Görseldeki soruların cevapları nedir?
Cevap:
Elinizdeki görselde; 2024-2025 Eğitim Öğretim Yılı, 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi 2. Dönem 1. Ortak Yazılı’sına ait bir “Konu ve Soru Dağılım Tablosu” yer almaktadır. Ancak tabloda yalnızca hangi öğrenme kazanımlarından (SB.7.3.1, SB.7.3.2 vb.) kaç soru sorulacağı belirtilmiş; soruların tam metinleri veya içerikleri paylaşılmamıştır. Dolayısıyla, bu tablo yalnızca hangi konuların yazılı sorularına kaynaklık edeceğini göstermektedir. Aşağıda, tabloda yer alan öğrenme çıktılarına (kazanımlara) göre, bu konulardan gelebilecek muhtemel soru örnekleri ve olası cevap yaklaşımları verilmiştir. Soruların asıl metinleri elinizdeyse lütfen paylaşınız; aksi hâlde aşağıdaki cevaplar, genel kapsamında “nasıl yanıtlanabileceğine” dair ipuçları sunmaktadır.
1. SB.7.3.1 – Yerleşmeyi Etkileyen Faktörler
Bu kazanım, “Geçmişten günümüze yerleşmeyi etkileyen faktörlerin” incelenmesini içermektedir.
- Muhtemel Soru Örneği:
“Tarih boyunca insanların yer seçimini etkileyen coğrafi (iklim, su kaynakları), ekonomik (ticaret, sanayi) ve güvenlik (savaşlar, savunma avantajı) gibi faktörleri örneklerle açıklayınız.” - Cevap Yaklaşımı:
- Coğrafi Koşullar: İklim uygunluğu, verimli topraklar, tatlı su kaynaklarına yakınlık.
- Ekonomik Etkenler: Ticaret yollarına erişim, tarım ya da sanayi olanakları.
- Güvenlik/Savunma: Kolay savunulabilir bölgeler, doğal engellerin koruyuculuğu.
2. SB.7.3.2 – Türkiye’de Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler
Bu kazanım, “Türkiye’de nüfusun coğrafi, ekonomik ve beşerî faktörler nedeniyle farklı bölgelerde farklı yoğunluklarda” dağıldığını anlatır.
- Muhtemel Soru Örneği:
“Türkiye’de nüfusun daha çok Marmara ve Ege gibi bölgelerde yoğunlaşmasının nedenleri ve Doğu Anadolu’nun seyrek nüfuslu olmasının sebepleri nelerdir?” - Cevap Yaklaşımı:
- Marmara/Ege Bölgeleri: Sanayi, ticaret, tarım arazisi verimliliği, ulaşım imkânı, turizm.
- Doğu Anadolu: Sert iklim koşulları, engebeli arazi, sanayi ve iş imkânlarının kısıtlılığı.
3. SB.7.3.3 – Göçün Neden ve Sonuçları
Bu kazanım, “Göçe neden olan faktörler” ile göçün “kültürel, ekonomik, sosyal” sonuçlarını içerir.
- Muhtemel Soru Örneği:
“İç ve dış göçlerin temel nedenlerini ve bu göçlerin giden ve gelen bölgeler üzerinde oluşturduğu ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri açıklayınız.” - Cevap Yaklaşımı:
- Göç Nedenleri: İşsizlik, eğitim/sağlık imkânları, doğal afetler, savaş.
- Sonuçlar:
- Göç alan yerde nüfus artışı, iş gücü, kültürel çeşitlilik.
- Göç veren yerde nüfus azalması, işgücü kaybı, yaşlı nüfus oranında artış.
4. SB.7.3.4 – Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü Kısıtlanırsa Ortaya Çıkabilecek Olumsuzluklar
Bu kazanım, insanların temel hakları arasında yer alan “yerleşme ve seyahat özgürlüğü”nün kısıtlanmasının hangi sorunlara yol açacağını ele alır.
