Görsele göre soru, şiirdeki ses olaylarını incelemeyi gerektiriyor. Ses olayları şunlardır:
-
Ünsüz Yumuşaması (Değişimi):
- Ünsüz yumuşaması, Türkçede sert ünsüzler olan p, ç, t, k’nin kelime sonunda yumuşayarak b, c, d, g/ğ’ye dönüşmesidir. Örneğin, “yaprak” kelimesi başka bir ek aldığında “yaprağı” şeklinde yumuşar.
-
Ünsüz Benzeşmesi (Sertleşmesi):
- Ünsüz benzeşmesi, sert ünsüzle biten bir kelimeye, sert ünsüzle başlayan ek geldiğinde gerçekleşir. Örneğin, “kitap” kelimesine –te eki getirildiğinde, “kitap” sertleşir ve “kitapta” olur.
-
Ünlü Daralması:
- Ünlü daralması, geniş ünlülerin (a, e) ince ünlülere (ı, i) dönüşmesidir. Örneğin, “söylemek” fiili “söyledi” şeklinde daralır.
-
Ulama:
- Ulama, iki kelimenin sesli harfle bitip sessiz harfle başlaması durumunda seslerin birbirine kaynaşmasıdır. Örneğin, “Istanbul’u dinliyorum” ifadesinde “u” ve “d” ulama yapar.
-
Kaynaştırma Ünsüzü:
- Kaynaştırma ünsüzleri “y, ş, n, s” ünsüzleridir ve ünlü-taban kelimelerde eklerin birbirine kaynaşması için kullanılır. Örneğin, “ağacın” kelimesinde “n” kaynaştırma ünsüzüdür.
Soruda A, B, C, D ve E şıklarındaki ses olaylarından hangi ses olayının verilmediğini bulmamız isteniyor.
- “İstanbul’u dinliyorum” cümlesinde ulama yapılmış.
- “Ağaçlarda” kelimesinde ünlü daralması yok, ünsüz benzeşmesine örnek verilebilir.
- Kaynaştırma ünsüzüne örnek verilmemiştir, çünkü kaynaştığı görülen bir ünsüz olayı yok.
Bu durumda, soruda E) Kaynaştırma ünsüzü yer verilmemiştir denebilir.