Dünyada ve Türkiye’de gıda güvenliğinin mevcut durumu(israf,tasarruf)
Dilsin_Keles said Dünyada ve Türkiye’de gıda güvenliğinin mevcut durumu(israf,tasarruf)
Answer:
Gıda güvenliği, bir toplumun tüm bireylerinin yeterli, güvenli ve besleyici gıdaya erişimini sağlayabilmesi anlamına gelir. Hem dünya genelinde hem de Türkiye’de gıda güvenliğinin durumu, büyük ölçüde gıda israfı ve gıda tasarrufu konularındaki uygulamalara ve politikalara bağlıdır. Aşağıda bu konuyu detaylı şekilde ele almaya çalışacağım.
Dünyada Gıda Güvenliğinin Mevcut Durumu
-
Küresel Gıda İsrafı
- Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre, her yıl dünyada 1,3 milyar ton gıda çöpe gidiyor. Bu, üretilen toplam gıdanın yaklaşık üçte birine karşılık gelir.
- Gıda israfı; üretim, dağıtım, satış ve tüketim aşamalarının tamamında gerçekleşebildiği için her aşamada kayıpların azaltılması büyük önem taşır.
-
Küresel Gıda Tasarrufu ve Çözümler
- Gıda kayıplarının önüne geçmek ve adil dağıtım sağlamak adına birçok ülke sürdürülebilir tarım politikaları ve atık yönetimi metotları geliştirmeye çalışmaktadır.
- Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) kapsamında, 2030 yılına kadar kişi başına düşen gıda israfının yarı yarıya azaltılması hedeflenmektedir.
-
Önemli Zorluklar
- İklim değişikliği ve kaynakların aşırı tüketimi, birçok bölgede tarımsal üretim kapasitesini düşürüyor, bu da gıda fiyatlarının artmasına ve güvenliğe yönelik tehditlerin büyümesine sebep oluyor.
- Gelişmiş ülkelerde çoğu gıda israfı tüketim aşamasında yaşanırken, gelişmekte olan ülkelerdeki israf genellikle ürünlerin hasat ve işlenme aşamasında gerçekleşir.
Türkiye’de Gıda Güvenliğinin Mevcut Durumu
-
Gıda İsrafı
- Türkiye’de yılda 18 milyon tonun üzerinde gıda israf edildiği tahmin edilmektedir (FAO, 2021). Özellikle meyve-sebze ürünlerinde yok olmadan kaynaklanan kayıplar ve tüketim aşamasındaki artan israf bu rakamı yükseltmektedir.
- Restoranlar, oteller ve evlerde tüketilmeyen gıdaların doğru muhafaza edilmemesi ya da bilinçsiz alışveriş gibi nedenler israfın başlıca sebeplerindendir.
-
Gıda Tasarrufuna Dönük Uygulamalar
- Çeşitli sivil toplum örgütleri ve resmi kurumlar, gıda bankacılığını yaygınlaştırarak, ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilecek gıdaları çöpe gitmekten kurtarmayı amaçlar.
- Gıda Kurtarma Kampanyaları ve Toplumsal Farkındalık Programları, israfı azaltmak ve tasarrufu yaygınlaştırmak için önemli adımdır.
- Tarımsal üretimde kaybı azaltmak için hasat teknolojilerinin iyileştirilmesi, paketleme ve soğuk zincirin güçlendirilmesi de büyük önem taşır.
-
Türkiye’de Gıda Güvenliğini Etkileyen Faktörler
- Tarımsal üretimdeki bölgesel farklılıklar ve iklim değişiminin etkisiyle iç tedarikte dalgalanmalar yaşanmaktadır.
- Artan nüfus ve kentleşme, gıda güvenliği politikalarının sürekli güncellenmesini gerektirir.
Gıda İsrafını Azaltma ve Tasarrufu Artırma Önlemleri
- Planlı Alışveriş: İhtiyaç listesi hazırlamak ve bozulabilir ürünleri sınırlı miktarda almak.
- Doğru Saklama Koşulları: Gıda maddelerini uygun sıcaklıkta ve ambalajla saklamak.
- Paylaşım ve Bağış: Artan gıdaları ihtiyaç sahipleriyle paylaşmak veya gıda bankalarına bağışlamak.
- Farkındalık Eğitimleri: Okullarda ve kamu spotlarında gıda israfının olumsuz etkilerini anlatan eğitimler düzenlemek.
Temel İstatistikler
Aşağıdaki tabloda, dünya genelindeki ve Türkiye’deki gıda israfı ve tasarrufla ilgili öne çıkan bilgiler özetlenmiştir:
| Konu | Dünya Verileri | Türkiye Verileri |
|---|---|---|
| Yıllık Gıda İsrafı | ~1,3 milyar ton (FAO) | ~18 milyon ton |
| İsrafın Oranı (Toplam Üretime Göre) | %30-35 | %25-30 |
| Başlıca İsraf Aşaması | Tüketim Aşaması (Gelişmiş Ülkelerde) Hasat/İşleme (Gelişmekte Olan Ülkelerde) |
Tüketim & Üretim Aşamaları |
| Tasarruf Hedefi (SKH kapsamında) | 2030’a kadar kişi başı gıda israfını yarı yarıya azaltma | Ulusal kampanyalar ve gıda bankacılığı yaygınlaştırma |
| Önemli Kurum/Kaynaklar | FAO, UNEP, WHO | T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Yerel STK’lar |
Kaynaklar:
- Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), “The State of Food and Agriculture,” 2021.
- T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Resmi Web Sitesi (tarimorman.gov.tr).