Fiilimsi konusu, Türkçe dil bilgisinde önemli bir yere sahiptir. İşte görseldeki konulara uygun detaylar:
Fiilimsilerin Türleri
1. İsim Fiiller (Mastarlar)
- Fiilimsi olup “-mek, -ma, -iş” eklerini alarak isim haline gelen fiillerdir.
- Örnekler:
- Aldığı yeni ürünleri bize gösterdi. (“göstermek” fiili)
- Yarışmaya katılan gençler gurur yaşattı bize. (“yaşatmak” fiili)
2. Sıfat Fiiller (Ortaçlar)
- Fiil kök veya gövdesine getirilen “-an, -ası, -mez, -ar, -dık, -ecek, -miş” ekleriyle sıfat işlevi gören fiilimsi türleridir.
- Örnekler:
- Bu gün yapılması gereken izler var. (“yapmak” fiili)
3. Zarf Fiiller (Bağ Fiiller)
- Fiillere “-ken, -alı, -madan, -dıkça, -ince, -e, -erek, -rken” gibi ekler getirilerek oluşturulur ve zarf görevindedir.
- Örnekler:
- Köpek sahibini görünce çok sevindi. (“görmek” fiili)
- Kuş sürüleri gökyüzünde yaparak ilerliyordu. (“yapmak” fiili)
Zarf Fiilleri Kullanıldığı Zaman, Durum ve Sebep
- Zarf Fiiller: Cümlede zaman, durum veya sebep bildirir. İşte örnek cümleler ve hangi anlamı ifade ettikleri:
- Aktardıklarımız bitirdiğimizde sınıfa geçeriz. (Zaman)
- Yazılı adam sürümdüğünde hastalanmış. (Sebep)
- Müsaade olursa alınmaz. (Durum)
Kalıcı İsim Çekim Eki / İyelik Eki Olan Fiilimsiler
- Örnekler:
- Tatlının üzerine kaymak koydum. (“koymak” fiili)
- Bahçede dolaşırken bir çiçek buldu. (“bulmak” fiili)
- Onlar buraya gelene kadar bekleyeceğiz. (“gelmek” fiili)
Bu örneklerle fiilimsi türleri ve kullanımlarını anlamış olduk. Fiilimsiler, söz dizimi ve anlam yönünden cümlenin şekillenmesine önemli katkıda bulunur.
Benim attığım soruları cevapla
Tabii, sorduğun soruları tekrar yazabilirsin, ben de yanıtlayabilirim.
Aldığı yenu ürünleri bize gösterdi fiilimlerin türleri
Aldığı yeni ürünleri bize gösterdi fiilimlerin türleri
Cümledeki fiilimsi türü:
- Aldığı: “Almak” fiilinden türetilmiş olan bu kelime, “-dığı” ekiyle oluşturulmuş bir sıfat fiildir (ortaç). Cümlede “ürünleri” ismini niteleyen bir unsurdur.
Bu tür fiilimsiler, fiillere sıfat işlevi kazandırarak cümle içerisinde isimleri niteler.
Köpek sahibini görünce çok sevindi
Köpek sahibini görünce çok sevindi fiilimlerin türleri
Cümledeki fiilimsi türü:
- Görünce: “Görmek” fiilinden türetilmiş olan bu kelime, “-ünce” ekiyle oluşturulmuş bir zarf fiildir (ulaç). Cümlede zaman anlamı katarak “sevindi” fiilini nitelemektedir.
Bu tür fiilimsiler, fiillere zarf işlevi kazandırarak cümlede durum, zaman, neden gibi anlamlar ifade eder.
Yarışmaya katılan gençler gurur yaşattı bize
Yarışmaya katılan gençler gurur yaşattı bize fiilimlerin türleri
Cümledeki fiilimsi türü:
- Katılan: “Katılmak” fiilinden türetilmiş olan bu kelime, “-an” ekiyle oluşturulmuş bir sıfat fiildir (ortaç). Cümlede “gençler” ismini niteleyen bir unsurdur.
Bu tür fiilimsiler, fiillere sıfat işlevi kazandırarak cümlede isimleri niteler.
Kuş sürüleri gösteriler yaparak ilerliyordu
Kuş sürüleri gösteriler yaparak ilerliyordu fiilimlerin türleri
Cümledeki fiilimsi türü:
- Yaparak: “Yapmak” fiilinden türetilmiş olan bu kelime, “-arak” ekiyle oluşturulmuş bir zarf fiildir (ulaç). Cümlede “ilerliyordu” fiilini niteleyerek eylemin nasıl yapıldığını belirtir.
Bu tür fiilimsiler, fiillere zarf işlevi kazandırarak cümlede durum, şekilde anlam ifade eder.
Bugün yapılması gereken işler var
Bugün yapılması gereken işler var fiilimlerin türleri
Cümledeki fiilimsiler:
-
Yapılması: “Yapmak” fiilinden türetilmiş olan bu kelime, “-ması” ekiyle oluşturulmuş bir isim fiildir (mastardır). Cümlede “gereken” sıfatını niteler.
-
Gereken: “Germek” fiilinden türetilmiş olan bu kelime, “-en” ekiyle oluşturulmuş bir sıfat fiildir (ortaç). Cümlede “işler” ismini niteleyen bir unsurdur.
Bu tür fiilimsiler, fiillere isim veya sıfat işlevi kazandırarak cümlede farklı görevler üstlenirler.
Zarf fiilleri zaman durum ve sebep?
Arkadaşlarınızı ittirmeden sınıfa geçiniz
Arkadaşlarınızı ittirmeden sınıfa geçiniz cümlesindeki zarf fiili
- İttirmeden: “İttirmek” fiilinden türetilmiş olan bu kelime, “-meden” ekiyle oluşturulmuş bir zarf fiildir (ulaç). Cümlede eylemin nasıl yapılacağını (durum) ifade eder ve aynı zamanda bir şart koşulu sunar.
Zarf fiiller, eylemlerin hangi koşullarda, nasıl veya ne zaman yapıldığını belirtir. Bu cümlede, “ittirmeden” ifadesi “geçiniz” fiiline bağlı olarak durumu gösterir.
Zaman durum ve sebebi
Zarf Fiilleri Zaman, Durum ve Sebep Anlatımı
-
Zaman:
- Zarf fiili zaman belirttiğinde, eylemin ne zaman gerçekleştiğini ifade eder.
- Örnek: “Eve gelince hemen uyudu.” (-ince)
-
Durum:
- Zarf fiili durum belirttiğinde, eylemin nasıl yapıldığını gösterir.
- Örnek: “Düşünmeden karar verdi.” (-meden)
-
Sebep:
- Zarf fiili sebep belirttiğinde, eylemin nedenini belirtir.
- Örnek: “Koştuğu için yoruldu.” (-dığı için)
Zarf fiilleri, eylemlerin hangi koşullarda, nasıl veya ne zaman yapıldığını belirten önemli dil unsurlarıdır.
Soru:Zarf fiilleri zaman durum ve sebep ?arkadaşlarınıza ittirmeden sınıfa geçiniz
Zarf Fiilleri: Zaman, Durum ve Sebep
- Cümle: “Arkadaşlarınızı ittirmeden sınıfa geçiniz.”
İnceleme:
- Durum:
- İttirmeden: Bu zarf fiili, eylemin nasıl yapılacağını belirtir. “Nasıl geçmeliyiz?” sorusuna “ittirmeden” yanıtı verilir. Burada bir koşul veya durumdur.
Zarf fiilli cümlede “ittirmeden” kullanımının amacı, geçiş eyleminin hangi koşullarda yapılması gerektiğini açıklamaktır.