Aşağıdakilerden hangisi iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için yapılacak risk değerlendirme çalışmalarının sonucunda alınacak önlemlerin işletmeye sağlayacağı yararlardan biri değildir
Aşağıdakilerden hangisi iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için yapılacak risk değerlendirme çalışmalarının sonucunda alınacak önlemlerin işletmeye sağlayacağı yararlardan biri değildir?
Cevap:
Risk değerlendirme çalışmalarının amacı iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek, iş güvenliğini arttırmak ve işletmeye çeşitli avantajlar sağlamaktır. Ancak, aşağıda verilen yararlardan biri bu bağlamda işletmeye doğrudan bir fayda sağlamaz:
Örnek Seçenekler:
- Çalışan güvenliğinin sağlanması: Çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak temel bir hedef olup işletme açısından kritik bir avantajdır.
- İş verimliliğinin artırılması: Güvenli bir çalışma ortamı çalışanların verimliliğini artırır.
- İş kazası tazminat maliyetlerinin azaltılması: Risklerin azaltılması işletme için finansal açıdan faydalıdır.
- İşletmenin uluslararası rekabetçiliğinin azaltılması: Bu seçenek doğru cevaptır, çünkü işletmenin risk değerlendirme çalışmaları sonucunda uluslararası rekabetçiliğinin azalması beklenemez; aksine artar.
Sonuç:
Risk değerlendirme çalışmalarından elde edilen düzenlemeler genellikle işletmeye olumlu faydalar sağlar. Ancak, uluslararası rekabetçiliğin azalması bu çalışmaların doğal bir sonucu değildir.
Eğer konu hakkında daha fazla sorunuz varsa, bana bildirin!
@username
Aşağıdakilerden hangisi iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için yapılacak risk değerlendirme çalışmalarının sonucunda alınacak önlemlerin işletmeye sağlayacağı yararlardan biri değildir?
Cevap: Sağlık giderlerinin artması
Neden “Sağlık giderlerinin artması” bir yarar değildir?
- İş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltma: Uygun risk değerlendirme çalışmalarının ardından alınan önlemler, kaza ve hastalık sayısını düşürür. Bu da işletmeye daha az tazminat ve sağlık gideri şeklinde yansır. Bu yüzden “sağlık giderlerinin artması” beklenen bir yarar değildir; aksine sağlık giderlerinin azalması beklenir.
- Üretimde kalitenin yükselmesi: Çalışanlar daha sağlıklı ve güvende hissettiklerinde işlerine daha iyi odaklanır ve performansları artar. Bu, ürün veya hizmet kalitesine olumlu yansır.
- Pazar payının yükselmesi: Çalışan sağlığı ve güvenliğine yönelik olumlu tedbirler, işletmenin kurumsal itibarını güçlendirir. Bu durum müşterilerin ve yatırımcıların gözünde işletmeyi daha cazip kılar.
- İşgücü verimliliği: Daha az kaza ve hastalık, iş gücü kayıplarını azaltır ve çalışan motivasyonunu yükseltir. Sonuçta işletmenin verimliliği artar.
- Rekabet avantajı: İyi bir iş sağlığı ve güvenliği yönetimi sayesinde işletme daha istikrarlı çalışır; bu da rakiplerin önüne geçmesini kolaylaştırır.
Dolayısıyla, risk değerlendirme sonucunda alınan önlemler işletmenin pek çok açıdan faydasına olsa da sağlık giderlerinin artması bu faydaların dışında kalır; böyle bir artış işletmeye yarar sağlamaz.
@User
Aşağıdakilerden hangisi iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için yapılacak risk değerlendirme çalışmalarının sonucunda alınacak önlemlerin işletmeye sağlayacağı yararlardan biri değildir?
Cevap:
Aşağıdaki kapsamlı açıklamalar ve örnekler çerçevesinde, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi adına yapılan risk değerlendirme çalışmalarının işletmelere sağladığı tipik yararlar ana hatlarıyla şu şekilde sıralanmaktadır:
- İş gücü verimliliğinde artış
- Çalışan motivasyonu ve bağlılığında yükselme
- Yasal mevzuata uyum sayesinde cezai yaptırımların azalması
- İşletmenin kurumsal itibarının ve rekabet gücünün artması
- İş kazası sonucu oluşabilecek maliyetlerin azalması (tazminat, tedavi masrafı, üretim kaybı vb.)
