Soru: 12. sınıf 2. dönem 1. yazılı çalışma soruları kapsamında paylaşılan bu molekülde, sp, sp² ve sp³ hibritleşmesi yapan karbon atomlarının sayıları hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Cevap: Bu yapı incelendiğinde moleküldeki karbonları tek tek inceleyerek hibritleşme tiplerini belirlemek gerekir:
-
Üçlü Bağ (C≡C) içeren karbonlar
- Her bir üçlü bağ, bağ yaptığı iki karbonun da sp hibritleşmesi göstermesine neden olur. Molekülde iki ayrı üçlü bağ varsa bunlar toplam 4 adet sp hibritleşmiş karbon oluşturur (her üçlü bağ bir çift sp karbon demektir).
-
Tekli Bağ (C–C) ve/veya çift bağ (C=C) ile bağlı karbonlardan bazıları
- Molekülün halkalı kısmında (ya da bağlandıkları yerde), üçlü bağın dışında kalan karbonlar genellikle 3 elektrondan (3 sigma bağı) sorumlu olduklarında sp² hibritleşmesi gösterir. Bu molekülde üçlü bağlar arasında konumlanan 2 tane karbon sp² hibritleşmesi yapar.
-
CH₃ (metil) bağlı karbon
- Molekülde metil (CH₃) bağlı olan karbon (metil grubunun kendisi veya halkanın ona bağlanan karbonu), eğer dört sigma bağı oluşturuyorsa sp³ hibritleşmesi gösterir. Bu soru özelinde 1 adet sp³ hibritleşmiş karbon bulunur.
Bu dağılıma göre moleküldeki karbon hibritleşme sayıları:
- sp hibritleşmiş karbon sayısı: 4
- sp² hibritleşmiş karbon sayısı: 2
- sp³ hibritleşmiş karbon sayısı: 1
Aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:
| Hibritleşme Türü | Karbon Sayısı | Özellik |
|---|---|---|
| sp | 4 | Üçlü bağ yapan karbonlar |
| sp² | 2 | Geri kalan iki halkalı karbon |
| sp³ | 1 | Tekli bağlarla (4 sigma) bağlı C |