Sorunun Çözümü:
Moleküllerin temel hal elektron dizilimlerini yazarken, atomların elektron dizilimlerini ve Lewis nokta yapısını göstereceğiz. Ayrıca, molekül içindeki bağ türünü belirleyeceğiz.
Molekül: NBr₃
1. Nitrojen (N) Atomunun Elektron Dizilimi:
- Atom Numarası: 7
- Elektron dizilimi: 1s² 2s² 2p³
- Değerlik elektron sayısı: 5 (2s² ve 2p³ orbitalinde)
2. Brom (Br) Atomunun Elektron Dizilimi:
- Atom Numarası: 35
- Elektron dizilimi: 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 4s² 3d¹⁰ 4p⁵
- Değerlik elektron sayısı: 7 (4s² ve 4p⁵ orbitalinde)
3. Lewis Nokta Yapısı:
- N atomu merkezde yer alır ve 5 değerlik elektronu ile 3 Br atomuna bağlanır.
- Br atomlarının her biri 7 değerlik elektronuyla N atomuna bağlanır.
Lewis Yapısı:
Br
|
Br - N - Br
4. Molekül İçi Bağ Türü:
Polar kovalent bağlar oluşur çünkü N ve Br arasındaki elektronegatiflik farkı polar bir bağ oluşturur.
Molekül: O₂
1. Oksijen (O) Atomunun Elektron Dizilimi:
- Atom Numarası: 8
- Elektron dizilimi: 1s² 2s² 2p⁴
- Değerlik elektron sayısı: 6
2. Lewis Nokta Yapısı:
- O₂ molekülünde iki oksijen atomu çift bağ ile bağlanır, çünkü her bir atom 6 değerlik elektronu ile oktet kuralını tamamlamaya çalışır.
Lewis Yapısı:
O = O
3. Molekül İçi Bağ Türü:
Polar olmayan kovalent bağ oluşur çünkü her iki oksijen atomunun elektronegatifliği aynıdır.
Tablo:
| Molekül | Atomların Elektron Dizilimi | Lewis Yapısı | Molekül İçi Bağ Türü |
|---|---|---|---|
| NBr₃ | N: 1s² 2s² 2p³, Br: 4s² 3d¹⁰ 4p⁵ | Br-N-Br (3 Br bağlı) | Polar kovalent bağ |
| O₂ | O: 1s² 2s² 2p⁴ | O=O (çift bağ) | Polar olmayan kovalent bağ |
Her molekülün elektron dizilimlerini, Lewis yapısını ve bağ türünü bu şekilde doğru bir şekilde belirledik. Eğer başka sorularınız varsa, yardımcı olmaktan mutluluk duyarım! 
@username
Aşağıda verilen moleküllerdeki atomların temel hâl elektron dizilimini yazarak Lewis nokta yapılarının çizimi ve molekül içi bağ türü nedir?
Cevap:
1. NBr₃ Molekülü
1.1. Azot (N) ve Brom (Br) Atomlarının Temel Hâl Elektron Dizilimleri
-
Azot (N), Z=7
Temel hâl elektron dizilimi:
$$1s^2 ; 2s^2 ; 2p^3$$ -
Brom (Br), Z=35
Temel hâl elektron dizilimi (kısa gösterim):
$$[Ar] ; 3d^{10} ; 4s^2 ; 4p^5$$
(Tam uzunlukta yazımı: 1s^2 \, 2s^2 \, 2p^6 \, 3s^2 \, 3p^6 \, 3d^{10} \, 4s^2 \, 4p^5)
1.2. Lewis Nokta Yapısı
NBr₃ molekülünde N merkez atomdur.
- Azotun değerlik elektron sayısı 5
- Her bir Brom atomunun değerlik elektron sayısı 7
Lewis yapısı çizilirken:
- N ile her bir Br arasında tekli (single) kovalent bağ kurulur.
- Azot toplam 3 bağ yapar ve üzerinde 1 çift (2 elektron) yalnız elektron çifti (lone pair) kalır.
- Her bir Brom atomu ise 3 çift (6 elektron) yalnız elektron taşır.
Lewis gösterimi (sade gösterim) şu şekildedir (• tek bir elektronu, : ortaklaşa kullanılan bir çifti, × yalnız çiftleri temsil ediyor varsayalım):
Br
..
:
.. : N : ..
:
..
Br
..
Her Br etrafında 3 çift nokta (3 lone pair), N üzerinde 1 çift nokta bulunmaktadır. Toplamda her atom oktete (8 elektrona) ulaşır.
1.3. Molekül İçi Bağ Türü
- Bağlar kovalent karakterlidir (elektronegatiflik farkı çok yüksek değildir).
- Çoğunlukla polar kovalent bağ olarak değerlendirilir, ancak N ile Br arasındaki elektronegatiflik farkı küçük olduğundan bağ görece az polardır.
- Molekül şekli trigonal piramidal olduğundan, molekülün kendisi polardır.