- Muhtemel Soru Örneği:
“Temel haklardan yerleşme ve seyahat özgürlüğünün kısıtlanması hangi sosyal ve ekonomik sorunlara yol açar? Örnekler veriniz.” - Cevap Yaklaşımı:
- Sosyal Sonuçlar: Eğitim, sağlık, istihdam gibi imkânlara erişimin engellenmesi, toplumsal gerginlik ve hak ihlalleri.
- Ekonomik Sonuçlar: İş gücü hareketliliğinin kısıtlanması, yatırımların azalması, gelir dağılımı bozukluklarının derinleşmesi.
5. SB.7.4.1 – Bilginin Korunması, Yaygınlaştırılması ve Aktarılmasında Değişim ve Süreklilik
Bu kazanım, tarih boyunca bilginin nasıl saklandığı, yazılı eserler, kütüphaneler, dijital ortamlar gibi mecralarda nasıl aktarıldığını irdeler.
- Muhtemel Soru Örneği:
“Tarih boyunca bilginin saklanma ve yayılma araçları (tabletler, parşömen, kâğıt, dijital vb.) nasıl evrilmiştir? Örneklerle anlatınız.” - Cevap Yaklaşımı:
- Tarihsel Gelişim: Yazının bulunuşundan matbaaya, oradan internet çağına uzanan süreç.
- Süreklilik Unsuru: Bugün de bilginin korunmasına (kütüphaneler, arşivler) önem veririz.
- Değişim Unsuru: Dijital teknolojiler sayesinde bilgiye erişim küreselleşmiş, hızlanmıştır.
6. SB.7.4.2 – Türk-İslam Medeniyetinde Yetişen Bilginlerin Katkıları
Bu kazanım, “Farabi, İbni Sina, Biruni, Harezmi” gibi İslam dünyasında yetişen büyük âlimlerin bilimsel çalışmalara katkılarını kapsar.
- Muhtemel Soru Örneği:
“Türk-İslam âlimlerinden birini seçerek onun tıp, matematik, astronomi veya felsefe alanlarındaki buluşlarını, çalışmalarıyla bilime nasıl katkı sağladığını açıklayınız.” - Cevap Yaklaşımı:
- Örnek: İbni Sina (Avicenna): Tıp alanında “El-Kânun fi’t-Tıb”, anatomi ve farmakolojiye getirdiği yenilikler.
- Örnek: Harezmi: Cebir ve algoritma alanındaki çalışmalar.
7. SB.7.4.3 – XV-XX. Yüzyıllarda Avrupa’da Yaşanan Gelişmelerin, Günümüz Bilimine Etkisi
Bu kazanım, Rönesans, Reform, Aydınlanma Çağı, Sanayi Devrimi gibi süreçlerin bugünkü bilimsel ve teknolojik gelişmelere nasıl zemin hazırladığını inceler.
- Muhtemel Soru Örneği (1):
“Rönesans döneminde bilimin hangi alanlarında ne tür çalışmalar yapıldı ve günümüz modern bilimine nasıl katkı sağlandı?” - Muhtemel Soru Örneği (2):
“Sanayi Devrimi’nin bilimsel gelişmeler ve toplumsal yapı üzerindeki etkilerini örneklerle açıklayınız.” - Cevap Yaklaşımı:
- Rönesans ve Reform: Akıl ve deney temelli düşünce, matbaayla bilginin yaygınlaşması.
- Aydınlanma Düşüncesi: Bilimsel yöntem, özgür düşünce, felsefi sorgulama.
- Sanayi Devrimi: Teknolojik buluşlar (buhar makinesi vb.), seri üretim, şehirleşme.
8. SB.7.4.4 – Özgür Düşüncenin Bilimsel Gelişmelere Katkısı
Bu kazanım, özgür düşünce ortamının icatlar, buluşlar ve yenilikçi fikirlerin ortaya çıkmasındaki payını incelemeyi hedefler.
- Muhtemel Soru Örneği:
“Bir toplumda, bilimin ilerlemesi ve yaratıcı fikirlerin gelişebilmesi için özgür düşünce ne kadar önemlidir? Açıklayınız.” - Cevap Yaklaşımı:
- Temel Nokta: Baskının olmadığı ortamlarda eleştirel düşünce, tartışma, inovasyon gelişir.
