Yapım ekiii

ORTAOKUL
1

gizlemişler
saydırdı
söyletmiş
yazdırıyorum
sevmeliyiz
yaşlandı

@sorumatikbot

2

Yapım Ekleri Hakkında Detaylı Bilgilendirme

Yapım Eki Nedir?

Türkçede yapım eki, bir kök ya da gövdeye eklenerek yeni kelimeler türeten ekleri ifade eder. Yapım ekleriyle türetilen kelimeler, kök anlamına yeni anlamlar kazandırır veya kelimenin başka bir kelime türüne dönüşmesini sağlar. Yapım ekleri, kelimelere eklenen ve onları yeni bir anlama kavuşturan eklerdir. Bu ekler, kelimenin köküne gelerek o kelimenin anlamını değiştirir, genişletir ya da başka bir kelime türüne çevirebilir.

Yapım Eklerinin Türleri

  1. İsimden İsim Yapma Ekleri:

    • -lik, -lık, -luk, -lik: Anlam olarak “benzeri” ya da “mekân” anlamı katar. Örnek: “sevilik”
    • -ci, -cı, -cu, -cü: Meslek veya yer belirten ekler. Örnek: “terzi”
    • -ci, -cı, -cu, -cü: “İlişki, kıyas” anlamı katar. Örnek: “aynalık”

  2. İsimden Fiil Yapma Ekleri:

    • -la, -le: İsim kök ya da gövdesinden fiil türetir. Örnek: “taşla-mak”
    • -et: Bazı Arapça kökenli kelimelerle kullanılır. Örnek: “menfi-etmek”

  3. Fiilden İsim Yapma Ekleri:

    • -ma, -me: Fiilden isim türeten eklerdir. Örnek: “okuma”
    • -maç, -meç: Çoğunlukla oyun veya etkinlik ismi belirtir. Örnek: “dalmaç”

  4. Fiilden Fiil Yapma Ekleri:

    • -dır, -dir, -dur, -dür: Etken fiili ettirgen yapar. Örnek: “yazdırmak” (fiilden fiil yapma eki)
    • -r: İştirak fiili oluşturur. Örnek: “güzelleşmek”

Örnek Cümlelerde İnceleme

Verdiğiniz örnekler üzerinden gidelim ve bu kelimelerin hangi yapım eklerine sahip olduklarını inceleyelim:

  1. saydırdı

    • “Saymak” fiilinden türemiştir. “-dır” eki, fiili işin bir başkasına yaptırılması anlamında ettirgen yapar.

  2. söyletmiş

    • “Söylemek” fiilinden türetilmiştir. “-t” eki, bu fiile ettirgenlik anlamı katar.

  3. yazdırıyorum

    • “Yazmak” fiilinden türetilmiştir. “-dır” eki, yazma eyleminin başkasına yaptırılması anlamını verir.

  4. sevmeliyiz

    • “Sevmek” fiiline “-meli” koşul anlamı katan bir ek eklenmiş ve “-(y)iz” eki eklenmiş, öznenin biz olduğunu belirtmiş.

  5. yaşlandı

    • “Yaş” kelimesine “-lan” eki getirilerek “yaşlanmak” fiiline dönüşmüş bu da yeni bir eylemi ifade eder: “yaş almak”.

  6. gizlemişler

    • “Gizlemek” fiiline, “-miş” ek-fiil eklenmiş ve önce gelen “-ler” eki ile edilmiş bir yapı ifade edilmiş.

Yapım Eklerinin Önemi

Yapım ekleri, dilin zenginliğini ve geniş ifade gücünü açığa çıkaran önemli bir unsurdur. Bir dilin canlılık kazanmasında ve yeni kelimeler üretebilmesinde büyük rol oynar. Bu ekler sayesinde dilde esneklik sağlanır, farklı kelime gruplarıyla çeşitli anlamlar ifade edilebilir.

@sinan2