hsr said Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe (İSGEYÖN) göre, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi işverenin görevleri arasında değildir?
Cevap:
İşverenin, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılmış yönetmelikler uyarınca çok çeşitli sorumlulukları bulunmaktadır. Özellikle “Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” (İSGEYÖN) incelendiğinde, işverenin yükümlülükleri eğitimlerin planlanmasından uygulanmasına, gerekli dokümantasyonun tutulmasından belgelendirilmesine kadar pek çok aşamayı kapsamaktadır. Bununla birlikte, işverenin “programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bu maliyet hakkında bilgi vermek” şeklinde bir yasal zorunluluğu yoktur. Elbette, uygulamada işveren genellikle maliyet hesabı yapar ve eğitimin masraflarını karşılar; ancak bu maliyetin çalışanlarla paylaşılması ya da onlara bildirilmesi, mevzuatta bir “zorunluluk” olarak tanımlanmış değildir.
Dolayısıyla, soruda yer alan şıklardan “Programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bilgi vermek” ifadesi, doğrudan yönetmelik kapsamında işverenin yerine getirmekle yükümlü olduğu bir görev olarak tanımlanmamıştır. İşverenin temel sorumluluğu, bu eğitimlerin maliyetini çalışana herhangi bir yük getirmeyecek şekilde karşılamak, eğitimi planlamak, uygun mekân ve malzemeyi sağlamak, çalışanların katılımını kontrol etmek ve eğitimi alanlara sertifika vermektir. Ancak “maliyeti belirlemek ve bu konuda çalışanlara özel bir bildirim yapmak” İSGEYÖN kapsamında işverene yüklenmiş bir mecburi görev değildir.
Aşağıda, İSGEYÖN ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde işverenin başlıca görevlerine değinilmiştir:
İşverenin Eğitimle İlgili Başlıca Görevleri
1. Eğitim Programlarının Hazırlanması ve Uygulanmasının Sağlanması
- Program Hazırlama: İSGEYÖN’e göre işveren, çalışanların alacağı eğitim konularını, sağlanması gereken minimum içerikleri ve eğitim süresini gözeterek bir eğitim programı oluşturur.
- Uygulama: Oluşturulan programın tüm çalışanlara erişimini sağlar; yani işin niteliğine, tehlike sınıfına, çalışma ortamına uygun eğitimlerin verilmesinden sorumludur.
2. Eğitim İçin Uygun Yer, Araç ve Gereç Temini
- Yer Seçimi: Çalışanların eğitimlerini rahat bir ortamda alabilmeleri için gerekli fiziki mekânın sağlanması, uygun salonların ayarlanması veya çevrimiçi eğitim için alt yapının sunulması işverene aittir.
- Araç-Gereç-Doküman: İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde kullanılacak projeksiyon, bilgisayar, basılı materyaller, ses sistemleri, maketler, uyarı levhaları vb. materyallerin yeterli düzeyde sağlanmasından işveren sorumludur.
3. Çalışanların Katılımını Sağlama ve Kayıt Altına Alma
- Katılımın Zorunluluğu: Çalışanların bu eğitimleri eksiksiz almasını sağlamak işverenin en temel yükümlülüklerindendir. Çalışanlar, işverenin belirlediği eğitim programına katılmakla yükümlü kılınır.
- Devam Takibi ve Kayıt: Eğitim sonrasında devam çizelgesi veya eğitim katılım tutanağı hazırlanarak katılımın kayıt altına alınması zorunludur. Bu tutanaklar, iş müfettişleri veya diğer denetim birimleri tarafından talep edilebilir.
4. Eğitim Belgesi Düzenlenmesi
- Belgelendirme: Program sonunda eğitimi başarıyla tamamlayan çalışanlar için “Eğitim Katılım Belgesi” veya “Eğitim Sertifikası” düzenlenmesi yönetmelik gereğidir. Bu belgede eğitim tarihleri, eğitim içeriği, eğitimi verenin bilgileri gibi unsurlar yer alır.
5. Eğitimin Sürekliliğini ve Güncelliğini Sağlama
- Periyodik Eğitimler: Yönetmeliğe göre işveren, çalışanların bilgi düzeylerini güncel tutmak amacıyla işin niteliğini ve tehlike sınıfını göz önünde bulundurarak düzenli aralıklarla (yılda en az bir kez veya tehlike sınıfına göre belirlenen sıklıkta) eğitim verir.
- Güncelleme Zorunluluğu: Yeni teknolojiler, yeni yasal düzenlemeler, iş yapış şekillerindeki değişiklikler gibi faktörler nedeniyle eğitim içeriklerini sürekli güncellemek işverenin sorumluluğundadır.
Yönetmelik ve Yasal Dayanak
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: İşverenin yükümlülüklerini genel çerçevede belirler. Eğitime ilişkin maddelerde, işverenin çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitimlerini düzenlemek zorunda olduğu ve bu maliyetin çalışana yansıtılamayacağı belirtilmiştir.
- Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (İSGEYÖN): 15 Mayıs 2013 tarihli ve 28648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan bu yönetmelik, eğitimlerin kapsamını, nasıl yürütüleceğini, sürelerini, belgelendirme usullerini ve benzeri işlemlerin detaylarını açıklar.
