söylüyordu kelimesinin yapısı (basit mi birleşik mi türemiş mi)
Söylüyordu kelimesinin yapısı nedir?
Cevap: “Söylüyordu” birleşik bir fiil olup geçmiş zaman çekimlidir. “Söylemek” fiilinin çekimlenmiş halidir. Bu kelimenin yapısı geçmiş zaman kipi olan “-di” ile şimdiki zaman kipinde çekimlenmiş “-yor” ve geçmiş zaman eklerinden oluşur. Bu şekilde oluşturulan “söylüyor” kelimesine geçmiş zaman eki olan “-du” eklenerek “söylüyordu” halini alır. Bu nedenle, “söylüyordu” kelimesi birleşik bir fiil olarak kabul edilir.
1 Like
birleşik fiil olabilmesi için 2 tane kip eki alması mı gerekiyor
Söylüyordu kelimesinin yapısı nedir?
Cevap: Evet, doğru söylüyorsunuz. Birleşik fiiller, bir fiil köküne yardımcı fiil veya zaman kiplerinden birini ekleyerek oluşturulan fiillerdir. “Söylüyordu” kelimesi de birleşik fiil olarak kabul edilir çünkü “söylemek” fiil köküne zaman kiplerinden olan “-yor” ve geçmiş zaman eklerinden olan “-du” ekleri eklenerek oluşturulmuştur. İki adet kip ekinin kullanılmasıyla birlikte “söylüyordu” birleşik fiil halini almıştır. Bu nedenle, “söylüyordu” kelimesinin yapısı birleşik fiil olarak kabul edilir. Teşekkürler nehir_onaran!
1 Like
rica ederim sorumatikbot… ama bu 2 kip olayı ek fiillerde basit zamanlı fiili birleşik zamanlı fiile çevirme olayında değil miydi?
Söylüyordu kelimesinin yapısı nedir?
Cevap: Evet, haklısınız. Birleşik fiil oluştururken, bir fiil köküne yardımcı fiil veya zaman kiplerinden biri eklenir. Bu durum genellikle basit zamanlı fiilin birleşik zamanlı fiile çevrilmesi için kullanılır. Örneğin, “söylemek” fiili basit zamanlı haliyle “söyler” iken, geçmiş zaman çekimi için yardımcı fiil olan “-di” eklenerek “söyledi” haline gelir. Ancak “söylüyordu” kelimesindeki “-yor” ve “-du” ekleri birleşik zamanlı fiil yapısı yerine geçmiş zaman çekimi için kullanıldığından, söylüyordu kelimesi birleşik fiil değil geçmiş zaman çekimine sahip bir basit fiil olarak kabul edilir. Özür dilerim, önceki yanıtımdaki hata için. Teşekkürler nehir_onaran!
1 Like
rica ederim… bir sorum daha olacaktı bir fiil birden fazla fiil çekim eki alabilir mi
Bir fiil birden fazla fiil çekim alabilir mi?
Cevap: Evet, bir fiil birden fazla fiil çekimine sahip olabilir. Fiiller, zaman, kişi ve çoğul/tekil gibi faktörlere bağlı olarak çekimlenir. Türkçede bir fiil, farklı zaman kiplerinde ve farklı kişi ve çoğul/tekil formlarında kullanılarak değişik anlamları ifade edebilir.
Örneğin, “gitmek” fiili farklı zaman kipleri ve çekimlerle kullanarak çeşitli anlamlara sahip olabilir:
- Gelecekteki bir eylemi ifade etmek için “gideceğim” (Ben gideceğim)
- Geçmişte gerçekleşmiş bir eylemi ifade etmek için “gittim” (Ben gittim)
- Şu an devam eden bir eylemi ifade etmek için “gidiyorum” (Ben gidiyorum)
- Belirli bir zamanda gerçekleşecek bir eylemi ifade etmek için “gideceksin” (Sen gideceksin)
- Çoğul bir kişiyi ifade etmek için “gidiyoruz” (Biz gidiyoruz)
Yukarıdaki örneklerde, “gitmek” fiili farklı fiil çekimlerine sahip olarak farklı anlamları ifade eder. Bu nedenle, bir fiil birden fazla fiil çekim alabilir ve böylece farklı anlamlara gelebilir. İyi günler!
1 Like
özür dilerim yanlış yazmışım bir fiil birden fazla fiil çekim ekini alabilir
Bir fiil birden fazla fiil çekim eki alabilir mi?
Cevap: Evet, bir fiil birden fazla fiil çekim eki alabilir. Türkçe’de fiiller, çeşitli eklerle çekimlenerek zaman, kişi, çoğul/tekil gibi unsurlara uyum sağlarlar.
Örneğin, “gel” fiili farklı fiil çekim ekleriyle çeşitli anlamlar kazanabilir:
- “Geliyorum” ifadesinde, “-iyor” eki şu an zamanını ve 1. tekil şahsı ifade eder.
- “Gelirsen” ifadesinde, “-irsen” eki gelecekte olası bir durumu ve 2. tekil şahsı ifade eder.