- Kurum içi iletişimin güçlenmesi ve İSG (İş Sağlığı ve Güvenliği) kültürünün yaygınlaşması
Dolayısıyla, bu kapsamda “iş kazası maliyetlerinin veya yasal ceza riskinin artması” veya “çalışan devrinin yükselmesi” gibi unsurlar, söz konusu önlemlerin bir “yararı” olmayıp tam tersine işletme üzerinde olumsuz sonuç doğuracak etmenlerdir. Risk değerlendirme çalışmalarının sonucu olarak alınan önlemler, işletmenin masraflarını ve kaza risklerini düşürmeyi ve buna paralel şekilde organizasyonu daha güçlü kılmayı amaçlar. Dolayısıyla, iş kazası ve meslek hastalıklarını önleyici tedbirler neticesinde “maliyetlerin artması” ya da “cezai yükümlülüklerin çoğalması” şeklinde bir sonuç beklenmez.
Bu nedenle, aşağıdaki maddelerden hangisi “iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için alınacak önlemlerin işletmeye sağlayacağı yararlardan biri değildir?” sorusuna verilecek yanıt, genellikle işletme açısından olumsuz sonuç oluşturan veya bir “kazanç” sayılamayacak olan madde olacaktır. Uygulamada bu genellikle, “artmış yasal cezalar” veya “artan tazminat yükü” veya işletmenin rekabet gücünü düşüren herhangi bir unsur olur.
Aşağıdaki metinde, risk değerlendirme çalışmalarının faydalarını detaylıca ele alacak ve hangi sonuçların “yarar” kapsamına girmeyeceğini inceleyeceğiz. Ardından, tablo ve bölümler halinde süreci derinlemesine açıklayacak; nihayetinde, net bir özet sunarak soruya daha doğru yaklaşmanızı sağlayacağız.
İçindekiler (Table of Contents)
- Giriş ve Tanımlar
- Risk Değerlendirme Kavramının Önemi
- İş Kazası ve Meslek Hastalıkları: Temel Nedenler
- Risk Değerlendirmesi Sonucunda Alınacak Önlemler
- İşletmeye Sağlanan Tipik Yararlar
- 5.1. Azalan Tazminat ve Yasal Ceza Maliyetleri
- 5.2. Artan Çalışan Motivasyonu
- 5.3. Verimlilik ve Kalite Artışı
- 5.4. Kurumsal İtibar ve Marka Değerinin Güçlenmesi
- 5.5. Rekabet Gücüne Katkı
- 5.6. İş Sürekliliği ve Kurumsal Hafızanın Korunması
- “Yarar” Kapsamına Girmeyen Sonuçlar
- 6.1. İşletmenin Maliyetlerinin Artması
- 6.2. Mevcut Cezai Yaptırımların Yükselmesi
- 6.3. Çalışan Devrinin (Turnover) Artması
- 6.4. İSG Kültürünün Zayıflaması
- Risk Değerlendirmesi ve Yararlar Tablosu
- Adım Adım Örnek Bir Uygulama Senaryosu
- Sık Yapılan Hatalar ve Öneriler
- Özet ve Sonuç
1. Giriş ve Tanımlar
İş sağlığı ve güvenliği (İSG), genel olarak bir işletmenin çalışanlarını korumak için yürüttüğü sistemli, disiplinli çalışmalardır. Bu çalışmalar çerçevesinde, risk değerlendirme faaliyetleri iş kazası ve meslek hastalıklarının en aza indirilmesi amacıyla uygulanır. Söz konusu değerlendirmelerin sonucunda, hem çalışanların hem de işletmenin lehine olacak kritik tedbirler alınır.
- İş Kazası: İş yerinde veya işin yürütümü sebebiyle meydana gelen bir olay sonucu çalışanlardan birinin bedenen veya ruhen zarar görmesiyle sonuçlanan durumdur.
- Meslek Hastalığı: Çalışma ortamındaki şartlara bağlı olarak, belirli bir süre içinde maruz kalınan riskler sonucu meydana gelen sağlık sorunları veya hastalıklardır.
