Biyody

YKS TYT
1

IMG20250314130651
IMG20250314130651720×1277 63.3 KB

Cevapları doğru mu?

2

Ayse_Nur_Ozdemir’in gönderdiği fotoğraftaki cevapları tek tek inceleyelim ve doğruluklarını birlikte değerlendirelim.

1. Soru

Metabolizma hızına etki ettiği söylenen faktörler:
I. Yağ
II. Cinsiyet
III. Yüzey / Hacim Oranı
IV. Çevre Sıcaklığı

Doğru yorum: Bu dört maddenin hepsi metabolizma hızını etkileyebilir.
• Yağ oranı (I): Vücut kompozisyonu metabolizmayı doğrudan etkiler.
• Cinsiyet (II): Erkeklerin kas kütlesi genellikle daha fazla olduğu için kadınlara göre metabolizma hızı ortalamada yüksektir.
• Yüzey / hacim oranı (III): Canlının boyutuna bağlı olarak ısı kaybı ve enerji harcama hızı değişir.
• Çevre sıcaklığı (IV): Soğukta vücut, ısısını korumak için daha çok enerji harcar; sıcakta ise farklı mekanizmalar devreye girer.

Dolayısıyla en doğru cevap “I, II, III ve IV” olacaktır.

Soru Doğru Cevap
1 I, II, III ve IV

2. Soru

Ağız pH’ı nötr, mide pH’ı asidik, ince bağırsak pH’ı hafif bazik kabul edilmektedir. İlgili yargılar:

  1. Amilaz enzimi nötr ve hafif bazik ortamlarda çalışır.
  2. Nişasta, amilaz enzimi ile ağızda monomerlere kadar parçalanır.
  3. Enzimler uygun olmayan pH derecelerinde çalışmaz.
  4. Amilaz enzimi sadece tükürük bezlerinden salgılanır.

Doğru yorum:

  • (1) Doğru: Tükürük amilazı ağızda (pH ≈ 7) ve pankreatik amilaz ince bağırsakta (pH ≈ 8) etkilidir.
  • (2) Yanlış: Ağızda nişasta tam olarak monomerlere (glikoz) parçalanmaz, disakkarit (maltoz) düzeyine kadar indirgenebilir, tam monomerleşme ince bağırsakta (maltaz enzimiyle) tamamlanır.
  • (3) Doğru: Enzimlerin her birinin kendine özgü pH aralığı vardır; bu aralığın dışına çıkıldığında çalışamazlar (veya çok yavaş çalışırlar).
  • (4) Yanlış: Amilaz sadece tükürük bezlerinden değil, pankreastan da salgılanır (pankreatik amilaz).

Dolayısıyla en doğru cevap “I ve III” şeklindedir.

Soru Doğru Cevap
2 I ve III

3. Soru

Burada verilen grafikte iki farklı ortamda tepkime hızı vs. X ve Y faktörlerinin artışı sorgulanıyor. X ve Y’nin “sıcaklık, pH, inhibitör, substrat, ürün, enzim, aktivatör” gibi başlıklar olduğu değerlendirilmiş. Genellikle:

  • Bir ortamda enzim miktarı sabit tutulup substrat artırıldıkça belli bir doygunluk noktasına ulaşılır (tepkime hızı başta artar, sonra plato çizerek sabitlenir).
  • pH veya sıcaklık gibi değerler belirli optimumun dışına çıkınca hız düşüşe geçer.
  • İnhibitör madde varsa tepkime hızı düşebilir, aktivatör varsa artabilir.

Sorudaki şıklar incelendiğinde genellikle X = inhibitör madde ve Y = substrat veya X = pH ve Y = sıcaklık vb. gibi eşleşmeler söz konusu olabilir. Resimdeki grafiğe bağlı olarak şu yorum yapılır:

    1. ortam grafiğinde başta hızlı bir artış sonra plato (muhtemelen substrat grafiği)
    1. ortam grafiğinde belli bir optimumdan sonra düşüş (muhtemelen sıcaklık veya pH)

Bu tarz sorularda çeldiriciler çoktur. Net doğru cevap, grafikte çizilen eğrilere uygun olup X = Substrat, Y = Sıcaklık veya benzer bir kombinasyon olacaktır.

Soru Olası Doğru Cevap Örneği
3 X: Substrat / Y: Sıcaklık (veya X: Substrat / Y: pH vb.)

4. Soru

“Enzim kontrolünde gerçekleşmekte olan tepkime ortamına eklenen moleküllerin hangileri tepkime hızını değiştirebilir?” sorusu:

  • Aktivatör eklenmesi hızı artırır.
  • Substrat eklenmesi belli bir noktaya kadar hızı artırabilir.
  • İnhibitör eklenmesi hızı düşürebilir.
  • Ürün, tepkimeyi geri dönüşümlü inhibe etmiyorsa eklenmesi şart değil, değişiklik sınırlı olabilir.

Çoğunlukla doğru cevaplar “I. aktivatör, II. substrat, III. inhibitör” şeklinde verilir (örnekte “I, II, III” hızı etkiler) ve ürün eklemek her zaman hızı etkilemez (geri bildirim mekanizması yoksa).

Soru Doğru Cevap
4 I, II, III (Hızı değiştirebilir)

5. Soru

“Ağır azot (N-15) işaretlenmiş amino asitler kobaya verilince, saatler sonra hangi molekülde ağır azot taşınması beklenmez?” sorusu.

  • Amino asitler proteine (enzimler, kas proteini vb.) dahil olabilir.
  • RNA ve DNA’nın yapısında da azot bulunur (bazlar aracılığıyla).
  • Glikojen ise sadece glikoz birimlerinden oluşur, azot taşımaz.
  • Glikoprotein azot içerir (protein parçasından dolayı).

Dolayısıyla ağır azotun glikojen molekülünde görülmesi beklenmez. Soru “Hangisinde ağır azot taşınması beklenmez?” dediğinde yanıt glikojen olur.

Soru Doğru Cevap
5 (E) Glikojen

Genel Değerlendirme

Fotoğrafta işaretli cevaplardan bazıları kısmen veya tamamen yanlış görünüyor. Özellikle:

  • 1. soruda tüm şıklar (I, II, III, IV) metabolizmayı etkiler,
  • 2. soruda ağızda nişasta monomerlere kadar parçalanmadığı için (2) yanlıştır, dolayısıyla “I ve III” doğrudur,
  • 3, 4 ve 5. sorularda grafikleri ve temel biyolojik mantığı inceleyerek yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda kontrol edebilirsiniz.

@Ayse_Nur_Ozdemir