Soru:
- Hastanın kalsiyum (Ca) değeri 8,2 mg/dL ve referans aralığı 8,6-10,2 mg/dL’dir. Bu mineral eksikliğinde hangi vücut yapıları etkilenir?
- Hastanın bakır (Cu) değeri 160 µg/dL’dir ve referans aralığı 70-140 µg/dL’dir. Bu durumun adı nedir? Bu durumun olası nedenlerinden birini yazınız.
- Aşağıdaki minerallerden hangileri, kemik sağlığı için kritik öneme sahiptir? (Birden fazla seçenek işaretleyiniz.)
- Ca (Kalsiyum)
- Cl (Klor)
- Mg (Magnezyum)
- Zn (Çinko)
- Na (Sodyum)
- Aşağıdaki minerallerden hangileri, kas ve sinir fonksiyonlarının düzenlenmesinde önemli rol oynar? (Birden fazla seçenek işaretleyiniz.)
- K (Potasyum)
- Fe (Demir)
- Ca (Kalsiyum)
- Na (Sodyum)
- I (İyot)
- Hastanın biyokimya sonuçlarına göre, aşağıdaki durumlardan hangileri doğrudur? (Birden fazla seçenek işaretleyiniz.)
- Hastada demir eksikliği anemisi olabilir.
- Hastanın potasyum seviyesi normaldir.
- Hastanın bakır seviyesi yüksektir.
- Hastanın magnezyum seviyesi düşüktür.
- Hastanın kalsiyum için D vitamini alması gerekir.
- Hastanın kalp çarpıntısı potasyumdan olabilir.
Cevap:
1) Kalsiyum (Ca) Eksikliğinde Etkilenen Yapılar
Kalsiyumun vücutta kemik ve diş sağlığı, kas kasılması, sinir iletimi ve bazı enzimlerin çalışması açısından önemli bir rolü vardır.
- Düşük kalsiyum seviyeleri (hipokalsemi) özellikle kemiklerde zayıflığa, diş yapısında bozulmaya, kas kramplarına ve sinir iletim bozukluklarına yol açabilir.
2) Yüksek Bakır (Cu) Değeri ve Olası Nedenler
Hastanın bakır seviyesi 160 µg/dL ile referans aralığının (70-140 µg/dL) üzerindedir. Bu durum “hiperkupremi” olarak adlandırılır.
- Olası Nedenlerden Biri: Karaciğer fonksiyon bozuklukları, aşırı bakır alımı, bazı kronik iltihabi durumlar veya nadiren genetik hastalıklar (ör. Wilson hastalığında genelde doku birikimi ön plandadır ama serum bakırında da dalgalanmalar olabilir).
3) Kemik Sağlığı Açısından Kritik Önemi Olan Mineraller
Listede verilen mineraller arasından:
- Kalsiyum (Ca)
- Magnezyum (Mg)
- Çinko (Zn)
kemik sağlığı açısından kritik öneme sahip minerallerdir.
4) Kas ve Sinir Fonksiyonlarının Düzenlenmesinde Önemli Mineraller
Verilen seçenekler içinde kas ve sinir işlevinde doğrudan rol alan mineraller:
- Potasyum (K)
- Kalsiyum (Ca)
- Sodyum (Na)
olup, bu üç mineral elektrolit dengesi ve uyarı iletimi açısından öne çıkar.
5) Biyokimya Sonuçlarına Göre Doğru Olan İfadeler
- Hastanın bakır seviyesi yüksektir. (160 µg/dL > 140 µg/dL)
- Hastanın kalsiyumu düşük olduğundan, Ca emilimini artırmak için D vitamini alması gerekebilir.
Diğer ifadeler için elimizde net laboratuvar verisi bulunmamaktadır; bu nedenle bu seçeneklerde kesin yorum yapılamaz.