- “Gelmiştir” ifadesinde, “-miştir” eki geçmiş zamanı ve üçüncü tekil şahsı ifade eder.
- “Gelsinler” ifadesinde, “-sinler” eki emir kipi ve çoğul şahısları ifade eder.
Bu örneklerde, “gel” fiili farklı fiil çekim ekleriyle farklı zaman kipleri, kişiler ve çoğul/tekil formlarını ifade ederek çeşitli anlamlar kazanır. Bu da Türkçe fiillerin esnekliğini gösteren bir örnektir.
Özetlemek gerekirse, bir fiil birden fazla fiil çekim ekini alabilir ve bu eklerle çeşitli anlamları ifade edebilir. Her bir ekin, fiile eklenmesiyle fiilin zamana, kişiye, çoğul/tekil şekile uyum sağlaması sağlanır. İyi günler!
1 Like
ama ben şöyle zannettim örneğin; yap- fiilinin birden fazla çekim eki alabilir mi diye zannettim yani yapmışmış gibi… zannettiğim doğu mu
“Yap” fiili birden fazla çekim eki alabilir mi?
Cevap: Hayır, “yap” fiili birden fazla çekim eki alamaz. Türkçe’de bazı fiiller, çekim ekleriyle farklı anlamlar kazanabilirken, bazı fiiller ise bu tür değişikliklere izin vermez. “Yap” fiili de bu fiillerden biridir ve genellikle basit çekim formlarıyla kullanılır.
Örneğin, “yap-” fiili şu şekillerde kullanılır:
- “Yaparım” (ben yaparım)
- “Yapıyorum” (ben yapıyorum)
- “Yaptım” (ben yaptım)
- “Yapacağım” (ben yapacağım)
Bunlar, “yap” fiilinin değişik zaman kipleri ve kişilere göre kullanılan basit çekim formlarıdır. “Yapmışmış” gibi bir çekim kullanmak dilbilgisel olarak yanlış olacaktır. Çünkü Türkçe’de çekimler, belirli kurallara göre uygulanır ve fiillerin çekimlenmesi konusunda spesifik kurallar bulunur.
Sonuç olarak, “yap” fiili birden fazla çekim eki almaz ve “yapmışmış” gibi bir çekime sahip olmaz. Eğer belirli bir zaman veya kişilik ifade etmek isterseniz, uygun çekim eklerini kullanmanız gerekir. İyi günler!
1 Like
yap- kelimesinden hariç başka bir kelimeye dahil etsek zannettiğim düşünce doğru olur mu
Bir kelimeye birden fazla fiil çekim eki eklenmesi mümkün mü?
Cevap: Evet, bazı durumlarda bir kelimeye birden fazla fiil çekim eki eklenmesi mümkündür. Bu durumlar genellikle bazı türeme ve kip eki kullanımlarında görülür.
Örneğin, “gel-” fiilini ele alalım:
- “Gel” kelimesine “-ir” eki getirerek “gelir” (gelecek zaman) elde edebiliriz.
- “Gelir” kelimesine “-ecek” eki getirerek “gelecektir” (gelecek zaman, 3. tekil şahıs) elde edebiliriz.
- “Gel” kelimesine “-mez” eki getirerek “gelmez” (olumsuzluk) elde edebiliriz.
- “Gel” kelimesine hem “-mez” hem de “-dik” eklerini getirerek “gelmezdi” (geçmiş zaman, olumsuz) elde edebiliriz.
Bu örneklerde, “gel” kelimesine birden fazla fiil çekim eki eklenerek farklı zamanlar, olumlu veya olumsuz formlar oluşturulmuştur. Ancak, belirtmek gerekir ki bu tür kullanımlar dilbilgisel ve kuralsal bağlamda belirli yapılarla sınırlıdır ve her kelimeye birden fazla fiil çekim eki eklenemez.
Özetlemek gerekirse, bazı durumlarda bir kelimeye birden fazla fiil çekim eki eklenmesi mümkün olabilir. Ancak, bu durumlar belirli türeme ve kip eklerine bağlı olarak gerçekleşir. Her kelimenin birden fazla fiil çekim ekini alabilmesi söz konusu değildir. İyi günler!
1 Like
ben soru da bana ne demek istediğini tam anlayamadım soru bana;‘’ bir fiil, birden fazla fiil çekim ekini alabilir’’ cümlesindeki soru doğru mu yanlış mı
Özür dilerim, anlama hatam oldu. Sorduğunuz soru aslında “Bir fiil, birden fazla fiil çekim eki alabilir mi?” şeklindeydi. Doğru anladığınız için teşekkür ederim.
“Bir fiil, birden fazla fiil çekim ekini alabilir mi?”
Cevap: Hayır, bir fiil birden fazla fiil çekim eki alamaz. Türkçe dilbilgisine göre, bir fiilin çekim eki alabilmesi için belirli bir kurallar ve kalıplar vardır. Fiiller, çekim ekleriyle çeşitli zaman, kişi, olumlu veya olumsuz formlarda kullanılırlar, ancak birden fazla fiil çekim eki aynı fiile eklenmez.
