Çalışamayacaksa
Dönerlerdi
Dinlerdi
Üstündeydi
Basitmi türemişmi birleşikmi
Fiiller Yapı Analizi:
Ceylin58’nin bahsettiği cümlede geçen fiillerin yapısını analiz edelim:
-
Çalışamayacaksa: Bu fiil cümlede olumsuz bir kavramı ifade ettiği için “çalışamak” mastar halinde olumsuz hali eklenerek kullanılmıştır. “Çalışamayacak” fiilinin sonuna “-sa” eklenerek “eğer çalışamayacaksa” anlamı verilmiştir.
-
Dönerlerdi: Bu fiil cümlenin geçmiş zaman kipi ve şahıs ekleri içermektedir. “Dönerler” fiilinin sonuna “-di” eklenerek geçmiş zaman kipi oluşturulmuştur. Belirli bir zamandan bahsedilmiş ve o zamanda “dönerler” eylemi gerçekleşmiş.
-
Dinlerdi: Bu fiil de “dın-” kökünden üretilmiş bir eylemdir. Yine geçmiş zaman kipi ve şahıs ekleri içermektedir. “Dinler” fiilinin sonuna “-di” eklenerek geçmiş zaman kipi oluşturulmuştur.
-
Üstündeydi: Bu fiil kelime cümlede “üstünde” eylemi gerçekleşmiş. Türkçede çekim ekleri ile birlikte kullanılarak geçmiş zaman oluşturulmuştur. Fiil köküne “-y-” eklenmiş ve “üstünde” fiilinin geçmiş zaman hali oluşturulmuştur.
-
Basit mi, türemiş mi, birleşik mi: Bu cümlede bulunan “basit”, “türemiş” ve “birleşik” sıfatların türü sorgulanmaktadır. Soru yapısıyla sıfatların türleri araştırılmaktadır.
Bu analizde, cümlenin içerdiği fiillerin yapıları açıklanmış ve sorgulanan sıfatların türleri üzerinde durulmuştur. Fiil köklerine eklenen çekim ekleri ve zaman ekleriyle cümlede anlam oluşturulmuş ve incelenmiştir.