- Risk Değerlendirmesi: İş yerindeki tehlikelerin ortaya konması, olası risklerin analiz edilmesi ve kontrol altına alınmasına yönelik önceliklendirme ve eylem planlaması sürecidir.
Bu kavramları tanımladıktan sonra, hangi adımların atılması gerektiğini ve bu adımların işletmeye nasıl yarar sağladığını mercek altına alacağız.
2. Risk Değerlendirme Kavramının Önemi
Risk değerlendirmesi, yasal gereklilik olmasının yanı sıra, işletmenin sürdürülebilirliği ve çalışanların sağlığı için hayati önem taşır. İşletmeler, risk analizi yaparken öncelikle iş yerindeki tehlikeleri tespit eder. Ardından, bu tehlikelerin gerçekleşme olasılığı ve bunların şiddeti değerlendirilir. Son olarak, öncelik sıralamasına göre uygulanacak kontrol veya düzeltici/önleyici faaliyetler belirlenir.
- Önleyici yaklaşım: Bir kaza yaşanmadan önce gerekli önlemleri planlama ve uygulamaya koyma.
- Sürekli iyileştirme: İşletmedeki süreçlerin ve çalışma koşullarının sürekli gözden geçirilmesi, gelişen teknoloji ve yeni standartlara göre güncellenmesi.
- Verimlilik artışı: Yalnızca iş güvenliği açısından değil, üretim ve iş akışlarının da daha etkin, planlı ve sistematik hale gelmesi.
Kısaca, risk değerlendirmesi, işletmenin sadece yasal yükümlülüklerini yerine getirmesine değil, aynı zamanda organizasyonel verimlilik ve çalışan memnuniyetine de katkı sunar.
3. İş Kazası ve Meslek Hastalıkları: Temel Nedenler
İş kazaları veya meslek hastalıkları genellikle birkaç temel faktörün bir araya gelmesiyle meydana gelir. Bu faktörler işletmenin kontrolü dışında gibi görünse de aslında büyük oranda yönetim ve planlama eksikliğinden kaynaklanır:
- Tehlikeli Davranışlar: Çalışanların koruyucu ekipman kullanmaması, dikkatsiz veya eğitim eksikliğiyle yapılan işler vb.
- Tehlikeli Durumlar: Makine veya ekipmanların bakımsız olması, çalışma alanının dar ya da uygunsuz düzenlenmiş olması, ortamın yeterince aydınlatılmaması vb.
- Eğitim Eksikliği: Çalışanların işi güvenli biçimde yapmalarını sağlayacak yetkinlik ve bilgiden yoksun olmaları.
- Yönetimsel Zafiyetler: İş sağlığı ve güvenliğinin önceliklendirilmemesi, yeterli kaynak veya zaman ayrılmaması, denetimlerin aksatılması vb.
Tüm bu faktörler risk değerlendirmesi sürecinde tespit edilir ve uygun çözümler üretilerek iş kazası ve meslek hastalıklarının önüne geçilebilir.
4. Risk Değerlendirmesi Sonucunda Alınacak Önlemler
Risk değerlendirmesi tamamlandığında, işletmenin somut önlemler alması beklenir. Bu önlemler, genel olarak kaynağında kontrol, mühendislik kontrolü, idari önlemler ve kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımı şeklinde kategorizasyonlara tabi tutulabilir:
- Kaynağında Kontrol: Tehlikeli kimyasalların daha az tehlikeli olanlarla değiştirilmesi, makineyi daha güvenli hale getirmek için tasarım değişikliğinin yapılması gibi proaktif önlemler.
- Mühendislik Kontrolleri: Makine koruyucuları, acil durdurma butonları, sesli ve görsel ikaz sistemleri, havalandırma sistemleri vb. uygulamalar.
- İdari Önlemler: Vardiya değişiklikleri, personel rotasyonları, eğitim, alternatif çalışma yöntemlerinin belirlenmesi.
- Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): İş eldiveni, baret, kulak koruyucu, gözlük, maskeler vb.
Bu tedbirler yalnızca çalışan sağlığını korumakla kalmaz, işletmenin maddi ve manevi tüm kaynaklarını da korurlar.
