Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi hem içerik hem de üslupla ilgilidir?
Cevap:
Bir cümlenin hem içeriğe (yani işlediği konu, tema, aktarılan duygu veya düşünce) hem de üsluba (yazanın dili kullanma biçimi, anlatım tekniği, sözcük seçimi vb.) değinmesi gerekir. Metindeki maddeleri incelediğimizde, V. cümle (5. madde) hem içerikten (gündelik yaşama dair her şeyi işleme) hem de üsluptan (dil ve anlam oyunlarından uzak durma) söz etmektedir. Dolayısıyla doğru cevap V (E) seçeneğidir.
Aşağıdaki tabloda her cümlenin içerik ve üslup bakımından ele aldığı noktalar özetlenmiştir:
| Cümle | Açıklama | İçerik | Üslup |
|---|---|---|---|
| (I) “Bu dizelerde, anlık yaşantıları ya da yaşamdan kesitleri aktaran öykülerin içindeymiş gibi duyumsarım kendimi.” | Şiirlerdeki konunun ‘anlık yaşantılar’ ve ‘yaşamdan kesitler’ olduğuna vurgu var. Anlatım tekniğinden ziyade içerik ön planda. | Var | Yok |
| (II) “Necati Cumalı’nın şiirlerindeki öyküselliği ya da anlatı karakterini besleyen ana damar, şairin yaşantıları ya da anılarıdır.” | Burada öyküsellik ve anlatıdan bahsediliyor; içerik, şairin yaşantı ve anıları etrafında gelişiyor. Üslup, dil, anlatım biçimi ayrıntılı vurgulanmıyor. | Var | Yok |
| (III) “İnsanların çilelerini, sıkıntılarını yüreğinde duymayan sanatçı bu gözlemlerini şiirlerine aktarır.” | İnsanların sorunları üzerine odaklanıyor: yazarın toplumsal içerik aktarması. Üslup tekniklerinden bahsedilmiyor. | Var | Yok |
| (IV) “Gücünü yalınlık ve özlülüğünden alan şiirsel dili, öykü, roman, deneme gibi düz yazı yapıtlarının ve oyunlarının temeline yaptığı olarak yer aldı.” | Burada ‘yalın ve özlü şiirsel dil’den söz edilmekte, yani açıkça üsluba vurgu var. İçerik yerine daha çok dil ve anlatım biçiminin özelliklerinden bahsedilmektedir. | Yok | Var |
| (V) “Dil ve anlam oyunlarından uzak duran sanatçı, gündelik yaşama dair her şeyi işleyerek halka yakın olmayı önemserdi.” | Hem “gündelik yaşama dair her şey” (konu, içerik) hem de “dil ve anlam oyunlarından uzak durma” (üslup) ön plana çıkıyor. | Var | Var |
Özet
- (I), (II) ve (III) içerik ile ilgilidir ancak üsluba dair doğrudan bir vurgu yoktur.
- (IV) üslubu öne çıkarırken içerikten söz etmez.
- (V), hem sanatçının işlediği temalardan (içerik) hem de dil yaklaşımından (üslup) bahsettiği için sorunun doğru yanıtı olur.