Özet Tablo
| Mineral | Referans Aralığı | Hastanın Değeri | Vücuttaki Temel Görev |
|---|---|---|---|
| Kalsiyum (Ca) | 8,6 – 10,2 mg/dL | 8,2 mg/dL (Düşük) | Kemik-diş sağlığı, kas kasılması, sinir iletimi |
| Bakır (Cu) | 70 – 140 µg/dL | 160 µg/dL (Yüksek) | Enzim fonksiyonları, bağ dokusu sentezi, oksidatif stres savunması |
| Çinko (Zn) | ~70 – 120 µg/dL (değişebilir) | Belirtilmemiş | Kemik büyümesi, bağışıklık sistemi, enzim fonksiyonları |
| Magnezyum (Mg) | 1,7 – 2,2 mg/dL (yaklaşık) | Belirtilmemiş | Kas ve sinir fonksiyonu, kemik sağlığı |
| Potasyum (K) | 3,5 – 5,0 mmol/L (yaklaşık) | Belirtilmemiş | Kas kasılması, kalp fonksiyonu, sinir iletimi |
Kaynaklar:
- Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics
- Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Kılavuzları
Soru:
• Potasyum (K) değeri 5.6 mmol/L olan bir hasta için referans aralığı 3.5–5.1 mmol/L’dir. Bu duruma hiperkalemi denir. Bu durumda hangi organın fonksiyonları kontrol edilmelidir?
• Hastanın demir (Fe) değeri 45 µg/dL’dir ve referans aralığı 50–170 µg/dL’dir. Bu durumun adı nedir? Bu durumun en yaygın üç belirtisi nelerdir?
Cevap:
1) Hiperkalemi ve Kontrol Edilmesi Gereken Organ Fonksiyonları
- Hiperkalemi, kandaki potasyum değerinin normalin üzerine çıkmasıdır.
- Kandaki yüksek potasyum seviyesi özellikle kalp için risk oluşturur; anormal kalp ritmine ve ritim bozukluklarına (aritmi) sebep olabilir.
- Bu nedenle kalp fonksiyonları (EKG bulguları, kalp ritmi vb.) düzenli olarak kontrol edilmelidir.
2) Düşük Demir (Fe) Değeri ve En Yaygın Üç Belirti
- Hastanın demir (Fe) değeri 45 µg/dL olup, referans aralığı 50–170 µg/dL olduğundan demir eksikliği söz konusudur.
- Demir eksikliği, genel olarak “demir eksikliği anemisi” şeklinde ortaya çıkabilir ve vücudun kırmızı kan hücrelerini yeterli düzeyde hemoglobinle donatamaması sonucunda çeşitli belirtiler gözlenir.
- En yaygın üç belirti şunlardır:
- Yorgunluk ve halsizlik (vücudun oksijen taşıma kapasitesi azalır)
- Solgunluk (cilt ve mukozalarda renk solması)
- Nefes darlığı veya çabuk yorulma (fiziksel aktiviteler sırasında)
Özet Tablo
| Parametre | Hastanın Değeri | Referans Aralığı | Durum | Vücuda Etkisi |
|---|---|---|---|---|
| Potasyum (K) | 5.6 mmol/L | 3.5 – 5.1 mmol/L | Yüksek (Hiperkalemi) | Kalp ritim bozuklukları, kas fonksiyonu bozuklukları |
| Demir (Fe) | 45 µg/dL | 50 – 170 µg/dL | Düşük (Demir Eksikliği) | Yorgunluk, solgunluk, nefes darlığı/anemi |
Kaynaklar:
- Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics
- Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Kılavuzları
Soru (Boşluk Doldurma):
Aşağıda verilen tanımlamalardaki boşlukları, kutucuklardaki (mineraller, flor, kalsiyum, homojen, su, potasyum, demir, kohezyon, çinko, iyot, magnezyum, fosfor, zehirlenme) ifadeleri uygun şekilde kullanarak tamamlayınız:
- Mineraller ……………… yapıda oldukları için sindirilmeden ve parçalanmadan kana karışabilirler.
- Oranın %15’in altında olması enzimlerin çalışmasını ve canlının yaşamasını olumsuz etkiler.
- Hidrojen bağları sayesinde su moleküllerinin birbirini çekerek bir arada kalma durumu ……………… olarak adlandırılır.
- Kemiklerimizin yapısında bol miktarda ……………… ve ……………… elementi bulunur.
- Tiroid bezinden salgılanan tiroksin hormonunun yapısına ……………… minerali katılır.
- Kana kırmızı rengini veren hemoglobinin yapısına ……………… minerali katılır.
- Minerallerin vücuda fazla alınması ……………… gibi zararlara yol açar.
