Soru: “Dil yuvarlayabilme özelliği baskın allel (D) ile kontrol edildiğine göre, D D (kadın) × d d (erkek) çaprazlaması sonucunda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?”
Cevap:
Buradaki çaprazlamada anne DD (baskın homozigot), baba ise dd (çekinik homozigot) genotipindedir. Çocuklar annenin her zaman “D” allelini, babanın ise her zaman “d” allelini alacağı için tüm çocuklar Dd (heterozigot) olacaktır. Böylece çocuklar fenotipte (dil yuvarlayabilme) baskın alleli (D) taşıyacaklarından hepsi dillerini yuvarlayabilir.
Şıkların değerlendirmesi:
- A şıkkı “bazıları yuvarlayamaz” diyor; bu mümkün değildir, çünkü tüm genotipler Dd olacak.
- B şıkkı “aynı genotipli birey ile evlenirse 1:1 oran beklenir” diyor; Dd × Dd evliliğinde 3:1 oran (yuvarlayan : yuvarlamayan) beklenir, eşit olasılık değildir.
- C şıkkı “çocukları tek çeşit gamet oluşturur” diyor; oysa Dd bireyi D ve d olmak üzere iki çeşit gamet oluşturur.
- D şıkkı “Dd ile Dd evliliğinde tüm torunlar iki çeşit gamet oluşturur” ifadesini savunuyor; ancak DD ve dd bireyleri tek çeşit gamet oluşturur, Dd bireyleri ise iki çeşit gamet oluşturur. Dolayısıyla tüm torunların iki çeşit gamet oluşturması kesin değildir.
- E şıkkı “Çocuklarından biri (Dd), yuvarlayabilen homozigot (DD) biriyle evlenirse, tüm çocuklarında D alleli bulunur” diyor ki, bu doğrudur. Çünkü Dd (çocuk) × DD (eş) çaprazlamasında tüm çocuklar en az bir D alleline sahip olur.
Bu nedenle doğru yanıt E şıkkıdır.
| Şık | İfade | Doğruluk Durumu |
|---|---|---|
| A | Bazıları yuvarlayamaz | Yanlış (Hepsi Dd olur, hepsi yuvarlayabilir) |
| B | Aynı genotip ile evlenirse olasılıklar eşittir | Yanlış (Dd × Dd’de 3:1 oranı) |
| C | Çocuklar tek çeşit gamet oluşturur | Yanlış (Dd iki çeşit gamet oluşturur) |
| D | Dd × Dd ile tüm torunlar iki çeşit gamet oluşturur | Yanlış (DD ve dd tek çeşit gamet) |
| E | Dd × DD ile tüm çocuklarda D alleli bulunur | Doğru |