8) AabbCCDdEeFf genotipine sahip bir bireyin oluşturabileceği gamet çeşitlerini, çatallandırma yöntemi kullanarak gösteriniz.
Cevap:
AabbCCDdEeFf genotipinde her bir lokus (gen bölgesi) incelendiğinde, heterozigot olan lokuslar gamet çeşidi sayısını 2’ye katlarken (örneğin Aa → A veya a), homozigot lokuslar tek çeşit gamet verir (örneğin bb → sadece b). Bu bireyin genotipini tek tek inceleyelim:
- A/a (heterozigot) → 2 çeşit (A, a)
- b/b (homozigot) → 1 çeşit (b)
- C/C (homozigot) → 1 çeşit (C)
- D/d (heterozigot) → 2 çeşit (D, d)
- E/e (heterozigot) → 2 çeşit (E, e)
- F/f (heterozigot) → 2 çeşit (F, f)
Çatallandırma yöntemiyle gamet sayısı çarpılarak hesaplanır:
2 (A/a) × 1 (b/b) × 1 (C/C) × 2 (D/d) × 2 (E/e) × 2 (F/f) = 16
Her bir gamette, heterozigot lokuslardan birer allel (A ya da a, D ya da d, vb.), homozigot lokuslardan ise tek çeşit (b, C) bulunur. Bu nedenle toplam 16 farklı gamet oluşabilir.
Aşağıdaki tabloda hangi lokusta kaç çeşit gamet çıkabileceğini özetleyebilirsiniz:
| Gen Lokus | Genotip | Gamet Seçenekleri |
|---|---|---|
| A | Aa | A veya a |
| B | bb | b |
| C | CC | C |
| D | Dd | D veya d |
| E | Ee | E veya e |
| F | Ff | F veya f |
Sonuç: Toplam gamet çeşidi = 2 × 1 × 1 × 2 × 2 × 2 = 16.