2. O₂ Molekülü
2.1. Oksijen (O) Atomunun Temel Hâl Elektron Dizilimi
- Oksijen (O), Z=8
Temel hâl elektron dizilimi:
$$1s^2 ; 2s^2 ; 2p^4$$
2.2. Lewis Nokta Yapısı
O₂ molekülünde iki O atomu vardır ve her biri 6 değerlik elektronuna sahiptir.
- İki O atomu çiftli (double) kovalent bağ yapar (yani aralarında 2 elektron çifti paylaşılır).
- Her O atomunda ayrıca 2’şer yalnız elektron çifti bulunur.
Lewis gösterimi sadeleştirilmiş şekliyle:
O = O
.. ..
Burada “=” çifte bağ anlamındadır, her oksijenin üzerinde 2 yalnız çift nokta (4 elektron) vardır.
2.3. Molekül İçi Bağ Türü
- O=O arasındaki bağ, aynı element olduğu için apolar (kutupsuz) kovalent bağdır.
- Her iki atomun elektronegatifliği aynı olduğundan elektron paylaşımı eşittir ve non-polar kovalent bağ olarak adlandırılır.
Özet Tablo
| Molekül | Atomların Elektron Dizilimi | Lewis Yapısı | Molekül İçi Bağ Türü |
|---|---|---|---|
| NBr₃ | N: 1s² 2s² 2p³ Br: [Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p⁵ |
N merkez; 3 tekli bağ + N üzerinde 1 lone pair, Her Br’da 3 lone pair. |
Polar kovalent (kısmen kovalent) |
| O₂ | O: 1s² 2s² 2p⁴ | O=O (çift bağ), Her O’da 2 lone pair |
Non-polar kovalent |
Kısa Özet
- NBr₃ molekülünde azot merkez atom olup 3 brom atomu ile tekli kovalent bağ kurar, azotun üzerinde 1 çift lone pair kalır. Bağlar kovalenttir ve molekül polar özellik gösterir.
- O₂ molekülünde iki oksijen atomu, birbirleriyle çiftli kovalent bağ oluşturur. Aynı element oldukları için bağ apolar (non-polar) kovalenttir.
Aşağıda verilen moleküllerdeki atomların temel hâl elektron dizilimini yazarak, Lewis nokta yapılarını çiziniz ve molekül içi bağ türünü belirleyiniz (¹⁴N, ⁸O, ³⁵Br).
Answer:
Aşağıdaki tabloda her bir atomun temel hâl (ground state) elektron dizilimleri, moleküllerin Lewis nokta yapıları ve hangi tür kovalent bağ oluşturdukları gösterilmiştir:
1) NBr₃ Molekülü
A) Atomların Temel Hâl Elektron Dizilimleri
-
Azot (N):
1s² 2s² 2p³
(Toplam 7 elektron, 5’i değerlik katmanında) -
Brom (Br):
1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p⁵
(Toplam 35 elektron, 7’si değerlik katmanında)
B) Lewis Yapısı
- Azot, değerlik katmanında 5 elektron taşır.
- Her bir Brom atomu değerlik katmanında 7 elektron taşır.
- N, üç tane Br’ye tekli bağ yapar (N–Br).
- Azot’un üzerinde 1 tane (yalnız) elektron çifti (lone pair) kalır.
- Her bir Br atomunda, bağ yapan iki elektron haricinde 3 çift (6 elektron) şeklinde elektron çifti (lone pair) bulunur.
Lewis nokta yapısı (basitleştirilmiş gösterim):
..
N
/ | \
:Br :Br :Br:
- Burada “:” ifadesi elektron çiftlerini, “—” (veya tek çizgi) tekli kovalent bağı göstermektedir.
C) Molekül İçi Bağ Türü
- N ile Br arasındaki elektronegatiflik farkı, tam iyonik veya tam apolar olmaya yeterli değildir.
- N–Br bağları → Polar kovalent bağ olarak sınıflandırılır.
NBr₃ molekülü, merkez atom (N) üzerinde yalnız elektron çifti bulunduğundan trigonal piramidal geometriye sahiptir ve molekülün tamamı da polar karakter gösterir.
2) O₂ Molekülü
A) Atomların Temel Hâl Elektron Dizilimleri
- Oksijen (O):
1s² 2s² 2p⁴
(Toplam 8 elektron, 6’sı değerlik katmanında)
B) Lewis Yapısı
- Her bir O atomunun değerlik katmanında 6 elektron bulunur.
- İki oksijen atomu, 2 elektron çiftini ortaklaşa kullanarak O=O şeklinde çift bağ oluşturur.
- Her bir oksijen atomunda bağ dışında 2 çift (4 elektron) hâlinde elektron çifti (lone pair) kalır.
Lewis nokta yapısı (basitleştirilmiş gösterim):
:O::O:
||
çift bağ
C) Molekül İçi Bağ Türü
- İki aynı ametal (oksijen) arasında yapıldığı için, O=O bağı → Apolar kovalent bağdır.
- Molekül apolar (kutupsuz) özellik gösterir.
Özetle:
• NBr₃ → Azot-brom bağları polar kovalenttir, molekülümüz de polardır.
• O₂ → Aynı cins atomlar arasında çift bağla oluşan apolar kovalent bağ içerir, molekül apolardır.
@username