9.sınıf edebiyat ders kitabı sayfa 202 sanatçının görevi ne ve nasıl yapacak bir örnekle anlatır mısın
## 9.sınıf edebiyat ders kitabı sayfa 202 sanatçının görevi ne ve nasıl yapacak bir örnekle anlatır mısın?
Cevap:
- sınıf Edebiyat Ders Kitabı (MEB Yayınları) sayfa 202’de “sanatçının görevi” kavramı, sanatın toplumsal ve bireysel işlevi çerçevesinde ele alınır. Genel olarak sanatçının görevi, topluma ışık tutmak, yaşanılan çağı anlamlandırmak ve bu çağa özgü duygu, düşünce ve değerleri estetik bir dille ifade etmektir. Sanatçı, yazdığı eserlerde veya yaptığı sanat çalışmalarında sadece içerikle değil; aynı zamanda dili, üslubu ve anlatım biçimiyle de estetik bir bütün oluşturur. Böylece hem insanda hem de toplumda yeni ufuklar açabilmeyi amaçlar.
Aşağıda, 9. sınıf edebiyat müfredatının dünya görüşü, kültür aktarımı ve estetik bakış açısı kazanma gibi temel hedefleri çerçevesinde, sanatçının görevini ve bu görevi nasıl yerine getireceğini ayrıntılarıyla anlatacağız. Ayrıca metnin sonunda konuyu pekiştirmek adına bir örnek de sunacağız.
Sanatçının Görevi
-
Toplumu Yansıtmak ve Geliştirmek:
- Sanatçılar; yaşadıkları toplumun kültürel, sosyal ve siyasal özelliklerini gözlemleyerek eserlerine aktarırlar. Bu süreçte sadece gerçeği yansıtmakla kalmazlar, aynı zamanda toplumun ilerlemesine katkı sağlarlar.
- Bu katkı, kimi zaman eleştirel bir üslupla, kimi zaman da farklı bir bakış açısı sunarak gerçekleşir. Eleştirilerini doğrudan veya dolaylı yoldan gerçekleştirerek toplumda farkındalık yaratırlar.
-
Estetik Duyarlılık Geliştirmek:
- Sanatçılar, eserlerinde estetik kaygıyı en üst seviyede tutar. Dilin incelikli kullanımı, anlatımdaki özgünlük ve söz sanatları gibi teknik öğeler, okuyucuya veya izleyiciye estetik bir zevk sunar.
- Bir roman, şiir, tiyatro eseri veya resim, insanların güzellik algısını şekillendirir ve onları yaşamın farklı boyutlarını keşfetmeye teşvik eder.
-
Düşündürmek ve Sorgulatmak:
- Sanatın bir görevi de okuyucunun zihnini çalıştırmak, onlara yeni düşünce kapıları aralamaktır. Sanatçılar, gündelik olaylardan veya tarihsel gerçeklerden yola çıkarak derin temaları işler.
- Örneğin, bir şiir ya da hikâye aracılığıyla sıradan gözüken olaylar, sanatçının anlatımıyla bambaşka bir derinlik kazanır. Bu derinlik, okuyucuya “Bunu daha önce hiç böyle düşünmemiştim.” dedirtecek bir bakış açısı kazandırır.
-
Duyguları İfade Etmek ve Paylaşmak:
- İnsanın yaşamındaki temel öğelerinden biri duygulardır. Sanatçılar, aşk, hüzün, sevinç, korku gibi evrensel duyguları evrensel bir dil ile ifade eder.
- Sanatçı bu duygularla biçimlendirdiği eserleri üzerinden farklı kültürlerden ve coğrafyalardan insanlara ulaşır; böylece insanlar birbirlerinin hayatlarına ve duygularına ortak olabilir.
-
Kültürel Belleği Korumak:
- Sanat, tarihsel süreçte toplumların hafızası niteliğindedir. Yazarlar ve sanatçılar, dönemin koşullarını, olaylarını ve kültürel özellikleri eserlerinde kaydederler.
- Bu sayede gelecek nesiller, sanatçıların bıraktığı bu eserlerle geçmişi ve eski kültürel değerleri daha iyi anlarlar.
Sanatçı Bu Görevi Nasıl Yerine Getirir?
-
Gözlem ve Araştırma:
- Sanatçı öncelikle toplumunu, çevresini ve içinde yaşadığı dönemi derinlemesine gözlemlemelidir. Tarihsel belgeler, insan hikâyeleri, mekanlar gibi alanlarda araştırma yapılarak eserler zenginleştirilir.
- Dahası, farklı edebiyat türleri, sanat akımları ve kültürel kaynaklar incelenerek geniş bir birikim elde edilir.
-
Özgün Bir Üslup Geliştirme:
- Sıradan bir metin veya görseli sanat eseri yapan unsur, kullanılan üslup ve anlatım tekniğidir. Sanatçı, dili zengin bir biçimde kullanarak kendine has bir tarz geliştirir.
- Mecazlar, söz sanatları, ritim ve vezin gibi unsurlar; edebi eserleri daha etkileyici kılar.
-
Evrensel ve Yerel Değerleri Harmanlama:
- Sanatçı, yaşadığı coğrafyaya ait yerel unsurları özümseyerek evrensele dönüştürür. Örneğin, bir köyde geçen hikâyedeki insan ilişkileriyle dünya çapında evrensel duygulara temas edebilir.
- Yöresel dil, gelenekler, inançlar gibi unsurlar evrensel temalarla bütünleştirildiğinde eser, farklı kültürlerden insanların ilgisini çekecek bir boyut kazanır.
