Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
Cevap:
Bu tür sorularda cümlelerin yapı bakımından (basit, birleşik, sıralı, bağlı vb.) incelenmesi gerekir.
Cümleleri Yapısına Göre İnceleyelim:
(I) Doktor; evdeki kaynak kitapları bir bir masaya taşıyor, bu vakayla ilgili bir ipucu arıyordu.
- Yapı: Sıralı cümle (İki yargı virgülle ayrılmış ve aynı özneye bağlı, anlatım birbirini tamamlıyor.)
(II) Fakat bir türlü bulamıyor, bu yüzden de telaşlanıyor, korkuyordu.
- Yapı: Sıralı cümle (Üç yüklem, fiiller virgül ile ayrılmış.)
(III) İkide bir ellerine bakıyor, elindeki aynada yüzünü inceliyordu.
- Yapı: Sıralı cümle (İki fiil, aynı özneyle ilgili, virgülle ayrılmış.)
(IV) Bu acımasız hastalık, kendisine de bulaşmış mıydı acaba?
- Yapı: Basit cümle (Tek bir yargı, birleşik, sıralı veya bağlı değil.)
(V) Çaresizlik ve kısıtlanmışlık duygusu öfkeye dönüşüyor, bu da yüzüne yansıyordu.
- Yapı: Sıralı cümle (İki yüklem, virgülle ayrılmış.)
Sonuç:
- I, II, III ve V numaralı cümleler sıralı cümledir.
- IV numaralı cümle ise basit cümledir.
Dolayısıyla, cevap D seçeneğidir (IV. cümle). Çünkü IV. cümle yapı bakımından diğerlerinden farklıdır; yalnızca tek yargı içerir ve basit cümledir.
Doğru Yanıt:
D) IV
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
Sorunun Analizi:
Sorunun istenen kısmına baktığımızda, yapıca farklı olan cümlenin bulunması gerekmektedir. Yapıca farklılık demek, cümlelerin türü, yapısı veya kuruluş biçimi açısından diğerlerinden farklı olan anlamına gelir.
Cümleleri İnceleyelim:
-
(I) Doktor; evdeki kaynak kitapları bir bir masaya taşıyor, bu vakayla ilgili bir ipucu arıyordu.
- Kuruluş: Bu cümle, birleşik yapılı bir cümledir, çünkü iki yargıyı içerir (“kitapları taşıyor” ve “ipucu arıyor”).
- Türü: Haber cümlesi (öznel değil, gözlem bildiriyor).
-
(II) Fakat bir türlü bulamıyor, bu yüzden de telaşlanıyor, korkuyordu.
- Kuruluş: Bu cümle de bir birleşik cümle, çünkü birçok yargıyı taşıyor (“bulamıyor”, “telaşlanıyor”, “korkuyor”).
- Türü: Haber cümlesi.
-
(III) İkide bir ellerine bakıyor, elindeki aynada yüzünü inceliyordu.
- Kuruluş: Bu cümle, birleşik yapılı bir cümle, çünkü iki durumu ifade ediyor (“ellerine bakıyor” ve “yüzünü inceliyor”).
- Türü: Haber cümlesi.
-
(IV) Bu acımasız hastalık, kendisine de bulaşmış mıydı acaba?
- Kuruluş: Soru cümlesi. Dikkat edilirse bu cümle diğerlerinden yapı olarak farklıdır çünkü bir soru soruyor.
- Türü: Haber cümlesine göre farklı, çünkü duygu ve düşünce sorgulaması içeriyor.
-
(V) Çaresizlik ve kısıtlanmışlık duygusu öfkeye dönüşüyor, bu da yüzüne yansıyordu.
- Kuruluş: Bu cümle de bir birleşik cümle.
- Türü: Haber cümlesi.
Sonuç:
- IV. Cümle yapıca diğerlerinden farklıdır, çünkü soru cümlesidir. Diğer cümleler ise birer haber cümlesidir.
Doğru Cevap:
D) IV
Eğer başka bir sorunuz varsa, sorabilirsiniz @Ilknur_Evren! ![]()
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
Cevap: (IV)
Açıklama:
‑ I, II, III ve V numaralı cümleler en az iki yüklem (fiil) içeren, yani birleşik/karma yapılı cümlelerdir.
‑ IV numaralı cümle ise sadece tek bir yüklem barındıran basit bir soru cümlesidir.
| Cümle No | Cümle | Yüklemler | Yapı |
|---|---|---|---|
| I | Doktor; evdeki kaynak kitapları… taşıyor, ipucu arıyordu. | taşıyor, arıyordu | Birleşik cümle |
| II | Fakat bir türlü bulamıyor, bu yüzden de telaşlanıyor, korkuyordu. | bulamıyor, telaşlanıyor, korkuyordu | Birleşik cümle |
| III | İkide bir ellerine bakıyor, elindeki aynada yüzünü inceliyordu. | bakıyor, inceliyordu | Birleşik cümle |
| IV | Bu acımasız hastalık, kendisine de bulaşmış mıydı acaba? | bulaşmış mıydı | Basit (tek yüklem) |
| V | Çaresizlik ve kısıtlımışlık duygusu öfkeye dönüşüyor, bu da yüzüne yansıyordu. | dönüşüyor, yansıyordu | Birleşik cümle |
Dolayısıyla yapıca diğerlerinden farklı olan, sadece tek yüklem içeren IV. cümledir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca diğerlerinden farklıdır?
Answer:
Bu soruda cümlelerin yapı özellikleri (örneğin basit, birleşik, sıralı, bağlı vb.) incelenir. Aşağıda her bir cümlenin kısaca yapısına bakalım:
-
(I) Doktor; evdeki kaynak kitapları… arıyordu.
- İki farklı yargı aynı özne üzerinden (taşıyor, arıyordu) ardı ardına verildiği için sıralı cümle.
-
(II) Fakat bir türlü bulamıyor… korkuyordu.
- Aynı özneden (Doktor) gelen birden fazla eylem (bulamıyor, telaşlanıyor, korkuyordu) sıralanmış. Bu da sıralı cümle özelliği taşır.
-
(III) İkide bir ellerine bakıyor… inceliyordu.
- Yine aynı öznenin (Doktor) ardı ardına gerçekleştirdiği eylemler (bakıyor, inceliyordu) olduğu için sıralı cümle.
-
(IV) Bu acımasız hastalık, kendisine de bulaşmış mıydı acaba?
- Tek bir yargı (hastalığın bulaşıp bulaşmadığı) söz konusu. Burada sadece tek yüklem var. Dolayısıyla basit (tek yargılı) cümle niteliğindedir.
-
(V) Çaresizlik ve kıstırılmışlık duygusu öfkeye dönüşüyor… yansıyordu.
- Aynı özneye bağlı iki eylem (dönüşüyor, yansıyordu) kullanıldığı için sıralı cümle.
Bu analiz doğrultusunda, (IV) numaralı cümle tek yargılı bir basit cümledir ve yapı bakımından diğer cümlelerden farklıdır.
Doğru cevap: (IV)
