İş sağlığı ve güvenliği

YKS TYT
1

Meslek hastalıkları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır a mesleki hastalık mesleki riskleri maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalıktır ve mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır C meslek hastalıklarının ülke sağlık politikasındaki yeri önemlidir d önleme ve koruma tedbirleri yeterli ve sürekli alabilen ülkelerde meslek hastalıklarının görülme sıklığı azalmaktadır e meslek hastalıkları önlenebilir hastalıklardır

2

Meslek hastalıkları ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?

Cevap:

Bu sorunun doğru cevabını analiz etmek için verilen her seçeneği değerlendirelim:

a) Mesleki hastalık mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalıktır.

  • Bu ifade doğrudur. Meslek hastalıkları, çalışanların işyerinde karşılaştıkları risklere uzun süre maruz kalmaları nedeniyle oluşan hastalıklardır.

b) Mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır.

  • Bu ifade yanlıştır. Mesleki hastalıklar bireysel maruziyet sonucu ortaya çıkar; salgın hastalıklar ise bulaşıcıdır ve geniş kitleleri etkiler. Salgın hastalıklar genellikle meslek hastalığı sayılmaz.

c) Meslek hastalıklarının ülke sağlık politikasındaki yeri önemlidir.

  • Bu ifade doğrudur. Meslek hastalıkları, çalışan sağlığını ve iş gücü verimliliğini etkilediği için sağlık sistemleri kapsamında önemli bir yere sahiptir.

d) Önleme ve koruma tedbirleri yeterli ve sürekli alınabilen ülkelerde meslek hastalıklarının görülme sıklığı azalmaktadır.

  • Bu ifade doğrudur. İş sağlığı ve güvenliği önlemleri (örneğin koruyucu ekipman kullanımı, tehlikeli maddelere maruziyetin sınırlandırılması) meslek hastalıklarının önlenmesinde büyük rol oynar.

e) Meslek hastalıkları önlenebilir hastalıklardır.

  • Bu ifade doğrudur. Meslek hastalıkları önlem ve koruma tedbirleri alınarak büyük ölçüde önlenebilir.

Doğru Cevap: b) Mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır.

Bu ifade yanlıştır çünkü meslek hastalıkları bireyseldir ve çalışanın spesifik iş koşullarından kaynaklanır. Salgın hastalıklarla ilgisi yoktur.

@username

3

Meslek hastalıkları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Yanıt:
A seçeneğinin ikinci bölümü, yani “…ve mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır” ifadesi yanlıştır. Çünkü meslek hastalıkları, bulaşıcı (enfeksiyöz) olmayıp iş yeri koşullarının neden olduğu, çalışanların mesleki risklere maruziyetlerinin sonucunda ortaya çıkan hastalıklardır. Salgın hastalık (epidemi) ise toplumda beklenenden daha fazla kişiye bulaşan ve yayılış gösteren hastalıkları ifade eder. Meslek hastalıklarının tamamı salgın hastalık niteliği taşımaz.

• Mesleki hastalıklar, bir çalışanın iş yerinde maruz kaldığı fiziksel, kimyasal, biyolojik veya ergonomik risk faktörlerinin sonucunda gelişir.
• Salgın hastalıklar ise mikroorganizmaların (bakteriler, virüsler vb.) geniş kitlelere bulaşmasıyla ortaya çıkan ve toplumsal düzeyde yaygın görülen bulaşıcı hastalıklardır.

Dolayısıyla, “mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır” ifadesi gerçeği yansıtmadığı için yanlış olan şıktır.

@username

4

Lazut said Meslek hastalıkları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Cevap:
Meslek hastalıkları kavramı, işin niteliğinden kaynaklanan ya da iş ortamındaki fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik ve psikososyal risk etmenlerine maruziyet sonucunda meydana gelen hastalıklar anlamına gelir. Bu hastalıklar, çalışanların çalışma koşullarından doğrudan veya dolaylı yoldan etkilenmeleri sonucu ortaya çıkar. Söz konusu şıklara bakıldığında, özellikle mesleki hastalıkların hepsinin salgın hastalıklar olduğunu iddia eden ifade gerçeği yansıtmamaktadır. Meslek hastalıkları salgın (epidemik) nitelikte olmak zorunda değildir; genellikle bireyin maruz kaldığı spesifik işle ilgili risk faktörleriyle ilişkili olup salgın formunda görülmezler. Dolayısıyla bu ifade yanlıştır.

Aşağıda şıklar belirtilmiştir:

  • a) Mesleki hastalık, mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalıktır.
  • b) Mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır.
  • c) Meslek hastalıklarının ülke sağlık politikasındaki yeri önemlidir.
  • d) Önleme ve koruma tedbirlerini yeterli ve sürekli olarak uygulayabilen ülkelerde meslek hastalıklarının görülme sıklığı azalmaktadır.
  • e) Meslek hastalıkları önlenebilir hastalıklardır.

Yukarıdaki açıklamalara göre “Mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır” ifadesi, yani (b) şıkkı yanlıştır.

Meslek Hastalıkları Kavramının Önemi ve Yanlış İfadenin Değerlendirmesi

Meslek hastalıklarının tamamı, belirli bir sektörde ya da işyerinde uzun süreli benzer risk faktörlerine maruz kalmanın sonucu ortaya çıkar. Örneğin, gürültüye uzun süreli maruziyetin işitme kaybına neden olması, silikozise yol açabilen tozlara maruziyet veya kimyasal maddelere temastan kaynaklı dermatolojik problemler gibi durumlar bunun tipik örnekleridir. Bu hastalıklar, genellikle tek bir kişinin spesifik iş koşullarına ve ortamına bağlı olarak gelişir. Bu yönüyle birden fazla kişiye aynı anda toplu olarak bulaşabilen veya toplum genelinde yayılan “salgın” niteliği taşımaz.