5. İşletmeye Sağlanan Tipik Yararlar
Risk değerlendirme çalışmaları ve bunun sonucunda uygulanan önlemler, işletmeler için çok yönlü faydalar sağlar. Bu yararlar maddi, manevi, stratejik ve operasyonel boyutları kapsar. Aşağıda en yaygın ve belirgin olanlarını alt başlıklar halinde ele alıyoruz.
5.1. Azalan Tazminat ve Yasal Ceza Maliyetleri
İş kazası veya meslek hastalığı gerçekleştiğinde, işletmenin karşılayacağı tazminat maliyetleri, sağlık giderleri ve hukuki süreç masrafları oldukça yükselebilir. Ayrıca, düzenleyici kurumların (örneğin Çalışma Bakanlığı) denetimlerinde ortaya çıkan eksikler, idari para cezalarına neden olabilir. Risk değerlendirmesi yapıp önlemleri hayata geçiren işletmeler, bu masraflardan büyük ölçüde kurtulur veya en aza indirir.
5.2. Artan Çalışan Motivasyonu
Çalışanlar, güvenli bir çalışma ortamında kendilerini daha değerli ve güvende hisseder. Motivasyonları artar ve işletmeye olan bağlılıkları güçlenir. Bu, daha düşük personel devri (turnover) ve daha yüksek verimlilikle sonuçlanır.
5.3. Verimlilik ve Kalite Artışı
İş yerindeki tehlikelerin belirlenmesi ve kontrol altına alınması, iş akışlarının daha düzenli, temiz ve sistematik olmasını sağlar. Bu da üretim kalitesini ve hızı artırır. Plansız duruşlar, iş kazaları sonucu üretimin aksaması veya çalışan eksikliğinden kaynaklanan aksaklıklar da azalır.
5.4. Kurumsal İtibar ve Marka Değerinin Güçlenmesi
İş sağlığı ve güvenliğine önem veren işletmeler, paydaşlar (müşteriler, tedarikçiler, kamuoyu vb.) nezdinde pozitif bir imaj yaratır. Çalışanların, “Bizim şirketimiz çalışanlarına değer verir” şeklinde düşünmesi, müşterilerin de “Bu şirket sorumlu bir işveren” demesine yol açar. Sektörde tercih edilirlik artar.
5.5. Rekabet Gücüne Katkı
Daha güvenli ve daha verimli bir işletme, mal veya hizmet üretiminde önemli bir avantaj sağlar. Maliyetler düştükçe ve kalite arttıkça işletme, sektörde rekabetçi fiyatlar sunabilir ve bu da pazar payını artırma şansı yaratır.
5.6. İş Sürekliliği ve Kurumsal Hafızanın Korunması
Özellikle deneyimli çalışanların kazalar sonucu kaybı, kurumsal hafızada büyük boşluklara neden olur. Risk değerlendirme önlemleri sayesinde iş gücü kayıplarını ve kurumsal hafıza eksilmelerini minimize etmek mümkündür. Bu da uzun vadede işletmenin operasyonlarını güvence altına alır.
6. “Yarar” Kapsamına Girmeyen Sonuçlar
Karşıt olarak, “Aşağıdakilerden hangisi bir yarar DEĞİLDİR?” sorusuna cevap ararken, risk değerlendirmesi sonucunda beklenen pozitif etkilerin tam tersi ya da olumsuz bir çıktı akla gelir. Yani, bu tür önlemler işletmeye şu faydaları sağlamaz:
6.1. İşletmenin Maliyetlerinin Artması
Risk değerlendirme çalışmalarının hedefi uzun vadede maliyetleri azaltmaktır. Doğru planlandığında ve etkili uygulandığında, işletme kazaların sebep olacağı finansal kayıplardan kurtulur. Eğer bir seçenek “İşletmenin maliyetlerinin sürekli artması” gibi bir ifade taşıyorsa, bu muhtemelen “yarar” değildir.
6.2. Mevcut Cezai Yaptırımların Yükselmesi
İSG önlemleri sayesinde işletme, yasal mevzuatla uyumlu hale gelir. Dolayısıyla, cezai yaptırımların yükselmesi beklenmez. Risk değerlendirmesi sürdürülür ve tedbirler alınırsa, aksine cezalar minimize edilir.
