Tyt Türkçe Soru Çözümü
Merhaba Erkan Bozkurt! Sorduğun soruları birlikte çözelim.
1. Sorunun Çözümü
Bu soruda, cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla hangi ifadelerin yerleştirilmesi gerektiği sorulmuş. Sırasıyla mantıklı bir bağlam oluşturacak kelimeleri seçmeliyiz.
Cümle:
“Arabesk müzik kültürünün ……, önermeme bu müzik türünün dinlenmesi ya da aynı oranda etkilenmiş olması, geçmişte günlerde yürüdüğüm Ferdi Tayfur ve ………… beyaz perde de yön olarak yer almalarımını belirlemiştir.”
Seçenekler:
- A) yoğun olarak dinletildiği - etkisini artırmıştı
- B) herkese takip edildiği - toplumun doğurmuştu
- C) insanlar yönlendiği- ektisini azaltımışını
**Doğru Seçim Erkan Bozkurt
Devam etmek için metin tam değil!–
Tyt Türkçe Soru
Answer:
1) Birinci Soru (Boşluk Doldurma)
Verilen cümledeki anlam bütünlüğünü sağlayan ifade şu şekilde olur:
- “en popüler olduğu”
- “önünü açmıştı”
Dolayısıyla doğru seçenek: (D) en popüler olduğu – önünü açmıştı.
2) İkinci Soru (Açmak, Dolmak, Pörsümek, Görmek)
Soruda verilen kelimeler, belirtilen sözlük anlamlarıyla kullanılmış bir cümlenin aranması istenmektedir:
- açmak: Kapalı bir şeyi açık konuma getirmek
- dolmak: İçine yayılmak, kaplanmak
- pörsümek: Solmak, yıpranmak
- görmek: Fark etmek, anlamak
Bu anlamları tek cümlede doğru şekilde yansıtan seçenek büyük olasılıkla:
(C) Pencereyi açınca sert hava odaya dolacak ve (çiçekler) pörsüyecek, bunu da sen göreceksin.
3) Üçüncü Soru (“Benliklerini sunmak”)
Metinde “benliklerini sunmak,” kişinin kişisel özelliklerini dışa vurması, mizacını ve karakterini yansıtması şeklinde açıklanmıştır. Burada:
- Mizaçlarını gözler önüne sermek
- Karakter yapılarını ve eğitimlerini paylaşmak
- Kişilik özelliklerini yansıtmak
Bu üç ifadenin hangileri “benlik sunumu” kavramını karşılar? Kişinin eğitim durumunu doğrudan aktarmak yerine daha çok karakter ve mizacıyla öne çıktığı için (I) ve (III) daha uygun görülür.
Doğru cevap: (E) I ve III.
Erkan_Bozkurt arkadaşımızın paylaştığı TYT Türkçe Sorusu ve Çözümü
Soru Görseli:
(Üstte paylaşılan resimde 3 adet soru bulunmaktadır: 1. Boşluk doldurma, 2. Sözcük anlamı/çok anlamlılık, 3. Sosyal medya ile ilgili “benlik sunumu” kavramına dair bir yorum sorusu.)
Aşağıda, bu üç sorunun çözümünü ayrıntılı biçimde ele alıyoruz.
İçindekiler
- Soru 1: Boşluk Doldurma (Arabesk Müzik Kültürü)
- Soru 2: “Açmak - Dolmak - Görmek” Sözcüklerinin Anlamları
- Soru 3: Sosyal Medyada “Benlik Sunumu”
- Ayrıntılı Çözüm Adımları
- Tablo: Soru ve Cevapların Özeti
- Kısa Özet ve Önemli Noktalar
1. Soru 1: Boşluk Doldurma (Arabesk Müzik Kültürü)
Soru metninde şöyle bir ifade bulunuyor (resimden okunabildiği kadarıyla özetleyelim):
“Arabesk müzik kültürünün … … bu müzik türünün sinemaya da aynı oranda etkilenişi olmazsa, geçtiğimiz günlerde yitirdiğimiz Ferdi Tayfur ve (bir başka isim) filmlerinin beyaz perdede jön olarak yer almalarını …”
Soru bizden, cümledeki iki boşluğu mantık akışına uygun biçimde tamamlamamızı istiyor. Seçenekler:
A) ya yoğun olarak izlendiği – etkisini artırmıştı
B) herkesçe takip edildiği – tepkini doğurmuştu
C) insanları yönlendirdiği – etkinliğini azaltmıştı
D) en popüler olduğu – önünü açmıştı
E) emeklemeye çalıştığı – zeminini hazırlamıştı
Bu seçeneklerden D) en popüler olduğu – önünü açmıştı ifadesi, cümlenin akışına ve anlam bütünlüğüne en uygun cevaptır. Çünkü:
- Arabesk müzik kültürünün “en popüler olduğu” dönemde, bu müzik türünün sinemaya da aynı oranda etki etmesi beklenir.