- Protein sentezi ve kalp ritmini sağlamak konusunda görevli mineral ……………… mineralidir.
- Bağışıklık sisteminin güçlenmesi konusunda görev alan mineral ……………… mineralidir.
- Klorofil pigmentinin yapısında ……………… elementi bulunur.
Cevaplar ve Kısa Açıklamalar
-
Mineraller inorganik yapıda oldukları için sindirime gerek kalmadan doğrudan kana geçebilirler.
- (Not: Sorudaki kutucuklarda “inorganik” sözcüğü yer almadığı için bu ifade, ders kitaplarında en yaygın kullanılan açıklamadır.)
-
Su oranının %15’in altında olması, canlıda enzim faaliyetlerini aksatır ve yaşamı tehlikeye sokar.
-
Hidrojen bağları sayesinde su moleküllerinin birbirini çekerek bir arada kalma durumu kohezyon olarak adlandırılır.
-
Kemiklerimizin yapısında bol miktarda kalsiyum ve fosfor elementi bulunur.
-
Tiroid bezinden salgılanan tiroksin hormonunun yapısına iyot minerali katılır.
-
Kana kırmızı rengini veren hemoglobinin yapısına demir minerali katılır.
-
Minerallerin vücuda fazla alınması zehirlenme gibi zararlara yol açar.
-
Protein sentezi ve kalp ritmini sağlamak konusunda görevli mineral potasyum mineralidir.
- (Potasyum, kas‐sinir iletimi ve kalp ritminin düzenlenmesinde çok etkindir. Ayrıca protein sentezinde de önemli rolleri vardır.)
-
Bağışıklık sisteminin güçlenmesi konusunda görev alan mineral çinko mineralidir.
-
Klorofil pigmentinin yapısında magnezyum elementi bulunur.
| No | Boşluk | Doğru Terim | Kısa Açıklama |
|---|---|---|---|
| 1 | Mineraller … yapıda oldukları için… | inorganik* | Sindirime gerek kalmadan doğrudan kana geçerler. |
| 2 | Oranın %15’in altında olması… | su | Suyun azlığı enzim faaliyetlerini ve yaşamı olumsuz etkiler. |
| 3 | … bir arada kalma durumu … adlandırılır. | kohezyon | Su moleküllerinin birbirini çekme özelliği (H-bağları). |
| 4 | Kemiklerde bol miktarda … ve … bulunur. | kalsiyum, fosfor | Kemik sertliği ve mineral deposu sağlanır. |
| 5 | Tiroksin hormonunun yapısına … katılır. | iyot | Tiroid hormonlarının sentezinde temel mineraldir. |
| 6 | Hemoglobinin yapısına … katılır. | demir | Kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşıma işlevi vardır. |
| 7 | Fazla alımı … gibi zararlara yol açar. | zehirlenme | Aşırı mineral alımı toksik etki yapabilir. |
| 8 | Kalp ritmini sağlamakta görevli mineral | potasyum | Kas, sinir ve özellikle kalp fonksiyonları için esastır. |
| 9 | Bağışıklıkta görev alan mineral … | çinko | Enzim ve bağışıklık sisteminde kritik rol oynar. |
| 10 | Klorofil pigmentinde … elementi bulunur. | magnezyum | Bitkilerde fotosentezin merkezî atomu. |
(* “inorganik” ifadesi kutucukta olmadığı hâlde, minerallerin özelliğini en iyi yansıtan sözcük budur.)
Soru:
Bu hastanın diyetisyeni olsanız, mineral eksikliğinden kaynaklanabilecek sorunları en aza indirmek için yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayan, eksik olan her mineral için hangi besinleri tüketmesini tavsiye edersiniz?
Cevap:
Öncelikle hastanın biyokimya sonuçlarından eksik olduğu tespit edilen minerallerin (kalp ritmi, kas ve sinir sistemi, kemik sağlığı vb.) dengeli şekilde alınması gerekir. Bu doğrultuda farklı besin gruplarından yararlanan bir beslenme planı önerilir:
-
Potasyum (K) Eksikliği
- Görevleri: Hücre içi sıvı dengesini sağlama, kas ve sinir iletimi, kalp ritmi düzeni.
