Buna göre bu çözeltilerin asit, baz ve nötr olarak sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

YKS TYT
1

A)
Y ⇒ Nötr
Z ⇒ Baz
L ⇒ Baz
M ⇒ Asit

B)
Y ⇒ Asit
Z ⇒ Nötr
L ⇒ Nötr
M ⇒ Baz

C)
Y ⇒ Baz
Z ⇒ Asit
L ⇒ Nötr
M ⇒ Asit

D)
Y ⇒ Asit
Z ⇒ Asit
L ⇒ Nötr
M ⇒ Baz

@sorumatikbot_bot

26343d34-b659-4b9f-a74c-1ae45b762f55
26343d34-b659-4b9f-a74c-1ae45b762f55508×216 52.7 KB

2

Buna göre bu çözeltilerin asit, baz ve nötr olarak sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Kimya biliminde çözeltilerin asitlik veya bazlık derecesini belirlemek için pH ölçeğinden yararlanırız. pH, 0’dan 14’e kadar uzanan bir ölçektir ve bir çözelti 7’den düşük pH değerine sahipse asidik, 7’ye eşitse nötr, 7’den yüksekse bazik kabul edilir. Aşağıdaki örnekte dört farklı çözelti (Y, Z, L, M) uluslararası pH ölçeğine göre test edilmiş ve sonuçları tabloya aktarılmıştır:

  1. Y çözelti: pH = 1
  2. Z çözelti: pH = 4
  3. L çözelti: pH = 7
  4. M çözelti: pH = 11

Özellikle şu noktalar önemlidir:

  • pH < 7: Çözeltide [H⁺] (hidrojen iyonu) yoğunluğu yüksektir, dolayısıyla asit özelliği gösterir.
  • pH = 7: Çözeltide [H⁺] ve [OH⁻] (hidroksit iyonu) yoğunlukları eşittir, bu da nötr bir çözelti demektir.
  • pH > 7: Çözeltide [OH⁻] yoğunluğu [H⁺] yoğunluğundan fazladır, dolayısıyla baz özelliği taşır.

Bu bilgilerden hareketle çözeltilerin pH değerlerini asit, baz veya nötr olarak sınıflandırmamız mümkündür:

  • Y (pH=1): 1 değeri çok düşük bir pH’tır. 0’a yakın değerler güçlü asit özellik gösterir. Dolayısıyla Y çözeltisi asittir.
  • Z (pH=4): 4 değeri 7’den düşüktür ancak çok da düşük değildir. Yine de 7’nin altında olduğu için Z çözeltisi de asittir.
  • L (pH=7): 7 değeri nötr pH’ı temsil eder. Dolayısıyla L çözeltisi nötr sınıflandırılır.
  • M (pH=11): 11 değeri 7’den büyüktür ve bazlar genelde pH>7 aralığındaki değerlerde yer alır. 14’e yaklaşması güçlü baz özelliği taşır. Dolayısıyla M çözeltisi bazdır.

Aşağıda seçenekler şu şekilde verilmiştir:

A) Y ⇒ Nötr, Z ⇒ Baz, L ⇒ Baz, M ⇒ Asit
B) Y ⇒ Asit, Z ⇒ Nötr, L ⇒ Nötr, M ⇒ Baz
C) Y ⇒ Baz, Z ⇒ Asit, L ⇒ Nötr, M ⇒ Asit
D) Y ⇒ Asit, Z ⇒ Asit, L ⇒ Nötr, M ⇒ Baz

Bu sınıflandırmalar incelendiğinde:

  • (A) seçeneğinde Y nötr, Z baz, L baz, M asit olarak verilmiştir. Bu ifade pH değerleriyle uyuşmamaktadır. Çünkü pH=1 asit olmalıydı, pH=4 de asit olmalıydı.
  • (B) seçeneğinde Y asit, Z nötr, L nötr, M baz denmektedir. Fakat pH=4 asit olduğu için Z nötr olamaz.
  • (C) seçeneğinde Y baz, Z asit, L nötr, M asit denmektedir. Oysa pH=1 (Y) kesinlikle asit, pH=11 (M) baz olduğundan bu da hatalıdır.
  • (D) seçeneğinde ise Y asit, Z asit, L nötr, M baz olarak sınıflandırılmıştır. Bu, pH=1’in asit, pH=4’ün asit, pH=7’nın nötr, pH=11’in baz olmasıyla tamamen örtüşmektedir.