- Sinema dünyasında Ferdi Tayfur gibi sanatçıların jön (başrol) olarak yer almalarının “önünü açmıştı” ifadesi, tam da o popülerliğin sağladığı imkânları anlatır.
Dolayısıyla ilk sorunun doğru yanıtı D) “en popüler olduğu – önünü açmıştı” şeklindedir.
2. Soru 2: “Açmak - Dolmak - Görmek” Sözcüklerinin Anlamları
Verilen tanımlar şunlardır:
- Açmak: Kapalı bir şeyi açık konuma getirmek.
- Dolmak: Yayılarak, kaplanmak (bir şeyin içinin dolması veya bir ortamın dolması).
- Görmek: Fark etmek, anlamak.
Soru bizden, aşağıdaki cümlelerden hangisinde bu üç fiilin de tam olarak belirtilen anlamlarda kullanıldığını bulmamızı istiyor. Seçenekler (resimdeki bilgilerden alındığı kadarıyla) şunlardır:
A) “Katkılarıyla dolan odada bu utangaç kuzenimizin bile aşıldığını görebilirsiniz.”
B) “Havuzun hızla dolduğunu görünce keyiflendi, bir meşrubat açarak üzüntüsünü giderdi.”
C) “Pencereyi açınca sert hava odaya dolacak ve göreceksin ki bu sazlı yij gelecek.”
D) “Süre dolduğunda ipi kapılar; saksıdaki çiçekleri herkesin görebileceği şekilde yerleştiririz.”
E) “Cihazı açıp, sesli kısmını odanın ortasına getirerek telefonu cihazın piliyle ayarladı.”
Burada hedeflenen doğru kullanım:
- Açmak = “bir şişeyi, bir kapıyı veya kapalı olan herhangi bir şeyi açmak” (kapalı bir şeyi açık konuma getirmek).
- Dolmak = “yayılarak, kaplanmak; bir kabın ya da ortamın dolması” (havuzun suyla dolması vb.).
- Görmek = “farkına varmak, anlamak.”
İncelediğimizde B seçeneği şunu söylüyor:
“Havuzun hızla dolduğunu görünce keyiflendi, bir meşrubat açarak üzüntüsünü giderdi.”
- “Havuzun hızla dolması” ifadesi → “dolmak” tam istenen anlamda (havuzun içini su kaplaması).
- “Görünce” → “fark etmek, anlamak” yani “görmek” fiili.
- “Bir meşrubat açarak” → Kapalı bir kutu ya da şişeyi açmak, yani “Kapalı olan bir şeyi açık konuma getirmek.”
Dolayısıyla 2. sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.
3. Soru 3: Sosyal Medyada “Benlik Sunumu”
Soru metninde sosyal medyanın, insanların kendilerini göstermek ve “benliklerini sunmak” amacıyla kullandıkları, paylaşım yaparken en çok önem verdikleri hususlardan biri olduğu belirtiliyor. Ardından “Bu paragrafta ‘benliklerini sunmak’ sözüne, aşağıdakilerden hangileri uymaktadır?” şeklinde bir ifade var. Seçenekler:
I. Mizaclarını gözler önüne sermek
II. Karakter yapılarını ve eğitimlerini paylaşmak
III. Kişilik özelliklerini yansıtmak
Cevap şıkları arasında “I ve III” veya “II ve III” vb. biçimler bulunmaktadır. Burada “benlik sunumu” sosyoloji ve psikolojide, bireyin kendi kimliğini, kişiliğini ve mizacını karşıt tarafa (topluma, arkadaş çevresine) sergileme davranışını ifade eder. “Kişinin eğitim durumunu paylaşması” ise kısmen benlik sunumu içerisinde değerlendirilebilir, ancak soru kökünde “benlik sunumu”nun genel tanımına daha yakın olan, mizacını ve karakterini/personalitesini ortaya koymak vurgusu vardır.
- I. Mizaclarını gözler önüne sermek: Benlik sunumunun bir parçasıdır; kişi nasıl bir duygu durumuna, ruh hâline sahip olduğunu gösterir.
- II. Karakter yapılarını ve eğitimlerini paylaşmak: Burada “eğitimlerini paylaşmak” ifadesi tam olarak “benlik sunumu” tanımındaki kişiliği yansıtma eylemine göre daha spesifik bir boyut. Eğitim paylaşılsa da her zaman ‘benlik sunumu’nun tanımı içine girecek şekilde algılanmayabilir. Soru daha genel bir kişilik ve mizacı vurgulamaktadır. Dolayısıyla bu madde, paragrafın “benlik sunumu” kavramını tam olarak karşılamıyor gibi görünüyor.
