Gönderilen Görseldeki Sorunun Metni ve Çözümü
Soru:
Aşağıda bir karakterin oluşması ile ilgili çeşitli özellikler verilmiştir:
I. Çekinik bir alelin homolog kromozomların her ikisi üzerinde de bulunması.
II. Canlının fenotipinde dominant alelin etkisinin görülmesi.
III. Otozomlarda taşınan resesif bir alelin fenotipe etkisini göstermesi.
Bu özelliklerden hangilerine bakılarak canlının bu karakter yönüyle homozigot olduğu kesin olarak söylenebilir?
Cevap:
Bu soruda belirtilen özelliklerin ne anlama geldiğine bakalım:
-
Çekinik bir alelin homolog kromozomların her ikisi üzerinde de bulunması (I).
Bu durum, resesif bir özelliğin fenotipte ortaya çıkabilmesi için gereklidir ve bu durum sadece homozigotlukla mümkündür. Yani, bir bireyin çekinik bir özelliği gösterebilmesi için iki aleli de çekinik olmalıdır (örneğin,aa). -
Canlının fenotipinde dominant alelin etkisinin görülmesi (II).
Bu özellik, bireyin heterozigot (örneğin,Aa) veya homozigot dominant (örneğin,AA) olabileceğini gösterir. Dolayısıyla, bu özellik homozigotluğu garanti etmez. -
Otozomlarda taşınan resesif bir alelin fenotipe etkisini göstermesi (III).
Bu da, resesif bir karakterin fenotipte görünmesi için iki allelin de çekinik olması gerektiğini belirtir ki bu durumda birey homozigot resesif olmalıdır.
Analiz:
- Özellik I: Kesinlikle resesif alelin homozigot olduğu durumdur.
- Özellik II: Homozigotluğu kesin olarak söylemez çünkü hem heterozigot hem de homozigot dominantlık olabilir.
- Özellik III: Homozigot resesifliği belirtir, çünkü resesif karakterin ortaya çıkması için iki allelin de çekinik olması gerekir.
Sonuç:
Cevabı belirlemek için sadece homozigotluğu kesin olarak ifade eden özelliklere bakılmalıdır. Bu analiz sonucunda, homozigotluğu kesin olarak söyleyebileceğimiz özellikler I ve III’tür. Dolayısıyla doğru cevap D) I ve III olur.
Nihai Cevap:
Soruya göre canlının bu karakter yönüyle homozigot olduğu kesin olarak söylenebilecek özellikler I ve III’tür. Doğru cevap: D) I ve III.