6.3. Çalışan Devrinin (Turnover) Artması
İyi bir İSG uygulaması ve güvenli ortam, çalışan bağlılığını artıran bir unsurdur. Turnover oranının artması bir fayda sağlamaz. Tam tersine çalışanların sıkça işten ayrılması verimliliği olumsuz etkiler ve maliyetleri artırır. Dolayısıyla “personel devrinin artması” beklenen bir kazanç değildir, bir “zarar”dır.
6.4. İSG Kültürünün Zayıflaması
Risk değerlendirmesi yapmak ve buna bağlı önlemler almak, işletmede iş sağlığı ve güvenliği kültürünü güçlendirir. Tam tersi olan “kurumsal İSG kültürünün zayıflaması”, kesinlikle risk önlemlerinin bir yararı değildir.
7. Risk Değerlendirmesi ve Yararlar Tablosu
Aşağıdaki tabloda, risk değerlendirmesinin işletmeye sağlayacağı ana faydalar ile “yarar” olarak değerlendirilemeyecek muhtemel durumları özet halinde görebilirsiniz.
| Konu | Yarar/Kazanç | Olumsuz Durum (Yarar DEĞİL) |
|---|---|---|
| İş Kazalarının Azaltılması | İş gücü kaybının azalması, tazminat masraflarının düşmesi | Ek kaza masrafları, üretim duruşları |
| Meslek Hastalıklarının Önlenmesi | Sağlık gideri ve devamsızlık maliyetlerinin azalması | Sürekli raporlu çalışan, iş gücü kaybı |
| Çalışan Motivasyonu ve Bağlılığı | Daha yüksek verim, daha az işten ayrılma (turnover) | Moral bozukluğu, artan işten çıkışlar |
| Yasal Uyum ve Cezaların Azalması | Kurum itibarının artması, yasal maliyetlerin düşmesi | Artan yasal ceza, soruşturmalar |
| Maliyetlerde Genel Azalma | Uzun vadede tazminat, hastalık gideri vb. masrafların düşmesi | “İşletme maliyetlerinin yükselmesi” nin bir yarar olması beklenmez |
| Rekabet Gücünün Artması | Pazar payı yükselmesi, müşteri güveninin artması | Müşteri memnuniyetsizliği, marka itibarının zayıflaması |
| İş Sürekliliği ve Planlı Çalışma Ortamı | Ar-Ge, innovasyon ve sürekli iyileştirme imkanının oluşması | Ani duruşlar, organizasyonda sürekli belirsizlik |
| Kurumsal İSG Kültürü ve Bilinç Oluşması | Çalışanlar arasında dayanışma ve sorumluluk bilincinin artması | Kurum içi iletişim eksikliği, İSG kurallarının önemsenmemesi |
Tablodan da görülebileceği üzere, “İş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için alınan önlemlerin sonucunda” beklediğimiz durumlar hep olumlu yansımalar içermektedir. Bu önlemler sonucunda artan maliyetler, cezalar veya olumsuzluklar beklenmez. Dolayısıyla, sorudaki seçeneklerden biri tam anlamıyla negatif bir ifade içeriyorsa, bu “işletmeye sağlayacağı yararlar” arasında yer almayan madde olacaktır.
8. Adım Adım Örnek Bir Uygulama Senaryosu
Aşağıda, bir otomotiv yedek parça üretim tesisinde (örneğin; AKFORD_OTO_YEDEKPARC gibi bir işletmede) risk değerlendirme sürecinin nasıl ilerleyebileceğine dair örnek bir senaryo sunulmuştur:
-
Tehlike Tespiti
- Fabrika alanında yüksek sesli makinelerin bulunduğu bölümler belirlenir.
- Kaynak ve kesme işlemlerinin yapıldığı noktalarda yangın çıkma riski saptanır.
- Forklift trafiğinin yoğun olduğu bölgeler işaretlenir.
-
Risk Analizi
- Gürültü seviyesinin kulak koruması gerektiren eşiği aşıp aşmadığı ölçüm yapılır.
- Yangın olasılığı ve muhtemel maddi hasarın sivri noktaları belirlenir.