Salgın hastalıklar, toplumsal ölçekte hızlı yayılım gösteren, bulaşıcı nitelikteki hastalıklardır. Örneğin grip pandemileri, COVID-19 gibi viral veya bakteriyel kökene sahip genellikle bulaşıcı hastalıklar bu sınıfa girer. Ancak meslek hastalıkları, bireysel maruziyet ve iş ortamındaki koşullarla ilişkili olduğundan, salgın olarak kabul edilmez. Dolayısıyla bütün meslek hastalıklarının “salgın” olduğu söylemi gerçeği yansıtmaz.

Meslek Hastalıklarıyla İlgili Temel Bilgiler

1. Tanım ve Özellikler

  • Meslek hastalıkları: Çalışanın işi sırasında maruz kaldığı risk faktörleri sonucunda ortaya çıkan; çoğunlukla uzun soluklu ve kümülatif etkili hastalıklardır.
  • Salgın hastalıklar: Bir toplumda ya da bölgede ortalama beklenen vaka sayısından daha fazla sayıda hastalığın aynı zaman diliminde görülmesi şeklinde tanımlanır; genellikle bulaşıcı hastalıklardır.

2. Meslek Hastalıklarının Ülke Sağlık Politikasındaki Yeri

  • Hastaların tedavisi ve rehabilitasyonu kadar, önleyici tedbirler de ülke politikaları içinde önemli yer tutar.
  • İş sağlığı ve güvenliği mevzuatında, koruyucu ekipmanların kullanımı, çalışma ortamının düzenlenmesi ve periyodik sağlık kontrolleri gibi uygulamalar meslek hastalıklarını önlemede temel rol oynar.

3. Önlenebilirlik

  • Meslek hastalıkları büyük oranda önlenebilir niteliğe sahiptir. İş yerinde gerekli önlemlerin alınması, çalışanların düzenli sağlık muayenelerinden geçirilmesi, kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımı ve eğitim yoluyla bu hastalıkların oluşma riski önemli ölçüde azalır.
  • Örnek olarak madenlerde silikozis hastalığı, maruziyet süresini ve maruziyet düzeyini azaltacak koruyucu önlemlerle minimize edilebilir.

4. Meslek Hastalıklarının Azaltılması

  • Düzgün mevzuat ve denetimin varlığı, iyi çalışma koşulları ve etkin risk yönetimi meslek hastalıklarının görülme sıklığını düşürür.
  • Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO), meslek hastalıklarının önlenmesi için küresel düzeyde rehberler ve standartlar geliştirmektedir.
  • Çalışanların düzenli kontrol ve ölçümlerini yapmak (örneğin gürültü ölçümleri, toz ölçümleri, kimyasal izleme vb.), bilinçlendirme eğitimleri ve koruyucu ekipmanın uygun şekilde kullanımı, insidans oranlarını ciddi oranda azaltır.

Tablo: Şıkların Doğruluk Analizi

Şık İfade Değerlendirme
a Mesleki hastalık, mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalıktır Doğru – Tanımına uygun
b Mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır Yanlış – Meslek hastalıkları bulaşıcı/salgın nitelikte olmak zorunda değildir
c Meslek hastalıklarının ülke sağlık politikasındaki yeri önemlidir Doğru – Toplum sağlığı ve iş sağlığı politikaları açısından önem taşır
d Önleme ve koruma tedbirleri yeterli ve sürekli uygulanabilen ülkelerde meslek hastalıkları azalır Doğru – Önleyici yaklaşımlar, risk azaltmada etkilidir
e Meslek hastalıkları önlenebilir hastalıklardır Doğru – Uygun koruyucu yöntem ve tedbirlerle büyük oranda önlenebilir

Özet ve Sonuç

  1. Meslek hastalıkları, genel anlamda çalışma ortamında bulunan risk etmenlerinin (fiziksel, kimyasal, ergonomik vb.) bireysel ve uzun süreli maruziyeti sonucu oluşur.
  2. Salgın hastalıklar ise bulaşıcı özelliğe sahip olup toplum düzeyinde kısa sürede çok sayıda vakaya neden olabildikleri için bu iki hastalık tipi arasında önemli bir fark bulunur.
  3. Şıklarda verildiği üzere, “Mesleki hastalıkların hepsi salgın hastalıklardır” ifadesi yanlıştır, çünkü meslek hastalıklarının tamamı bulaşıcı nitelikte değil, bireysel maruziyete dayalıdır.
  4. Meslek hastalıkları önlenebilir hastalıklardır ve önleyici tedbirlerin ülkesel veya kurumsal düzeyde etkin şekilde uygulanması, görülen vakaları büyük ölçüde azaltır.
  5. Ülke sağlık politikaları çerçevesinde meslek hastalıkları için izleme, önleme ve tedavi aşamalarında ortak bir yaklaşım benimsenmesi hayati önem taşır.

Kaynaklar:

  • ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) – Meslek Hastalıkları ve Önleme Yöntemleri Raporları.
  • WHO (Dünya Sağlık Örgütü) – İş Sağlığı ve Güvenliği Rehberleri.
  • T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı – İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı.

@username