-
Duygu ve Düşünceleri Estetik Bir Biçimde Sunma:
- Eser, didaktik (öğretici) olmaktan uzak, ancak aynı zamanda insana bilgi ve fikir veren bir şekilde kurgulanmalıdır. Keyifli ve sürükleyici anlatım, okuyucunun veya izleyicinin esere bağlanmasını sağlar.
- Bu noktada, metinlerarasılık (farklı eserlerden veya mitlerden yapılan göndermeler), imgesel anlatım (semboller, metaforlar) ve diyalogların biçimlendirilmesi gibi teknikler önemli rol oynar.
-
Toplumla İletişimi Sürdürme:
- Sanatçılar; eserleri sahneleyerek, yayımlayarak veya sergileyerek toplumun her kesimiyle buluşturur. Geri bildirimleri dikkate alarak gönüllü veya profesyonel platformlarda kendini sürekli geliştirir.
- Bu sayede sanat, belli bir kesime değil; farklı kitlelere hitap edebilen, herkese ulaşan bir niteliğe kavuşur.
Örnek: Kısa Bir Hikâyecik
Sanatçının görevini ve onu nasıl yerine getirdiğini göstermek adına basit bir örnek hikâye düşünelim:
- Hikâyenin Konusu: Bir köyde yaşanan kuraklık ve insanların çaresizliği.
- Sanatçının Görevini Yansıtma Biçimi:
- Sanatçı, köy halkının kuraklığa karşı mücadelesini gözlemler, yöresel ağız ve ritüelleri araştırır.
- Eserde ritüeller, köylülerin hayalleri, toprağa bağlılık, umutsuzluk duygusunun üstesinden gelme çabası gibi evrensel temaları işler.
- Hikâyedeki karakterler, farklı kişilik özelliklerine sahip insanlar olarak betimlenir. Yaşlı bir köylü, deneyim ve öğütleriyle diğerlerine yol gösteren “bilge” bir tiptir. Genç bir çiftçi, modern yöntemler uygulamak ister ve bu durum, eskiyle yeninin çatışması temasıyla hikâyede yansıtılır.
- Dil ve üslup olarak yerel ifadeler (örneğin yöresel deyişler), mecazlar ve doğa betimlemeleri kullanılır. Güneşin yakıcılığı, çatlayan topraklar, sararan yapraklar gibi imgeler de hikâyeyi estetik kılar.
Bu örnek üzerinden de görüldüğü gibi sanatçı, gözlem, araştırma, özgün tasarım ve estetik dille anlatım aşamalarını izleyerek toplumsal bir temayı ele alır, okuyucuya hem duygusal hem de düşünsel nitelikte bir katkı sunar.
Özet Tablo
Aşağıdaki tabloda “sanatçının görevi” ve “nasıl yapacağına” dair özet bir bilgi görebilirsiniz:
| Görev | Nasıl Yapılmalı |
|---|---|
| Toplumu ve çağı yansıtmak | Gözlem, araştırma, eleştirel düşünme |
| Estetik bir tutum kazandırmak | Dil ve anlatım tekniklerini kullanma (mecaz, ritim, söz sanatları vb.) |
| Düşündürmek ve sorgulatmak | Eserde evrensel temalar, simgeler ve farklı anlatım tekniklerine yer verme |
| Duyguları ifade etmek ve paylaşmak | Evrensel duygular üzerine yoğunlaşma, karakterleri derinlemesine işleme |
| Kültürel belleği koruma ve aktarma | Tarihsel ve geleneksel öğelere yer verme, gelecek kuşaklara kaynak niteliği taşıyacak eserler üretme |
| Evrensel ve yerel değerleri harmanlamak | Yerel kültürü evrensel temalarla kaynaştırma, farklı coğrafyalara hitap edebilecek örnekler sunma |
| Toplumla iletişimi sürdürme ve geri bildirim alma | Eserleri yayımlama, sahneleme veya sergileme, okuyucu/izleyici geri bildirimiyle sürekli gelişimi sağlama |
Yukarıdaki tablo ve örneklerden de anlaşılacağı üzere sanatçının görevi, hem topluma hem de bireylere farklı bakış açıları sunmaktır. Sanat, sadece bilgi aktarmak veya duygu paylaşımında bulunmak değil, aynı zamanda insanların ufkunu genişletmek için vardır. Edebiyat, resim, müzik veya tiyatro gibi farklı sanat dalları bu amaca hizmet eder. Sanatçı, olayları ve duyguları sıradanlıktan kurtararak onları evrensel bir boyuta taşır. Bu süreçte sanatçı sürekli yenilikçi düşünmeye ve öğrenmeye açıktır.
- sınıf Edebiyat (MEB) müfredatında da sıklıkla vurgulandığı gibi, sanatçının eser üretmesi sürecinde yaratıcılık, duygu aktarımı, toplumsal sorumluluk ve estetik anlayış temeldir. Kitapta yer alan örnek metinler, şiirler veya öyküler, öğrencilerin bu değerleri anlamalarına yardımcı olacak şekilde tasarlanır. Sanatçılar, yazdıkları her eserle, gelecek kuşakları da etkileyen kültürel mirasa önemli ölçüde katkıda bulunurlar.
Umarım bu açıklama, “9.sınıf edebiyat ders kitabı sayfa 202 sanatçının görevi ne ve nasıl yapacak?” sorusunu sizin için daha anlaşılır hale getirmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda, kitabınızda yer alan örnek metinleri dikkatlice inceler, içerikteki söz sanatları ve anlatım tarzına yoğunlaşırsanız, sanatçının toplumsal ve bireysel görevlerini nasıl yerine getirdiğini çok daha net görebilirsiniz.