Klasik osmanlı devleti ilkeleriyle merkantilizimi karsilastiriniz
Klasik Osmanlı Devleti İlkeleriyle Merkantilizmi Karşılaştırma
Klasik Osmanlı Devleti’nin ekonomik ilkeleri ile Merkantilizm arasındaki farkları ve benzerlikleri anlamak için aşağıda detaylı bir karşılaştırma yapılmıştır.
1. Osmanlı Devleti’nin Ekonomik İlkeleri
Osmanlı Devleti’nin ekonomik sistemi, büyük ölçüde tarıma ve merkezî kontrol mekanizmalarına dayalı bir yapıya sahipti. Bu sistemin temel özellikleri şunlardır:
1.1 İaşe Sistemi: Halkın Temel İhtiyaçlarını Karşılama
- Osmanlı ekonomisi halkın temel ihtiyaçlarını karşılamaya yönelikti. “İaşe sistemi” adı verilen bu prensip, piyasadaki yiyecek ve temel ürünlerin bol miktarda ve uygun fiyatla halka sunulmasını sağlamayı hedeflemiştir.
1.2 Geleneksel Tarım Ekonomisi
- Osmanlı ekonomisi büyük ölçüde tarım gelirlerine bağlıydı. Üretim, tımar sistemi aracılığıyla organize edilmekteydi ve tarım arazileri devletin kontrolünde bulunmaktaydı.
1.3 Dış Ticaret ve Denge:
- Osmanlı Devleti, dış ticaret politikalarını dengeleyerek ithalat ve ihracat sırasında dengeyi korumaya çalışmış, yabancı tüccarların Osmanlı topraklarında faaliyet göstermesine izin vermiştir.
1.4 Devlet Merkezli Ekonomi
- Osmanlı’da ekonomi devletin denetimi altındaydı. Devlet, fiyatları kontrol eder, belirler ve ekonomik düzeni sağlardı. Sermaye birikimi bireysel olarak değil, devletin çıkarları doğrultusunda yapılırdı.
2. Merkantilizm
Merkantilizm ise 16. ve 17. yüzyıllarda Avrupa’da ön plana çıkan bir ekonomik sistemdir. Temel özellikleri şunlardır:
2.1 Altın ve Gümüşün Önemine Dayalı
- Merkantilizm, ulusun gücünün altın ve gümüş birikimine dayandığını savunurdu. Devletler, daha fazla mal ihraç edip daha az mal ithal ederek dış ticaret fazlası meydana getirme peşindeydi.
2.2 İhracatın Teşviki
- İhracat artırılmaya çalışılırken ithalat kısıtlanır ve yerli üretim öncelikli hale getirilirdi. Bu politika, milli zenginliklerin korunması için geliştirilmiştir.
2.3 Korumacı Ekonomi
- Merkantilizmin temel ilkelerinden biri korumacı ekonomi politikalarıdır. Devlet, yüksek ithalat vergileri koyarak iç piyasada kendi üreticilerini korurdu.
2.4 Devlet Müdahalesi
- Osmanlı ekonomisi gibi, merkantilizm de ekonomi üzerinde devlet etkisi ve müdahalesine dayalıdır. Ancak, merkantilizmde devletin amacı tamamen uluslararası zenginlik birikimi üzerine odaklanmışken, Osmanlı’da hedef halkın refahıdır.
Benzerlikler
| Klasik Osmanlı İlkeleri | Merkantilizm | Açıklama |
|---|---|---|
| Devlet Müdahalesi | Var | Var |
| Dış Ticaret Kontrolü | Dengeye Odaklı | İhracata Odaklı |
| Yerel Üretime Önem Verme | Var | Var |
Farklılıklar
| Klasik Osmanlı İlkeleri | Merkantilizm | Açıklama |
|---|---|---|
| Amaç | Halkın refahı | Altın ve zenginlik birikimi |
| Sermaye | Devlete ait | Bireysel ya da ulusal birikim |
| Tarımın Rolü | Önemli | İkincil düzeyde |
| Dış Ticaret Politikası | Denge | Koruma |
Sonuç: Klasik Osmanlı İlkeleri vs Merkantilizm
Sonuç olarak:
- Osmanlı ekonomisi, daha çok halkın ihtiyaçlarını karşılama ve iç refahı artırmaya yönelik bir yapıdayken,
- Merkantilizm Avrupa devletlerinin ekonomik gücünü zenginlik birikimiyle artırmayı hedefleyen bir sistemdir.
[Osmanlı] Devleti’nin sosyal adalet odaklı ekonomik yapısı ile [Merkantilizm’in] zenginlik biriktirme odaklı yapısı arasında bariz farklılıklar mevcuttur. Bununla birlikte her iki sistemde de ekonomik düzenlemeler devlet kontrolünde gerçekleştirilmiştir.
Özet Tablosu
| Kriter | Osmanlı Ekonomisi | Merkantilizm |
|---|---|---|
| Amaç | Halk refahını sağlamak | Altın ve ticaret zenginliği biriktirmek |
| Dış Ticaret Politikası | İthalat ve ihracat dengesi | İhracatı artırmak, ithalatı kısıtlamak |
| Devlet Müdahalesi | Fiyat kontrolü ve merkezi düzenlemeler | Korumacı politikalar |
| Tarımın Önemi | Çok önemli | İkincil önemde |
| Uluslararası Ticaret | Ekonomik dengeleri korumak | Zenginleşmek için dış ticareti teşvik etmek |