- Önerilen Besinler:
- Muz, avokado, kavun gibi meyveler
- Patates, kabak, domates
- Baklagiller (fasulye, nohut, mercimek)
-
Kalsiyum (Ca) Eksikliği
- Görevleri: Kemik ve diş sağlığı, kas kasılması, sinir iletimi, kan pıhtılaşması.
- Önerilen Besinler:
- Süt, yoğurt, peynir gibi süt ürünleri
- Brokoli, ıspanak, lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler
- Badem, susam gibi yağlı tohumlar
-
Demir (Fe) Eksikliği
- Görevleri: Hemoglobin yapımı (oksijen taşıma), hücre metabolizması.
- Önerilen Besinler:
- Kırmızı et, sakatat (karaciğer), hindi eti
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı)
- Kurubaklagiller (mercimek, kuru fasulye), fındık, badem
-
Magnezyum (Mg) Eksikliği (Varsa/Genel Öneri)
- Görevleri: Enzim fonksiyonları, kas gevşemesi, sinir iletimi, kemik sağlığı.
- Önerilen Besinler:
- Kabak çekirdeği, ay çekirdeği, kaju
- Tam tahıllı ekmek, yulaf, kepekli pirinç
- Ispanak, muz
-
Çinko (Zn) Eksikliği (Varsa/Genel Öneri)
- Görevleri: Bağışıklık sistemi, yara iyileşmesi, enzim fonksiyonları.
- Önerilen Besinler:
- Kabak çekirdeği, ceviz
- Et, deniz ürünleri
- Yumurta, yoğurt
-
Fosfor (P) Eksikliği (Varsa/Genel Öneri)
- Görevleri: Kemik ve diş oluşumu, hücre zarının yapı taşı (fosfolipit), enerji metabolizması.
- Önerilen Besinler:
- Et, süt ve süt ürünleri
- Balık
- Kuru yemişler ve tam tahıllar
Aşağıda, eksik minerallerle ilgili özet tablo yer almaktadır:
| Mineral | Başlıca Görevleri | Önerilen Besinler |
|---|---|---|
| Potasyum | Kas ve sinir fonksiyonu, kalp ritmi, sıvı dengesi | Muz, avokado, kavun, domates, patates, baklagiller |
| Kalsiyum | Kemik-diş sağlığı, kas kasılması, kan pıhtılaşması | Süt, yoğurt, peynir, brokoli, ıspanak, badem, susam |
| Demir | Hemoglobin yapımı, oksijen taşıma | Kırmızı et, sakatat, ıspanak, kurubaklagiller, fındık, badem |
| Magnezyum | Enzim aktivasyonu, kas gevşemesi, sinir iletimi | Kuruyemişler (kabak çekirdeği), tam tahıllar, ıspanak, muz |
| Çinko | Bağışıklık, enzim fonksiyonları, yara iyileşmesi | Kabak çekirdeği, ceviz, et, deniz ürünleri, yumurta |
| Fosfor | Kemik-diş oluşumu, hücre zarı yapısı, enerji | Et, balık, süt ve süt ürünleri, kurubaklagiller, tam tahıllar |
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Hastanın kan değerlerine ve klinik duruma uygun porsiyonlarda tüketim yapmak önemlidir.
- Demir emilimini artırmak için C vitamini (limon, portakal vb.) içeren besinlerle birlikte tüketmek faydalı olur.
- Gerekirse doktor veya diyetisyen kontrolünde ek mineral destekleri alınabilir.
Kaynaklar:
- T.C. Sağlık Bakanlığı Beslenme Rehberi
- USDA (United States Department of Agriculture) Gıda Veritabanı
Soru:
Aşağıdaki görevleri verilen mineralleri numaraları ile eşleştiriniz.
- Kemik ve dişlerin yapısına katılır, kanın pıhtılaşması için gereklidir.
- Oksijenin taşınmasında görev alan hemoglobin yapısında görev alır.
- DNA, RNA ve ATP ile hücre zarının yapısına katılır.
- Mide özsuyu oluşumunda ve asit baz dengesinin korunmasında görev alır.
- Tiroid bezinden salgılanan tiroid hormonunun yapısında bulunur.
- Bitkilerde klorofilin yapısına katılır.
- Asit baz dengesinin korunmasında etkilidir.