- Tarihi Örnekler: Aydınlanma dönemi, bilimsel devrimler, bilim insanlarının özgür düşünce ile yaptığı keşifler.
Bilgiler ve Kazanımlar Tablosu
| Kazanım Kodu | Kapsadığı Konu | Örnek Soru Başlığı | Temel Cevap Odakları |
|---|---|---|---|
| SB.7.3.1 | Yerleşmeyi etkileyen faktörler | Yerleşmeyi etkileyen coğrafi, ekonomik ve güvenlik etkenlerini açıklama | Coğrafi (iklim, su, toprak), ekonomik (ticaret, iş olanakları), güvenlik (savaş, savunma) |
| SB.7.3.2 | Türkiye’de nüfusun dağılışını etkileyen etkenler | Marmara/Ege ve Doğu Anadolu arasındaki nüfus yoğunluğu farkları | İklim, sanayi, turizm, ulaşım, tarımsal verimlilik vb. |
| SB.7.3.3 | Göçlerin nedenleri ve sonuçları | İç/dış göçlerin ekonomik, sosyal, kültürel etkileri | Göç nedenleri (işsizlik, afetler, eğitim), sonuçlar (demografik yapı, iş gücü, kültürel çeşitlilik) |
| SB.7.3.4 | Seyahat ve yerleşme özgürlüğünün kısıtlanma durumları | Kısıtlanmanın doğurduğu sosyal/ekonomik sorunlar | Hak ihlalleri, iş gücü mobilitesinin azalması, toplumsal huzursuzluk |
| SB.7.4.1 | Bilginin korunması, yayılması ve aktarılması (değişim ve süreklilik) | Tarih boyunca bilginin saklanma-yayılma yöntemlerinin dönüşümü | Yazıdan matbaaya, dijitale geçiş, kütüphanelerin önemi, bilginin nesiller arası aktarımı |
| SB.7.4.2 | Türk-İslam âlimlerinin bilimsel gelişmelere katkıları | İbni Sina, Farabi, Biruni, Harezmi vb. çalışmalarını anlatma | Tıp, matematik, astronomi, felsefe alanlarındaki öncü çalışmalar (El-Kânun fi’t-Tıb, Cebir, algoritma vb.) |
| SB.7.4.3 (1) | XV-XX. yy.’larda Avrupa’daki gelişmelerin günümüze etkisi (Rönesans, Reform) | Rönesans ve Reform’un bilimsel düşünceyi nasıl değiştirdiğini inceleme | Deney, gözlem, matbaanın etkisi, akıl ve hümanizma temelli yaklaşım |
| SB.7.4.3 (2) | XV-XX. yy.’larda Avrupa’daki gelişmelerin günümüze etkisi (Sanayi Devrimi) | Sanayi Devrimi’nin toplumsal ve teknolojik etkilerini örneklendirme | Buhar makinesi, seri üretim, şehirleşme, işçi sınıfının oluşumu |
| SB.7.4.4 | Özgür düşüncenin bilimsel gelişmelerdeki rolü | Özgür düşünce ortamının yaratıcılık ve keşif üzerindeki etkileri | Baskının olmadığı ortamlarda eleştirel düşünce, inovasyon, bilimsel keşiflerin hızlanması |
Sonuç ve Özet
Yukarıdaki tabloda, Sosyal Bilgiler 7. sınıf 2. dönem 1. yazılısına ait kazanımlar ve bu kazanımlardan gelebilecek muhtemel soru tipleriyle özet cevap yaklaşımları sıralanmıştır. Asıl metin soruları elinizde olmadığı için, konuya göre olası yanıt şekilleri ve dikkat edilmesi gereken temel noktalar paylaşılmıştır. Her bir kazanım; tarihte, coğrafyada ve sosyal olaylarda nasıl incelemeler yapılacağıyla ilgili yönlendirici olabilir. Sınav için hazırlanırken, bu kazanımların temel mantığını kavramak ve örnek olaylardan yararlanmak faydalı olacaktır.