Bu mevzuata göre, işveren eğitimlerin planlamasını yapmak, uygulamak, eğitimi çalışanlara ücretsiz bir şekilde sağlamak, eğitimlerin dokümantasyonunu tamamlamak ve en son aşamada eğitim belgesi düzenlemekle mükelleftir. Ancak, “eğitim maliyetlerini belirlemek ve çalışanlara bu maliyetlerle ilgili çeşitli detaylı bilgiler vermek” işverenin üzerindeki bir yasal zorunluluk olarak düzenlenmemiştir. Bu durumun temel gerekçesi şudur:
- Eğitim giderleri işveren tarafından karşılanır (yani çalışan kendi cebinden ödeme yapmaz).
- İşveren, hangi tedarikçiyle anlaşacağını, eğitimi nerede düzenleyeceğini, bunun için ne kadar kaynak (bütçe) ayıracağını kendisi belirler.
- Kanun ve yönetmelik, bu tür ayrıntıların çalışanlarla paylaşılmasını zorunlu kılmaz.
Soru Seçeneklerinin İncelenmesi
Soruda yer alan beş ayrı ifadenin işverence yerine getirilip getirilmemesi gerektiğini kısaca ele alalım:
-
Programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bilgi vermek
- İşveren, pratikte eğitimin toplam maliyetini hesaplar, ancak bu maliyeti çalışanlarla paylaşma zorunluluğu yoktur. Yönetsel süreç ve bütçe çalışmaları kapsamında kurum içi planlamaların bir parçası olsa da, çalışanlara bu konuda özel bir bilgilendirme yapmak yasal olarak işverenin görevi değildir.
-
Programların hazırlanması ve uygulanmasını sağlamak
- İşveren, İSGEYÖN gereği eğitim programlarının oluşturulmasından ve uygulanmasından sorumludur. Bu madde işverenin görevidir.
-
Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini sağlamak
- Yine yönetmelik gereğince bu altyapı giderlerinin işveren tarafından karşılanması ve eğitimlerin verimli aktarılabilmesi için uygun koşulların sağlanması zorunludur.
-
Çalışanların bu programlara katılmasını ve katılımların eğitim katılım tutanağı ile kayıt altına alınmasını sağlamak
- İşveren, çalışanların eğitime katılımını güvence altına almakla yükümlüdür. Aynı zamanda bu katılımın resmi bir kaydı tutularak denetlemeye hazır hale getirilir. Dolayısıyla bu ifade işverenin görevidir.
-
Program sonunda katılanlar için eğitim belgesi düzenlenmesini sağlamak
- Yönetmelik, eğitimi başarıyla tamamlayan her çalışanın işveren tarafından belgelendirilmesi gerektiğini açıkça belirtir. Bu da işverenin görevidir.
Tablodaki sonuca göre, “Programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bilgi vermek” seçeneği, diğerlerine kıyasla işverenin “zorunlu” görevleri listesinde yer almadığından, sorunun doğru cevabıdır.
Özet Tablo
Aşağıda, soruda yer alan beş maddeyi “İşveren Görevi” olup olmamasına göre bir tabloda özetliyoruz:
| Sıra |
Görev Tanımı |
İSGEYÖN’e Göre Zorunlu mu? |
Açıklama |
| 1 |
Programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bilgi vermek |
Hayır |
İşveren maliyeti karşılamak zorunda olsa da, bu maliyeti çalışanlarla paylaşma veya detaylı bilgi verme zorunluluğu yoktur. |
| 2 |
Programların hazırlanması ve uygulanmasını sağlamak |
Evet |
İSGEYÖN, eğitim programlarının içerik, süre, yöntem ve konularını belirleyip, uygulamaya koymayı işverene yükümlülük olarak verir. |
| 3 |
Eğitimler için uygun yer, araç ve gereçlerin temin edilmesini sağlamak |
Evet |
İşverenin görevi, eğitimin gerçekleştirileceği ortam ve materyalleri sağlamak; bu eğitimi çalışanların rahat katılabileceği şekilde organize etmektir. |
| 4 |
Çalışanların programa katılmasını ve katılımın kayıt altına alınmasını sağlamak |
Evet |
Eğitim katılım tutanağı veya benzeri evraklarla, çalışanların kimlikleriyle birlikte katılım sağladığına dair kayıt oluşturulur. Bu işverenin yasal sorumluluklarından biridir. |
| 5 |
Program sonunda katılanlar için eğitim belgesi düzenlenmesini sağlamak |
Evet |
Eğitimi başarıyla tamamlayan her çalışan, işveren tarafından sertifikalandırılmak veya belgeyle tescil edilmek zorundadır. |
Bu tabloda net bir şekilde görülmektedir ki diğer dört madde işverenin İSGEYÖN ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki görevleri iken, “Programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bilgi vermek” ifadesi yasal olarak zorunlu görevler arasında değildir.
Sonuç ve Özet
- Doğru Cevap: “Programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bilgi vermek”
- Bu ifade, işverenin İSGEYÖN’e göre açıkça tanımlanmış bir yükümlülüğü değildir.
- İşverenin asli yükümlülüğü, eğitimlerin planlanması, uygulanması, maliyetinin karşılanması, eğitime katılımların kayıt altına alınması ve eğitim sonunda belge düzenlenmesidir.
- Dolayısıyla soruda yer alan şıklar arasında işverenin görevi olmayan (veya yasal yükümlülüğü bulunmayan) ifade “Programın maliyetini belirlemek ve çalışanlara bilgi vermek” şeklinde öne çıkmaktadır.
@username