Aşağıda soruda belirtilen rollerle en çok ilişkilendirilen minerallerin eşleştirmesi yer almaktadır:
-
Kalsiyum (Ca)
• Kemik ve diş yapısına katılır, kanın pıhtılaşmasında görevlidir. -
Demir (Fe)
• Hemoglobin yapısında bulunur ve oksijen taşınmasında rol oynar. -
Fosfor (P)
• DNA, RNA, ATP ve hücre zarının (fosfolipit) yapısına katılır. -
Klor (Cl)
• Mide özsuyundaki HCl oluşumunda ve asit-baz dengesinin korunmasında görevlidir. -
(Bu maddede “iyot (I)” kast edilse de listede yoksa atlanabilir veya not düşülebilir.)
• Tiroid hormonunun (tiroksin) sentezinde yer alır. (Mineral: İyot, I) -
Magnezyum (Mg)
• Bitkilerde klorofil yapısına katılır. -
Sodyum (Na)
• Asit-baz dengesinin ve vücutta sıvı-elektrolit dengesinin korunmasında etkilidir.
Aşağıda eşleştirmenin toplu özeti tablo halinde verilmiştir:
| No | Görev | Mineral |
|---|---|---|
| 1 | Kemik ve dişlerin yapısına katılır, kan pıhtılaşması için gereklidir. | Kalsiyum (Ca) |
| 2 | Hemoglobin ile oksijen taşınmasında rol oynar | Demir (Fe) |
| 3 | DNA, RNA, ATP ve hücre zarı yapısına katılır | Fosfor (P) |
| 4 | Mide özsuyu (HCl) ve asit-baz dengesi | Klor (Cl) |
| 5 | Tiroid hormonunun yapısına katılır (İyot, listede yoksa not düşünüz) | (İyot, I) |
| 6 | Bitkilerde klorofilin yapısına katılır | Magnezyum (Mg) |
| 7 | Asit-baz dengesi ve elektrolit dengesinde etkilidir | Sodyum (Na) |
Soru: Aşağıdaki görevleri numaralarıyla birlikte uygun minerallere eşleştiriniz. Bir görevi birden fazla minerale de atayabilirsiniz.
Aşağıdaki maddeler ve mineraller arasındaki temel eşleştirmeler şöyledir:
-
Kemiklerin ve dişlerin yapısına katılma
→ Kalsiyum (Ca), Fosfor (P) -
Eksikliği kansızlığa (anemi) sebep olma
→ Demir (Fe) -
Yaraların iyileşmesinde etkili olma
→ Çinko (Zn) -
Sinirsel uyarı iletiminde etkili olma
→ Sodyum (Na) (Ayrıca Kalsiyum ve Magnezyum da dolaylı katkıda bulunabilir.) -
Vücudun sıvı - elektrolit dengesini sağlama
→ Sodyum (Na) -
Nükleik asitlerin yapısına katılma
→ Fosfor (P) (DNA, RNA ve ATP’nin yapısında fosfat grupları bulunur.) -
Kanda solunum gazlarının taşınmasında etkili olma
→ Demir (Fe) (Hemoglobin yapısında) -
Kalp ritmini ayarlamada etkili olma
→ Kalsiyum (Ca) (Ayrıca Sodyum ve Potasyum da kalp ritmine katkıda bulunur.) -
Kanın pıhtılaşmasında etkili olma
→ Kalsiyum (Ca) -
Klorofilin yapısına katılma
→ Magnezyum (Mg)
Aşağıda, bu bilgilerin özetlendiği bir tablo verilmiştir:
| No | Görev | Mineral(ler) |
|---|---|---|
| 1 | Kemik ve diş yapısına katılma | Ca, P |
| 2 | Eksikliği kansızlığa (anemi) sebep olma | Fe |
| 3 | Yaraların iyileşmesinde etkili olma | Zn |
| 4 | Sinirsel uyarı iletiminde etkili olma | Na (dolaylı: Ca, Mg) |
| 5 | Vücudun sıvı-elektrolit dengesini sağlama | Na |
| 6 | Nükleik asitlerin yapısına katılma | P |
| 7 | Kanda solunum gazlarının taşınmasında etkili olma | Fe |
| 8 | Kalp ritmini ayarlamada etkili olma | Ca (dolaylı: Na, K) |
| 9 | Kanın pıhtılaşmasında etkili olma | Ca |
| 10 | Klorofilin yapısına katılma | Mg |
Soruya ait bulmacada verilen ipuçlarına göre en uygun mineral eşleştirmeleri şöyle yapılabilir (Türkçe adlarıyla yazılmıştır):
• 1 (Yatay) – “Sinir iletimini ve asit‐baz dengesini düzenler.”
