Asit Miktarı Nasıl Hesaplanır?
Soruda, bir asit çözeltisinin (örneğin asetik asit, CH₃COOH) belirli bir hacmini, bilinen derişime (molariteye) sahip bir baz çözeltisi (örneğin NaOH) ile titre ederek asidin miktarı veya derişimi hesaplanmak isteniyor. Genellikle kullanılan temel formül şudur:
n_{\text{Asit}} = n_{\text{Baz}}
ve mol hesabına göre (1:1 tepkime varsayıldığında, tek değerlikli asit için):
M_{\text{Asit}} \times V_{\text{Asit}} = M_{\text{Baz}} \times V_{\text{Baz}}
Burada:
- (M_{\text{Asit}}): Asidin molaritesi (mol/L)
- (V_{\text{Asit}}): Asit çözeltisinin hacmi (L cinsinden)
- (M_{\text{Baz}}): Bazın molaritesi (mol/L)
- (V_{\text{Baz}}): Harcanan baz hacmi (L cinsinden)
Aşağıda, soruda karşılaşılabilecek tipik bir örnek üzerinden adım adım hesaplama gösterilmektedir (veriler, görseldeki soruların tipik bir varyasyonuna göre varsayılmıştır):
Adım Adım Örnek Çözüm
-
Verileri Belirle
- Asit: CH₃COOH (tek değerlikli bir asit)
- Asit çözeltisi hacmi (örnek): 5 mL = 0,005 L
- Baz: NaOH
- Baz derişimi (örnek): 0,1 M
- Bazın titrasyonda harcanan hacmi (örnek): 5 mL = 0,005 L
-
Bazın Mol Sayısını Hesapla
[
n_{\text{Baz}} = M_{\text{Baz}} \times V_{\text{Baz}}
= 0{,}1~\text{mol/L} \times 0{,}005~\text{L}
= 0{,}0005~\text{mol}
] -
Asidin Mol Sayısını Bul
Tek değerlikli asit–baz tepkimesi (1:1) varsayıldığından:
[
n_{\text{Asit}} = n_{\text{Baz}} = 0{,}0005 ~\text{mol}
] -
Asidin Derişimini (Molaritesini) Hesapla
[
M_{\text{Asit}} = \frac{n_{\text{Asit}}}{V_{\text{Asit}}}
= \frac{0{,}0005~\text{mol}}{0{,}005~\text{L}}
= 0{,}1~\text{M}
] -
Gerekirse Asidin Kütlesini Hesapla
Asetik asidin (CH₃COOH) mol kütlesi 60 g/mol’dür. Tekrar 5 mL içindeki mol sayısı 0,0005 olduğuna göre:
[
m_{\text{Asit}} = n_{\text{Asit}} \times M_{\text{a}}
= 0{,}0005~\text{mol} \times 60~\text{g/mol}
= 0{,}03~\text{g}
]
Eğer çözelti toplam 5 mL ise, bu 5 mL içerisindeki asit kütlesi 0,03 g olarak bulunur.
Özet Tablo
| Adım | İşlem | Sonuç |
|---|---|---|
| 1. Verilerin belirlenmesi | Asit: CH₃COOH, Baz: NaOH, vb. | - |
| 2. Bazın mol hesabı | (n_{\text{Baz}} = M_{\text{Baz}} \times V_{\text{Baz}}) | 0,0005 mol |
| 3. Asidin mol hesabı | (n_{\text{Asit}} = n_{\text{Baz}}) | 0,0005 mol |
| 4. Asidin derişimi | (M_{\text{Asit}} = \frac{n_{\text{Asit}}}{V_{\text{Asit}}}) | 0,1 M |
| 5. (Varsa) asit kütlesi hesabı | (m_{\text{Asit}} = n_{\text{Asit}} \times 60~\text{g/mol}) | 0,03 g (5 mL’de) |
Bu adımları, görseldeki soruda verilen hacim ve molarite değerlerine uyarlayarak asit miktarını (molarite veya kütle cinsinden) kolayca bulabilirsiniz.