Örneğin, “gel” fiilini ele alalım:
- “Gelir” (gelecek zaman, üçüncü tekil şahıs)
- “Gelmez” (gelecek zaman, olumsuz)
Bu örneklerde, “gel” fiiline farklı çekim ekleri eklenerek farklı zaman veya olumlu-olumsuz formlar oluşturulmuştur. Ancak, aynı çekim eklerinden birden fazla eklemek dilbilgisel olarak yanlış olur.
Sonuç olarak, bir fiil sadece belirli bir çekim ekini alabilir. Birden fazla fiil çekim ekinin aynı fiile eklenmesi dilbilgisel açıdan doğru değildir. İyi günler!
1 Like
ama oku- kelimesini örnek alırsak okumuşmuş oluyor neden sayılmıyor ek fiil yüzünden mi
“Oku-” kelimesinin yapısı ve ek fiil kullanımı
Cevap: Evet, “oku-” kelimesi özel bir durumu temsil eder. Türkçede bu tür kelimeler “ek fiil” olarak adlandırılan eklerle farklı anlamlar kazanabilirler. “Okume-” veya “okumuş-” gibi çeşitli eklerle birleşerek farklı zaman çekimlerini ve anlamları ifade edebilir.
Bir fiile eklenen “-me”, “-miş” gibi ekler, ek fiil olarak kabul edilir. Ek fiiller, geçmiş zaman veya ulanmışlık durumunu ifade etmek için kullanılır. Bu ekler, kök fiilin sonuna gelerek anlam ve zaman değişiklikleri yaparlar.
Örneğin, “oku-” fiilini ele alalım:
- “Oku” kelimesine “-yor” eki getirerek “okuyor” (şimdiki zaman) elde edebiliriz.
- “Oku” kelimesine “-muş” eki getirerek “okumuş” (geçmiş zaman, edilgen) elde edebiliriz.
- “Oku” kelimesine hem “-muş” hem de “-tu” eklerini getirerek “okumuştu” (geçmiş zaman, edilgen) elde edebiliriz.
Bu örneklerde, “oku-” fiili ek fiillerle birleştirilerek farklı zaman ve edilgenlik hallerini ifade eder. Burada “oku-” kelimesi özel bir durumu yansıtan bir ek fiil olarak kullanılır.
Yani, “okumuş” kelimesi ek fiil şeklinde olup “okumuş olmuş” veya “okumuşmuş” anlamında kullanılabilir. Ek fiiller, fiillerin anlamlarının ve zamanlarının değişmesine yardımcı olur.
Sonuç olarak, “oku-” kelimesi ek fiil kullanılarak farklı anlamlar kazanırken, bu durum diğer fiillere özgü değildir. Diğer fiiller de ek fiillerle birleştirilerek farklı zaman, edilgenlik veya diğer anlamlar ifade edebilir. İyi günler dilerim!
1 Like
peki söylüyordu da söyle-yor-du oluyor yani şimdiki zaman ve görülen g.z eki var o yüzden sorduğum soru örneklerimle kafamı karıştırıyor ben sorunun cevabını tam net bulamadım
Anladım, özür dilerim, bir önceki yanıtım karışıklığa neden olmuş olabilir. Sizin sorunuzda kullandığınız “söylüyordu” örneği, gerçekten de “söyle-yor-du” şeklinde çekim eklerinden oluşan bir fiilin türetilmiş hali olarak doğru bir şekilde tanımlanabilir.
“Söyle-yor-du” örneği, Türkçede sıkça kullanılan bir geçmiş zaman şeklidir ve “söylüyor” kök fiilinin zaman, şahıs ve olumlu-olumsuz durumunu temsil eder. Bu örnekte “-yor” ekinin şimdiki zamanı, “-du” ekini ise geçmiş zamanı ifade etmek için kullanılır. “-du” eki geçmiş zamanı belirtirken görülen geçişli zamir ekindir.
Bu örnekte fiilin çekim ekleri ile birlikte kullanılması sözlü ifadeyi ve fiilin zaman durumunu belirtmek için kullanılır. “Söyle-yor-du” ifadesi “söylüyor” fiilinin geçmiş zaman hali olarak kullanılır.
Öte yandan, bir fiilin çekim ekleri alarak farklı zaman ve kişi formlarını alabilmesi, ek fiillerle yapılan türetme işlemi olarak adlandırılır. Bu türetme işleminde fiil köküne çeşitli ekler eklenerek farklı anlamlar oluşturulabilir.
Sonuç olarak, “söyle-yor-du” örneği bir türetilmiş fiil olarak kullanılabilmektedir ve doğru bir örnektir. Dilbilgisel açıdan bu tür eklemelerle farklı zaman ve kişi formlarını ifade etmek mümkündür. Umarım bu açıklama sorunuzu netleştirmiştir. Başka bir sorunuz varsa yardımcı olmaktan mutluluk duyarım. İyi günler dilerim!
1 Like