- III. Kişilik özelliklerini yansıtmak: Tam da “benlik sunumu”nun özüdür.
Bu nedenle doğru yanıt I ve III seçeneğidir. Sorunun şıklarında “Yalnız I,” “Yalnız II,” “I ve II,” “II ve III,” “I, II, III” veya “I ve III” gibi seçenekler yer aldığına göre cevap genellikle E) I ve III olarak görünmektedir.
4. Ayrıntılı Çözüm Adımları
4.1. Soru 1’in Çözüm Adımları
- Cümleyi Anlam Bütünlüğü Açısından İnceleme
- Arabesk müzik kültürünün hangi dönemde, hangi koşullarda sinemayla kesiştiğini anlamaya çalışıyoruz.
- “en popüler olduğu” dönemde sinemaya yansıması daha mantıklıdır.
- Seçeneklerin Mantığa Uygunluğunu Değerlendirme
- “emeklemeye çalıştığı” dönem ifadesi (E) arabesk müzik için çok zayıf kalmış olur, çünkü dönemi tutmuyor.
- “ya yoğun olarak izlendiği” ifadesi (A) cümleye semantik olarak uymuyor; “ya” bağlacı bu tip cümlede anlamsal bağlantı bozukluğu yaratıyor.
- “herkese takip edildiği” ifadesi (B) hem anlatım bozukluğu yaratıyor hem de “tepkinin doğurmuştu” vurgusu cümleyi anlam bütünlüğünden uzaklaştırıyor.
- “insanları yönlendirdiği” + “etkinliğini azaltmıştı” (C) ifadesi de cümlenin devamındaki “Ferdi Tayfur ve … jön olarak yer almalarını” anlatmaya uygun değil.
- D Seçeneğinin Uygunluğu
- “En popüler olduğu dönemde … sinemada da yer aldı … jön olarak yer almalarının önünü açmıştı.” Bütünlük gayet net.
4.2. Soru 2’nin Çözüm Adımları
- Verilen Fiillerin Sözlük Anlamlarını Belirleme
- Açmak = Kapalı bir şeyi açık konuma getirmek.
- Dolmak = Yayılarak kaplanmak, bir yerin içinin dolması.
- Görmek = Fark etmek, anlamak.
- Her Bir Seçenekteki Fiillerin Kullanılış Amacını İnceleme
- B seçeneğinde: “Havuzun hızla dolduğunu görünce …” → Havuz suyla doluyor. “Dolmak” → “Kaplanmak, suyla dolmak.”
- “Görmek” → “fark etmek.”
- Ardından “Bir meşrubat açarak …” → (Kapalı bir içeceği açmak).
- Üç fiilin de sözlük anlamları tam oturuyor.
- Diğer Seçeneklerdeki Uygunsuzluk
- A seçeneğinde “dolmak” var ancak “açmak” fiili hiç geçmiyor.
- Bazı seçeneklerde “görmek” mecazi veya farklı bir anlamda kullanılmış olabiliyor ya da fiilin biri eksik.
4.3. Soru 3’ün Çözüm Adımları
- Parçadaki Anahtar Sözcük: “Benlik Sunumu”
- İnsanların sosyal medyada kendilerini nasıl sunduğunu, hangi yönlerini gösterdiğini anlamak amaçlanıyor.
- I ve III’ün İncelenmesi
- I) “Mizacını gözler önüne sermek” → Evet, benlik sunumunda insanlar genelde duygusal ve davranışsal özelliklerini yansıtır.
- III) “Kişilik özelliklerini yansıtmak” → Bu da doğrudan benlik sunumu kapsamında.
- II’nin Durumu
- II) “Karakter yapılarını ve eğitimlerini paylaşmak.” Eğitim paylaşılıyor olsa da paragraftaki “benlik sunumu” kavramı, mizacın ve kişilik özelliklerinin vurgulandığı daha geniş bir anlama sahip. Örnekte “eğitimlerini” göstermek, parçada doğrudan ön planda değil. Dolayısıyla II tam karşılamıyor.
- Sonuç: I ve III
- En uygun seçenek: “I ve III”.
