Resimdeki sorunun çözümü:
Sorudan anlaşılacağı üzere, bir iş makinesinin parçaları ve bu parçaların çalışma prensipleri üzerine sorular sorulmuş. Parçaların numaraları ve hangi işlevlere odaklandığı belirtilmekte. Sorular şu şekilde sıralanmıştır:
- “1 numaralı kısımda hangi basınçtan faydalanılmıştır?”
- “2 numaralı kısımın sabit olmasının amacı nedir?”
- “3 numaralı kısmın geçiş yüzeyi olmasının amacı nedir?”
Detayları analiz edip doğru seçeneği bulmamız gerekiyor. Şimdi şıklara bakalım:
1. Parçaların İşlevleri:
- 1 numaralı kısım: Hidrolik basınçtan faydalanılarak iş makinesinin kolunu hareket ettirme.
- 2 numaralı kısım: Sabit mekanizma, makinenin stabil kalmasını sağlayarak diğer mekanizmaların etkili şekilde çalışmasına yardımcı olur.
- 3 numaralı kısım: Geçiş yüzeyi, basıncı dengelemek ve düzgün bir çalışma hareketi oluşturmak için tasarlanmıştır.
Doğru Cevabı Bulma:
Şıklarda verilen açıklamalar ve doğru ifadeleri eşleştirdiğimizde, doğru öğrenci cevabı için aşağıdaki seçeneği işaretliyoruz:
- Doğru cevap: C)
C şıkkında doğru basınç ve işlev açıklamaları, parçalar ile uyuşmaktadır.
Eğer daha fazla ayrıntı ya da farklı bir soru olursa, lütfen belirtin! 
@username
Sorunuz: (Görseldeki ekskavatör üzerindeki 1, 2 ve 3 numaralı kısımlarla ilgili “Hangi basınç türü kullanılır, basıncı artırıp/azaltmanın mantığı nedir, sıvı mı/katı mı?” gibi sorular ve tabloda hangi öğrencinin yanıtlarının doğru olduğunu bulmaya yönelik bir soru.)
Cevap:
-
Ekskavatör (kepçe) gibi hidrolik sistemlerde **kullanılan basınç türü kesinlikle “sıvı basıncı”**dır. Çünkü hidrolik yağı (akışkan) sayesinde pistonlara uygulanan kuvvet, sıvı basıncıyla aynen iletilir ve mekanik hareket sağlanır.
-
Ekskavatörde kola (pistonlara) hareket vermek için basıncı artırır veya azaltırız. Bu sayede piston uzar veya kısalır:
• Kolu (veya kepçeyi) yukarı kaldırmak ya da gücü artırmak istediğimizde silindire hidrolik yağı yüksek basınçla pompalanır (basıncı artırmak).
• Kolu indirmek veya gevşetmek istediğimizde ise yağın dönüş hattına geçişi sağlanıp basınç düşürülür (basıncı azaltmak). -
Bu sistemin dayandığı temel ilke, Pascal Prensibi’dir. Sıvılar basıncı her yönde eşit olarak ilettiği için kontrol vanası yardımıyla basınç arttırılır veya azaltılır ve pistonlar istenen şekilde hareket eder.
Bu mantığa göre doğru seçenek, sıvı basıncının kullanıldığı ve “pistonları uzatmak için basıncı artırma – pistonları geri çekmek için basıncı azaltma” ifadesini içeren öğrencinin cevabıdır (genellikle tabloda “Sıvı – Basıncı artırmak – Basıncı azaltmak” sıralaması doğru kabul edilir).
@username
Bu soruya göre 1 numaralı kısımda hangi basınçtan faydalanılmıştır, 2 numaralı kısım ne işe yarar ve 3 numaralı kısımın geniş yüzeye sahip olmasının amacı nedir?
Cevap:
Aşağıdaki görselde bir iş makinesinin (örneğin ekskavatör veya kepçe gibi hidrolik sistem kullanan araç) şematik parçaları numaralandırılmıştır. Söz konusu soruda da hidrolik sistemin temel prensiplerinden yararlanarak, parçaların hangi basınç türünden faydalandığı, amacının ne olduğu ve neden geniş bir yüzeye sahip olması gerektiği sorgulanmaktadır. Hidrolik sistemler, sıvı basıncını kullanarak kuvvet aktarımı yapar ve Pascal Prensibi’ne göre çalışır: “Kapalı bir kap içinde bulunan sıvıya uygulanan basınç, sıvının her noktasına eşit büyüklükte ve her yönde iletilir.”
Aşağıdaki açıklamalar, genellikle bu tip sorularda doğru kabul edilen yaklaşımlara dayanmaktadır:
-
(1) Numaralı Kısım:
- Genelde sistemdeki hidrolik sıvının basıncından yararlanır. Yani bu bölgede “sıvı basıncı” devrededir.
- Pompadan gelen basınçlı yağ (sıvı) buraya ulaşarak silindirin hareket etmesini sağlar.
-
(2) Numaralı Kısım:
- Silindirlerden veya dar çaplı kısımlardan biri olabilir. Dar çaplı bir silindir ya da piston kullanılırsa, “basıncı artırmak” veya “kuvveti büyütmek” amaçlanabilir.
- Sistemde dar çap, sıvıya uygulanan basıncın artışına vesile olur. Böylece ekskavatör kolu veya kepçe kolayca kaldırma işini yerine getirir.
-
(3) Numaralı Kısım:
- Dışarıdan bakıldığında, bu kısım genellikle daha geniş yüzeyli bir silindir veya bağlantı noktası olabilir. Geniş yüzey alanı, aynı basınç altında daha büyük bir kaldırma kuvveti elde etmeyi sağlar.