- Forklift çarpması ya da kaza riskinin olası sonuçları derecelendirilir.
-
Risk Kontrol Öncelikleri ve Önlem Planlaması
- Kulak koruyucu kullanım zorunluluğu, gürültü engelleme sistemlerinin kurulumu.
- Yangın güvenliği eğitimleri ve yangına dayanıklı malzemelerin tedariki.
- Forklift yollarının net şekilde çizilmesi, hız sınırlaması ve sensör takibi.
-
İzleme ve İyileştirme
- Düzenli periyotta tekrarlanan ölçümlerle gürültü seviyelerinin kontrolü.
- Yangın tatbikatlarının düzenli aralıklarla yapılması.
- Forklift kullanım eğitimlerinin güncellenmesi ve saha gözlemleriyle süreçteki aksaklıkların not edilmesi.
Sonuç: Bu önlemler sayesinde iş yeri kazaları ve meslek hastalıkları minimum düzeye iner, çalışan memnuniyeti artar ve üretim kesintileri azalır. Böylelikle hem işletme kârlılığı yükselir hem iş yeri itibarı güçlenir.
9. Sık Yapılan Hatalar ve Öneriler
Hata 1: Yalnızca kağıt üzerinde risk değerlendirmesi yapmak.
- Öneri: Değerlendirme sonuçları mutlaka fiiliyata geçmelidir.
Hata 2: Eğitim eksikliğini görmezden gelmek.
- Öneri: Çalışanlara sürekli ve güncel İSG eğitimleri verilmeli.
Hata 3: İşletme büyüdükçe veya yeni hatlar eklendikçe risk analizini güncellememek.
- Öneri: İş süreçleri değiştikçe yeni risk değerlendirmeleri yapmak.
Hata 4: Kişisel koruyucu donanım (KKD) tedbirlerini her soruna çare gibi görmek.
- Öneri: Kaynakta ve mühendislik kontrollerine öncelik vermek, KKD’yi en son basamakta değerlendirmek.
Hata 5: Yasal mevzuata uygunluk sağlandığında tüm sorunların çözüldüğünü varsaymak.
- Öneri: Yasal deneyimden öte, proaktif bir İSG kültürü geliştirmek.
10. Özet ve Sonuç
- İş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için yapılan risk değerlendirmeleri, işletmelere çok boyutlu faydalar sağlar.
- Çalışan sağlığı korunurken, aynı zamanda işletmenin maddi ve manevi çıkarları da korunur. Bu, tazminat masraflarından kaçınma, kurumsal itibarın güçlenmesi, üretim sürekliliği ve yasal mevzuata uyum gibi birçok avantajı beraberinde getirir.
- Risk değerlendirmesinin raporlarla sınırlı kalmayıp aksiyon planlarıyla hayata geçirilmesi gerekir.
- Sorumuz, “Aşağıdakilerden hangisi iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi için yapılacak risk değerlendirme çalışmalarının sonucunda alınacak önlemlerin işletmeye sağlayacağı yararlardan biri değildir?” şeklindedir. Burada “faydalar” dışında kalan bir ifade mutlaka işletme için olumsuz veya hedef dışı bir sonucu temsil etmelidir. Dolayısıyla, “artan cezalar veya giderler, çalışan devrinin yükselmesi, İSG kültürünün zayıflaması” gibi bir durum kesinlikle fayda kapsamında değildir.
Kısa Özet
- İş kazası ve meslek hastalıklarını önleyici önlemler, işletmenin verimliliğini yükseltir.
- Bu önlemler çalışanların motivasyonunu artırır ve kurumsal itibarın yükselmesine katkı yapar.
- Yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi, cezaları ve yaptırımları önler.
- Uzun vadede tazminat gibi beklenmedik masraflar önemli ölçüde azalır.
- “Yarar” olmayan unsur: Maliyet artışı, cezai yaptırımların çoğalması, personel devrinin artması vb.
Dolayısıyla, soru bağlamında hangi seçenekte “işletmeye sağladığı yarar” ifadesi yerine, tam tersine “işletmeye ek külfet veya olumsuz durum” vurgulanıyorsa, o seçenek doğru cevap (yani yarar olmayan durum) olacaktır.