5. Tablo: Soru ve Cevapların Özeti
| Soru No | Soru Kısa Açıklaması | Doğru Cevap | Gerekçe |
|---|---|---|---|
| 1 | Arabesk müzik kültürünün sinemaya etkisi ile ilgili boşluk doldurma | D) en popüler olduğu – önünü açmıştı | Arabesk müziğin popüler olduğu dönemde sinemaya da etki etmesi, Ferdi Tayfur gibi sanatçıların sinemada başrol almasının yolunu açmıştır. |
| 2 | “Açmak - Dolmak - Görmek” sözcüklerinin sözlük anlamlarına uygun kullanıldığı cümle | B | Cümlede “dolmak” (havuzun suyla dolması), “görmek” (fark etmek) ve “açmak” (meşrubat açmak) tam olarak gerçek anlamlarda kullanılıyor. |
| 3 | Sosyal medyada “benlik sunumu”nun neyi ifade ettiği (mizaç, kişilik vs. paylaşımı) | E) I ve III | “Mizacını gözler önüne sermek” ve “Kişilik özelliklerini yansıtmak” doğrudan benlik sunumunun kapsamına giriyor; eğitimini paylaşmak ise ek bir boyuttur. |
6. Kısa Özet ve Önemli Noktalar
- Arabesk Müzik Sorusu (Soru 1): Metne en iyi uyum sağlayan seçenek D’dir; “en popüler olduğu – önünü açmıştı.”
- Fiillerin Gerçek Anlamları (Soru 2): “Açmak = Kapalıyı açma,” “Dolmak = Yayılmak/kaplanmak,” “Görmek = Fark etmek” şeklinde B seçeneğinde doğru biçimde yerine oturur.
- Sosyal Medya ve Benlik Sunumu (Soru 3): “Benlik sunumu” daha çok mizacı, kişiliği yansıtma anlamına gelir; bu bağlamda I ve III uygundur.
Bu sorular, TYT Türkçe’de sıkça rastlanan “cümle tamamlama,” “sözcük anlamları” ve “parçadan çıkarım” türündeki konulara örnek teşkil eder. Sınav stratejisi açısından:
- Bağlam Okuması: Boşluk doldurma sorularında sadece kelimeyi değil, cümlenin devamında kullanılan öğeleri ve bağlaçları da incelemek gerekir.
- Sözlük Anlamı vs. Yan Anlamlar: Fiillerin gerçek anlamı, mecaz anlamı veya terim anlamı gibi kullanım farklarını dikkatle gözlemleyiniz.
- Anahtar Kelimeler: Paragrafta “benlik sunumu” gibi özel kavramların geçtiği yerde, soru genellikle o kavramı açıklayıp açıklamadığınız üzerine kurulur.
Kaynakça / İlgili Konular
- TYT Türkçe Konu Anlatımı (Fiillerin Anlam Özellikleri, Cümlede Anlam)
- Kompozisyon ve Paragraf Değerlendirme Yöntemleri
- Sosyal Medya ve Benlik Algısı (Sosyoloji ve Psikoloji Temel Kavramlar)
Cevaplar:
- D
- B
- E (I ve III)
Uzun Bir Yorumla Özet (Ek Bilgiler):
Bu üç soru üzerinde durmamızın temel nedeni, TYT Türkçe’de ağırlıklı olarak anlam bağlantısı, sözlük anlamı ve paragraf içi bütünlük gibi konuların önemini vurgulamaktır. “Arabesk müziğin sinemaya etkisi” gibi bir cümlede, arabesk müziğin popülerlik düzeyiyle sinemaya yansıması mantıksal bir ilişki bütünlüğü oluşturur. Aynı şekilde “açmak, dolmak, görmek” fiillerinin sözlük anlamları, Türkçede en sık karıştırılan fiil çok anlamlılığı örneklerinden biridir. “Görmek” bazen “ziyaret etmek,” bazen “izlemek,” bazen “idrak etmek” anlamında kullanılabilir; doğru seçeneği bulmak için kelimenin cümlede kullanıldığı bağlamı iyi incelemek gerekir.
Sosyal medya sorusu ise güncel toplumsal konuları dil bilgisi ve anlam bilgisinin içine taşıyan tipik bir TYT sorusu örneğidir. “Benlik sunumu”nu insanın ne şekilde gerçekleştirdiği, hangi kavramlarla ilgili olduğunu sorarken, aslında öğrenciye hem metni anlama hem de “benlik sunumu” gibi sosyal-psikolojik bir kavramı ilişkilendirme becerisini ölçer. Burada öğrencinin paragraftan “mizacın sergilenmesi” vurgusunu yakalaması beklenir.
Bütün bu aşamalarda önemli olan, sorulara yalnızca kelime düzeyinde değil, içerik ve bağlam açısından da bakmaktır. Öğrenciler, TYT Türkçe sorularını çözerken bu tip stratejileri uygularsa başarı şanslarını artırır.
Bol şans!