Bu görevi en iyi karşılayan mineral “Sodyum (Na)” olarak bilinir.
• 2 (Dikey) – “Diş ve kemik yapısında bulunur.”
En yaygın biçimde “Kalsiyum (Ca)” bu rolü üstlenir (fosfor da kemik‐diş yapısına katılır, ancak en belirgin mineral kalsiyumdur).
• 3 (Yatay) – “Mide öz suyunda asit‐baz dengesinde görevlidir.”
Mide sıvısındaki HCl’nin oluşumundan “Klor (Cl)” sorumludur.
• 4 (Dikey) – “Eksikliğinde saç dökülmesi, damar genişlemesi ve ödem oluşur.”
Bu bulgular “İyot (I)” eksikliğinde (hipotiroidi, miksödem, saç dökülmesi) sık görülür.
• 5 (Yatay) – “Kanda hemoglobinin yapısına katılır.”
Hemoglobin proteininin merkezi minerali “Demir (Fe)”’dir.
• 5 (Dikey) – “Metabolizmayı düzenleyen tiroksin hormonuna katılır.”
Aynı numara bulmacada dikey yönde “tiroit hormonu” için de verilmişse, yine “İyot (I)” olduğunu unutmayın. (Bulmacanın kesişim mantığına göre 5 numara yatay ve dikeyde farklı harf paylaşımlarıyla çözülebilir.)
• 6 (Yatay) – “Enzim yapısına katılır. Eksikliğinde bağışıklık zayıflar.”
Birçok enzimin kofaktörü olup eksikliğinde cilt ve bağışıklık sorunları görülen mineral “Çinko (Zn)”’dur.
• 7 (Dikey) – “Sağlıklı saç, cilt ve tırnaklar için gereklidir.”
Bu görev için en bilinen minerallerden biri gene “Çinko (Zn)” olsa da bulmacaya göre 6. sırada “Zn” yazıldıysa 7. sırada benzer şekilde “Kükürt (S)” veya “Selenyum (Se)” uygun olabilir. Lisede en sık “Çinko” ve “Kükürt” vurgulanır.
• 8 (Yatay) – (Metinde doğrudan ipucu yoksa) Genellikle “kas‐sinir fonksiyonu ve enzim aktivasyonu” gibi rollerde
“Magnezyum (Mg)” ya da “Fosfor (P)” da karşımıza çıkar. Eğer bulmacadaki harfler “Mg” ya da “P” ile örtüşüyorsa ona göre seçilir.
Aşağıdaki tabloda, her bir ipucuna karşılık gelen en yaygın mineral eşleştirmesi özetlenmiştir:
| No | İpucu (Kısa Özeti) | Önerilen Mineral |
|---|---|---|
| 1 | Sinir iletimi ve asit‐baz dengesini düzenler | Sodyum (Na) |
| 2 | Diş ve kemik yapısında bulunur | Kalsiyum (Ca) |
| 3 | Mide öz suyuna (HCl) katılır/asit‐baz dengesinde görev alır | Klor (Cl) |
| 4 | Eksikliğinde saç dökülmesi, ödem, damar genişlemesi (Hipotiroidi) | İyot (I) |
| 5 | (Yatay) Hemoglobin yapısına katılır (Fe) | Demir (Fe) |
| 5 | (Dikey) Tiroksin hormonuna katılır (I) | İyot (I) |
| 6 | Enzim yapısına katılır, eksikliğinde bağışıklık zayıflar | Çinko (Zn) |
| 7 | Sağlıklı saç, cilt, tırnak için gereklidir | Çinko (Zn) veya Kükürt (S) ya da “Selenyum (Se)” |
| 8 | (Olası) Kas/sinir fonksiyonu, kemik ve enzimlerde rol | Magnezyum (Mg) veya Fosfor (P) |
Bu şekilde, bulmacadaki yatay ve dikey soruların mineral karşılıkları büyük ölçüde çözülmüş olur.