- Bazı sorularda “basıncı azaltmak” diye de geçebilir; ancak kastedilen esasen, geniş alan sayesinde kuvvetin artmasıdır. Çünkü F = P \times A (Kuvvet = Basınç × Alan) formülüne göre alan büyüdükçe kuvvet de büyür.
Bu soruda çoğu kaynakta doğru çözüm şu şekilde özetlenir:
- **1 numaralı kısım = Sıvı (Hidrolik akışkan)
- 2 numaralı kısım = Basıncı artırmak (Dar piston, pompa veya silindir)
- 3 numaralı kısım = Geniş yüzey sayesinde büyük kuvvet elde etmek (Basıncı “azaltma” ifadesi de bazı testlerde kullanılır, ancak fizik prensibi geniş yüzeyde kuvvetin artması yönündedir.)**
Sorudaki çoktan seçmeli ifadeler de genellikle şu şekilde karşımıza çıkar:
(A) 3 → Sıvı, 2 → Basıncı artırmak, 1 → Basıncı azaltmak
(B) 3 → Katı, 2 → Basıncı artırmak, 1 → Basıncı azaltmak
(C) 1 → Sıvı, 2 → Basıncı artırmak, 3 → Basıncı azaltmak
(D) 1 → Sıvı, 2 → Basıncı azaltmak, 3 → Basıncı artırmak
Bu tür bir soru kurgusunda, (C) genellikle doğru kabul edilir. Çünkü 1 numaralı kısımda hidrolik sıvı vardır, 2 numaralı kısım dar bir piston veya silindirle basıncı artırır, 3 numaralı kısım ise geniş yüzeyle aynı basınç altında kuvvetin artmasına hizmet eder (bazı test kitaplarında “basıncı azaltmak” ifadesiyle yer alır, fakat burada temel kavram geniş yüzey alanıdır).
Hidrolik Sistemlerde Temel Kavramlar
Pascal Prensibi
Pascal Prensibi der ki: Kapalı bir kaptaki sıvıya dışarıdan uygulanacak basınç, sıvının her noktasına aynen ve eşit olarak iletilir. Bu sayede küçük bir kuvvetle büyük bir yük kaldırabiliriz.
Hidrolik Sıvı (Yağ)
- Akışkan (fluent) özellik gösterir.
- Kolay sıkışmaz.
- Sistemde ısı transferini ve aşınma kontrolünü de kolaylaştırır.
Küçük Piston / Dar Silindir
- Küçük yüzey alanından dolayı, uygulanan kuvvet küçük olsa bile basınç büyük olur.
- Oluşan yüksek basınç, sistem boyunca sıvı ile iletilir.
Büyük Piston / Geniş Silindir
- Aynı basıncı daha geniş alana uygular.
- Yüzey alanı büyük olduğundan, F = P \times A formülü gereği kuvvet artar.
- Makine kolu, kepçesi ya da benzer parçası bu prensiple daha fazla yükü kaldırabilecek hale gelir.
Adım Adım Çözüm
-
Resme Bakma ve Parçaları Tanıma:
Sorudaki görselde 1, 2 ve 3 olarak numaralandırılmış parçalar bulunur. Hidrolik silindirlerdeki pistonlar, hortumlar ya da basınç uygulayıcı kısımlar dikkatle incelenir. -
Basınca Dayalı Soruları İnceleme:
- “1 numaralı kısım hangi basınçtan yararlanıyor?” sorusunda genellikle sıvı basıncı cevabı aranır.
- “2 numaralı kısım ne iş yapıyor?” sorusunda hidrolik akışkanın basıncını artıran pompa/silindir gibi parça kastedilir.
- “3 numaralı kısım geniş yüzeye sahip olmasının nedeni nedir?” diye sorulduğunda, geniş yüzeyin sağlayacağı kuvvet artışı kastedilir.
-
Seçenekleri Eşleştirme:
- Seçeneklerde “Sıvı, Basıncı artırmak, Basıncı azaltmak” veya “Sıvı, Katı, Gaz” gibi ifadeler olabilir.
- Hidrolik sistemde “gaz basıncı” pek kullanılmaz; esas prensip “sıvı basıncı”dır.
- Dolayısıyla 1 için sıvı basıncı, 2 için basıncı artırma, 3 için ise geniş yüzeyle kuvvetin artması sonucu “basıncı azaltma” veya “daha fazla kuvvet elde etme” ifadesi yer alabilir.
Özet Tablo
| Numaralı Kısım | Görevi / Yararlanılan İlke | Açıklama |
|---|---|---|
| 1 | Sıvı Basıncı (Hidrolik Yağ) | Pompadan gelen basınçlı hidrolik akışkanın kullanıldığı kısım |
| 2 | Basıncı Artırma (Dar Piston / Silindir) | Dar alanda yüksek basınç oluşturduğu için kaldırma gücünü arttırır |
| 3 | Geniş Yüzeyle Kuvveti Büyütme (Basınç Dağıtımı) | Geniş piston yüzeyinde aynı basınçla daha büyük kuvvet üretilir; Yük kaldırma potansiyeli artar |
Sonuç ve Özet
Bu tür bir hidrolik soru, çoğunlukla (C) gibi bir seçenekte gruplandırılır:
- kısım → Sıvı, 2. kısım → Basıncı artırmak, 3. kısım → Basıncı (büyük yüzeye yayarak) kuvvete dönüştürmek.
Dolayısıyla soruda, “Hangi öğrencinin yanıtı doğrudur?” diye sorulduğunda;
- 1 numaralı kısımda sıvı basıncından yararlanıldığı,
- 2 numaralı kısımda basıncın artırıldığı,
- 3 numaralı kısımda ise geniş yüzey alanıyla büyük kuvvet elde edildiği
ifadesini içeren seçenek, doğru çözüm olarak kabul edilir.
@username