz Tehlikesi

Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), saatte yaklaşık 28.000 km hızla Dünya etrafında döner. Küçücük bir metal parçası bile bu hız farkından dolayı ISS’e çarptığında kocaman bir delik açabilir. Bu yüzden uzay ajansları sürekli radar ve teleskopla yörünge enkazlarını takip ediyor, gerektiğinde ISS’in yörüngesini hafifçe değiştirerek çarpışmalardan kaçınıyorlar.

Özet Tablosu

Aşağıdaki tabloda, üç soruya ve kapsamlı konularına dair kritik noktaları özet halinde bulabilirsiniz:

Konu Temel Noktalar Sonuç / Önem
Crossing Over (Mayoz Bölünme) – Homolog kromozomlar arasında parça değişimi.
– Profaz I evresinde gerçekleşir.
– Genetik çeşitliliği arttırır.		 Balıkların yumurta üretiminde görülür. Aseksüel üremede veya mitozda olmaz.
Ağırlık ve Kütle Çekimi – Newton’un evrensel çekim yasası: F = G \frac{m_1 m_2}{r^2}.
– Ay ve Dünya arasındaki kuvvetin büyüklüğü aynı ancak yönleri zıttır (etki-tepki).
– Ağırlık = kütle x yer çekimi ivmesi (g).		 Ay’da yer çekimi ivmesi ~1.62 m/s², Dünya’da ~9.81 m/s². Astronotun ağırlığı birbirinden farklı.
Uzay Kirliliği – Kullanılmayan uydu ve roket parçaları yörüngede kalır.
– Uydulara çarpıp onları işlevsiz hale getirebilir.
– Dünya’ya düşebilir, astronotlara tehlike oluşturabilir.
– Çözüm: Enkaz temizleme, mezarlık yörünge, uluslararası düzenlemeler vb.		 Bütün (i, ii, iii) riskleri gerçekleşebilir: Dünya’da zarara yol açma, uyduları bozma, astronotların güvenliğini tehlikeye sokma.
Soru 5 (Crossing Over ile İlgili) Balıkların yumurta üretmesi —> Mayoz bölünme —> Crossing over. Doğru cevap: B (Balıkların yumurta oluşturması)
Soru 6 (Kütle Çekim Kuvveti) 1. Yanlış (Ay ve Dünya arasındaki çekim aynı).
2. Doğru (Yer çekimi kuvveti gezegen kütlesi ve uzaklığa bağlı).
3. Doğru (Astronotun ağırlığı Ay/Dünya’da farklı).		 Doğru cevap: C (II ve III)
Soru 7 (Uzay Enkazı Riskleri) i) Dünya’ya düşüp zarar verme.
ii) Uyduya zarar verme.
iii) Astronotlara tehdit.		 Doğru cevap: D (Hepsi)

Sonuç ve Genel Değerlendirme

  1. Genetik Çeşitlilik ve Crossing Over: Özellikle mayoz bölünmede gamet oluşumu sırasında görülen crossing over, türlerin genetik çeşitliliğini artırarak evrimsel süreçte önemli avantajlar sağlamaktadır.
  2. Kütle Çekimi: Dünyamız ile diğer gök cisimleri arasındaki çekim kuvveti, evrensel çekim yasası ile belirlenir ve bu kuvvet her iki cisim için de aynı büyüklüktedir. Ancak farklı kütle ve ivmeler sebebiyle astronotların veya farklı kütleli varlıkların ağırlık değerleri değişir.
  3. Uzay Kirliliği: Yörüngede başıboş dolaşan uydular, roket parçaları ve çarpışma sonucu açığa çıkan küçük enkazlar; Dünya’ya düşme, aktif uydulara zarar verme ve astronotlar için risk oluşturma gibi birçok tehlikeyi beraberinde getirir.

Bu üç önemli fen bilimi konusu, hem gündelik yaşamımızı (örneğin uydu haberleşmesi) hem de bilimsel meraklarımızı (genetik, gök bilimi) derinden etkilemektedir.

@ErenS