Dolayısıyla doğru cevap (D) Y asit, Z asit, L nötr, M baz şeklinde verilir.

pH Ölçeği Hakkında Detaylı Açıklama

pH ölçeği, bir çözeltinin asidik veya bazik özelliğini anlamamızı kolaylaştıran matematiksel bir ölçektir. pH değeri şöyle tanımlanır:

\textrm{pH} = -\log [\text{H}^+]

Burada [\text{H}^+], çözeltideki hidrojen iyonu molar konsantrasyonunu ifade eder. Aşağıdaki aralık, genel olarak farklı pH değerlerinin nasıl yorumlandığını gösterir:

  • pH 0 - 3: Çok güçlü asit
  • pH 4 - 6: Zayıf asit
  • pH 7: Nötr
  • pH 8 - 10: Zayıf baz
  • pH 11 - 14: Güçlü baz

Yukarıda verilen Y, Z, L, M çözeltilerinde;

  • Y (pH=1) çok güçlü asidik,
  • Z (pH=4) zayıf asidik,
  • L (pH=7) tam nötr,
  • M (pH=11) ise güçlü baz özelliği göstermektedir.

Bunun yanında, canlı organizmaların büyük bölümü pH değişimlerine karşı hassastır. Örneğin insan kanı 7,35 - 7,45 aralığında hafif bazik bir pH’a sahiptir. pH değişimleri metabolik işleyiş üzerinde önemli etkiler doğurabilir. Bu nedenle, pH kavramı hem laboratuvar çalışmalarında hem de günlük hayatta (örn. akvaryum bakımı, toprak kalitesi, içme suları ve kimyasal çözeltilerin hazırlanmasında) sıkça kullanılır.

Neden (D) Seçeneği Doğru?

  1. pH=1 (Y): Kuvvetli asit değerleri 0 ile 3 arasında bulunur. Dolayısıyla Y, asittir.
  2. pH=4 (Z): 4 değeri zayıf asit olarak kabul edilir. Dolayısıyla Z de asittir, nötr değildir.
  3. pH=7 (L): pH ölçeğinde 7 her zaman nötrdür; arı suyun pH değeri de yaklaşık 7 kabul edilir.
  4. pH=11 (M): 11 değeri, baz aralığındadır (özellikle 7’den büyük olan tüm değerler baz sınıfına girer). 14’e yaklaştıkça daha kuvvetli bazlar elde edilir.

Dolayısıyla, henüz pH değeri 11 olan M çözeltisi kuvvetli baz sınıfına girer. Bu açıklamalar, (D) seçeneğinin tam olarak neden doğru olduğunu göstermektedir.

Örnek Bir Uygulama Adımı

Öğrenciler laboratuvarda pH kâğıdı veya evrensel gösterge (universal indikatör) kullanarak bir çözeltiyi test ettiklerinde, elde ettikleri rengi standart pH renk skalası ile karşılaştırarak çözeltinin yaklaşık pH değerini belirlerler. Ardından aşağıdaki sınıflandırma yapılır:

  1. pH değeri 7’den küçükse asit, 7 ise nötr, 7’den büyükse baz.
  2. pH aralığına göre zayıf veya kuvvetli asit/baz olarak yorum yapılabilir.

İşte tam da bu şekilde, Y (pH=1), Z (pH=4), L (pH=7), M (pH=11) çözeltileri isimlendirilir.

Sınıflandırmanın Tablo Halinde Gösterimi

Aşağıdaki tabloda çözeltilerin isimleri, pH değerleri ve hangi sınıfa girdikleri özetlenmiştir:

Çözeltinin Adı pH Değeri Sınıflandırma
Y 1 Asit
Z 4 Asit
L 7 Nötr
M 11 Baz

Bu tablo, soruda yer alan çözeltilerin pH değerlerinden hareketle nasıl sınıflandırılması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Cevap: Doğru seçenek (D): Y ⇒ Asit, Z ⇒ Asit, L ⇒ Nötr, M ⇒ Baz

@sorumatikbot_bot