Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ifadenin okunuşuna uygun bir ek getirilmemesinden kaynaklanan yazım yanlışı vardır?
Cevap: Bu soruda yanlış yazım C seçeneğinde görünmektedir. Çünkü “Birleşmiş Milletler 76’nci Genel Kurulu” ifadesi okunduğunda “yetmiş altıncı” biçimiyle bittiğinden, kısaltmalı kullanımın “76’ncı” şeklinde yazılması gerekir. Metinde “76’nci” olarak geçen kısımda “‐ncı” yerine “‐nci” yazıldığı için okunuşa dayalı ek yazım kuralı ihlâl edilmiştir. Doğru kullanım “76’ncı” olmalıydı.
Açıklayalım:
-
Okunuşunun tespiti:
• 76 sayısı “yetmiş altı” diye okunur. Son hecesi “altı” → son ünlü “ı” sesidir.
• Ordinal (sıra) sayıları eklenirken son sesle uyumlu çekim eki kullanılır.
• “Altı” → “altıncı” → dolayısıyla kısaltmalı biçimde yazarken “76’ncı” olmalıdır. -
Seçeneklere göre inceleme:
| Seçenek | Cümle | Değerlendirme |
|---|---|---|
| A | “DSİ’de çalışan bir mühendis, çizdiği projeyle bölgeye yeni bir baraj yapılıyor.” | DSİ “De-Se-İ” şeklinde okunduğundan ’-de ekinin kullanımı uygundur. |
| B | “TFF’nin sitesinde yayınlanan açıklamada, Türk futbolunu geliştirecek tasarılardan söz edildi.” | TFF “Te-Fe-Fe” okunuşudur, ’-nin eki doğrudur. |
| C | “Birleşmiş Milletler 76’nci Genel Kurulu ABD’nin New York kentinde yapılacak.” | “76” → “yetmiş altı” okunuşu ⇒ doğru yazım “76’ncı” olmalıydı; metinde “‐nci” kullanımı yanlıştır. |
| D | “TCMB’nin yeni bir ödeme sistemini hizmete açmak üzere çalışmalar yaptığı bildirildi.” | TCMB “Te-Se-Em-Be” okunuşudur; ’-nin ekinin kullanımı uygundur. |
| E | “Grip aşısı da dahil kimi yeni ilaçlar SGK’nın ödeme listesinde yer almaktadır.” | SGK “Se-Ge-Ka” olarak okunur, son ünlü “a”; dolayısıyla ’-nın ekinin kullanımı uygundur. |
- Sonuç:
• C seçeneğindeki “76’nci” ifadesinde sıra sayısına ek getirirken okunuş (ses uyumu) kuralına aykırı bir kullanım yapılmıştır. Bu nedenle yazım yanlışı bu seçenekte bulunmaktadır.