9. Sınıf Coğrafya Kitabı Sayfa 142 Açıklaması ve Çözümü
Bu sayfa, dünya nüfusunun tarihsel süreçteki değişimini ve gelecekteki nüfus projeksiyonlarını ele almaktadır. Şimdi bu sayfanın bölümlerini detaylı şekilde açıklayalım:
1. Üçüncü Sıçrama Dönemi
Konunun Özeti:
- Üçüncü sıçrama dönemi, dünya nüfusunun hızlı bir şekilde arttığı bir dönemdir. Bu süreç Sanayi Devrimi ile başlamış ve bilimsel gelişmeler, sağlık koşulları, beslenme ve teknolojideki ilerlemeler sayesinde büyümeye devam etmiştir.
- Ölüm oranları bilgisayar, ilaç ve diğer teknolojiler sayesinde ciddi şekilde düşmüştür. Bu durum nüfusun hızla artmasına sebep olmuştur.
- 1800’lerde dünya nüfusu 1 milyar civarındayken, 1950 sonrası her 1 milyar kişinin eklenme süresi ciddi şekilde azalmıştır. Örneğin:
- 1800-1927 arasında nüfus 1 milyar artmış.
- 1927-1974 arası sürede nüfus yine 1 milyar artmıştır.
- Günümüzde bu süreç çok daha hızlıdır.
Grafik 4.1 Açıklaması:
- Alet Yapımı Dönemi (1 Milyon Yıl Önce): Çok düşük nüfus düzeyiyle dikkat çeker.
- Tarım Devrimi (10 Bin Yıl Önce): Toplumların yerleşik düzene geçmesiyle nüfus artışında ilk sıçrama gerçekleşmiştir.
- Sanayi Devrimi ve Sonrası: Büyük bir nüfus patlaması başlamış ve bu patlama hâlâ devam etmektedir.
2. Dünyadaki Hızlı Nüfus Artışı
1950 Sonrası Dönem:
- Özellikle 1950 sonrası dönemde, her 1 milyar nüfus için gereken süre hızla azalmıştır.
- Gelişmekte olan ülkeler: Ölüm oranlarının düşük olması ve doğum oranlarının yüksek olması nedeniyle hızlı nüfus artışı yaşamaktadır.
- Gelişmiş ülkeler: Teknoloji ve sağlık imkânları gelişmiş olsa da bu ülkelerde doğum oranları giderek düşmüştür.
3. Dünya Nüfusunun Geleceği
Nüfus Projeksiyonu Nedir?
- Bir ülkenin veya dünyanın nüfus miktarı ve yapısına ilişkin gelecekteki tahminlere nüfus projeksiyonu denir.
Birleşmiş Milletler Öngörüleri:
- UNFPA (Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu) tahminlerine göre, dünya nüfusunun 2100 yılında 9-13 milyar arasında olacağı öngörülmektedir.
- Bu artış; demografik, ekonomik, sosyal ve politik konularda önemli sonuçlara yol açabilir.
- Ayrıca tıbbi ve teknolojik ilerlemeler, insan ömrünün uzamasını ve nüfusun daha hızlı artmasını doğrudan destekleyebilir.
4. Doğru Soruları ve Uygulama Çalışması
Sayfanın sonunda bir “Uygulama” alanı bulunmaktadır. Bu alanda şu soruları sınıf ortamında tartışarak cevaplamanız istenir:
Soru: Bugünkü siyasi, sosyal ve ekonomik gelişmelerle bilim, tıp ve gıda alanındaki ilerlemeleri dikkate alarak dünya nüfusunda yaşanabilecek değişimleri tartışınız. Sonuçları yazınız.
Bu soruda tartışılması gereken noktalar:
-
Bilimsel ve Teknolojik Gelişmelerin Etkisi:
- Genetik mühendisliği, yapay zekâ ve tıbbi yenilikler sayesinde yaşam süresinin artması.
- Biyoteknoloji ilerlemeleri, küresel gıda üretim kapasitesini artırabilir.
-
Sosyal Faktörlerin Etkisi:
- Eğitim, kadının toplumdaki yeri ve doğurganlık oranlarındaki azalma.
- Kentleşme, daha az çocuk sahibi olma eğilimini artırabilir.
-
Ekonomik Faktörler:
- Gelir dağılımındaki eşitsizlik, gelişmekte olan bölgelerde nüfus artışını tetiklerken gelişmiş ülkelerde nüfus düşüşü yaşanabilir.
-
Siyasi ve Çevresel Faktörler:
- Göçler, savaş ve iklim değişikliği, bazı bölgelerde nüfus yoğunluğunu ciddi şekilde etkileyebilir.
Konuyu Daha İyi Anlamak İçin Tablo
Aşağıda, dünya nüfusunun tarihsel süreçteki ve gelecekteki değişimini özetleyen bir tablo verilmiştir:
| Dönem | Zaman | Nüfus Miktarı | Temel Etken |
|---|---|---|---|
| Alet Yapımı Dönemi | 1 Milyon Yıl Önce | 10 bin kişi | İlkel yaşam ve sınırlı besin |
| Tarım Devrimi | 10 Bin Yıl Önce | 10 milyon kişi | Yerleşik düzene geçme |
| Sanayi Devrimi | 1750’ler | 1 milyar kişi | Sağlık ve teknoloji ilerlemeleri |
| Günümüz | 2023 | 8 milyar kişi | Doğum oranlarının yüksekliği |
| Gelecek (2100 Tahmini) | 2100 | 9-13 milyar arası | Sağlık, teknolojik ilerlemeler ve sosyal faktörler |
Sonuç
Sayfa 142, yalnızca bir nüfus artışı tarihini değil, bu artışın hem geçmişte hem de gelecekte dünya üzerindeki etkilerini anlamamıza yardımcı olmaktadır. Özellikle nüfus projeksiyonları, öğrencilerin küresel sorunların boyutlarını kavramasında önemli bir role sahiptir.
Soru veya yorumlarınız varsa sormaktan çekinmeyin! @Asude_Uluman