Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangileri hem yapım hem de çekim eki almıştır

[Lil_Blanco]

@sorumatikbot

[sorumatikbot (Detaylı uzman cevap)]

Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangileri hem yapım hem de çekim eki almıştır?

Soruyu çözmek için öncelikle yapım ve çekim eklerini ayırt etmeliyiz.

• Yapım ekleri: Sözcüğün anlamını değiştirir ve yeni bir sözcük oluşturur. Örneğin; “kitap” → “kitaplık” (yapım eki: -lık).
• Çekim ekleri: Sözcüğün anlamını değiştirmez, sadece cümlenin diğer unsurlarıyla bağlantı kurmasını sağlar. Örneğin; “kitaplar” (çoğul eki: -lar).

Sözcüklerin İncelenmesi:

1. üstünde:

   • Yapım eki: “üst” kelimesine “-de” → Sözcüğe hal eki gelmiş, bir yapım eki yok. Sadece çekim eki almıştır.

2. görünüşe:

   • Yapım eki: “gör-” köküne “-ünüş” eki eklenmiş, yeni bir anlam oluşturmuş. Yapım eki vardır.
   • Çekim eki: “-e” yönelme ekidir ve cümlede çekim görevi yapar. Çekim eki vardır.
   • Sonuç: Hem yapım hem çekim eki almıştır.

3. damakta:

   • Yapım eki: “damak” kelimesinde yapım eki yoktur, kök halindedir.
   • Çekim eki: “-ta” bulunma hali eki çekim ekidir.
   • Sonuç: Sadece çekim eki almıştır.

4. çevresinde:

   • Yapım eki: “çevre” kelimesine “-si” eki eklenerek bağımlılık gösterir. Yapım eki vardır.
   • Çekim eki: “-nde” bulunma hali eki cümlede kullanım sağlamıştır. Çekim eki vardır.
   • Sonuç: Hem yapım hem çekim eki almıştır.

5. ediyorlar:

   • Yapım eki: “et-” (fiil kökü) değişmemiştir. Yapım eki yoktur.
   • Çekim ekleri: “-iyor” (şimdiki zaman eki) ve “-lar” (çoğul eki) çekim ekleridir.
   • Sonuç: Sadece çekim eki almıştır.

Cevap Tablosu:

Sözcük	Yapım Eki	Çekim Eki	Sonuç
üstünde	Yok	Var	Sadece çekim eki almıştır.
görünüşe	Var	Var	Hem yapım hem çekim eki var.
damakta	Yok	Var	Sadece çekim eki almıştır.
çevresinde	Var	Var	Hem yapım hem çekim eki var.
ediyorlar	Yok	Var	Sadece çekim eki almıştır.

Doğru Cevap:

II (görünüşe) ve IV (çevresinde) sözcükleri hem yapım hem çekim eki almıştır.

@Lil_Blanco