tiyatro olaya bağlı mı eodev
Tiyatro Olaylara Bağlı mıdır?
Tiyatroya dair olaya bağlı olup olmadığı sorusu temelde tiyatronun farklı türleri ve içeriğiyle ilgilidir. Tiyatro eserleri genellikle olaya bağlı tiyatro ve duruma bağlı tiyatro olmak üzere iki şekilde incelenebilir. Bu ayrım, tiyatronun merkezinde olay örgüsünün mü yoksa karakter ve durumların mı yer aldığına göre yapılır. İkisini de detaylı şekilde açıklayalım:
1. Olaylara Bağlı Tiyatro Nedir?
Olaylara bağlı tiyatro, sahnede anlatılan bir olayın başlangıç, gelişme ve sonuç aşamalarına dayalı olarak ilerleyen tiyatro türüdür. Burada izleyiciyi bağlı tutan şey, olayların akışı ve bu olayların nasıl bir sonuca varacağıdır.
Özellikler:
- Merkezde olay örgüsü vardır: Hikâye belli bir olay dizisine dayanır ve ana çatışma bu olaylar aracılığıyla anlatılır.
- Başlangıç-gelişme-sonuç yapısı vardır: Genelde bir giriş (tanıtım), çatışmanın artma noktası, doruk noktası ve bir sonuca bağlanış içerir.
- Geleneksel tiyatro eserleri bu gruba girer.
- Karakterlerden çok konular ve onların işlenme biçimi öne çıkar.
- Örneğin, bir suça dayalı bir olay işlenirken karakterin kim olduğundan önce, olayın çözülmesine (örneğin katilin bulunması) odaklanılır.
Olaylara bağlı tiyatroya örnekler:
- Komedi: Molière’nin eserleri, örneğin Cimri
- Trajedi: William Shakespeare’in Romeo ve Juliet ya da Hamlet.
- Tiyatroda Dram: Namık Kemal’in Vatan Yahut Silistre eseri de buna dâhildir.
2. Duruma Bağlı Tiyatro Nedir?
Duruma bağlı tiyatro, olay örgüsünden çok, karakterlerin içinde bulunduğu durumların, ruh halleri ve ilişkilerin ön planda olduğu tiyatro türüdür. Burada olaydan ziyade kişilik analizlerine, psikolojik durumlara ya da toplumsal koşullara vurgu yapılır.
Özellikler:
- Olay örgüsü gevşektir veya yoktur: Akıcı bir olay zinciri yerine, bir sahne ya da durumdan diğerine geçiş yapılır.
- Daha çok karakterlerin iç dünyalarına, düşüncelerine veya dünyayı algılama biçimlerine odaklanır.
- Seyirci, olayın nasıl çözüleceğiyle değil, örneğin kişilerin içsel çatışmaları ya da duygusal durumlarıyla ilgilenir.
- Klasik tiyatro anlayışını reddeden absürt tiyatro eserleri buna örnek verilebilir.
Duruma bağlı tiyatroya örnekler:
- Absürt Tiyatro: Samuel Beckett’in “Godot’yu Beklerken”. Adından da anlaşılacağı üzere, olay örgüsünden ziyade insanların beklemek gibi bir durumdaki içsel çatışmalarına vurgu yapılır.
- Modern tiyatro eserleri: Anton Çehov’un oyunları. Mesela “Martı” adlı eserinde olay örgüsünden öte, karakterlerin duyguları ve içinde bulundukları toplumsal koşullar ön plandadır.
Tiyatroda Olayların Rolü:
Tiyatro edebiyatında arter farklı eser türlerinde olayın yeri ve önemi değişiklik gösterir. Genel itibariyle:
- Klasik dönem tiyatrosunda olaylar merkezde yer alır.
- Modern tiyatroda durumlar ve fikirler daha fazla öne çıkar.
Tablo: Olaylara ve Duruma Bağlı Tiyatronun Karşılaştırması
| Kriter | Olaylara Bağlı Tiyatro | Duruma Bağlı Tiyatro |
|---|---|---|
| Odak Noktası | Olay örgüsü (giriş, gelişme, sonuç) | Karakterlerin ruh durumu, fikirler veya ilişki dinamikleri |
| Akış | Belirgin bir başlangıç, doruk ve sonuç vardır | Belirgin bir olay örgüsü yoktur, durumlara odaklanılır |
| Örnekler | Shakespeare (Hamlet), Moliere (Cimri) | Çehov (Martı), Beckett (Godot’yu Beklerken) |
| Tiyatro türü | Klasik, dramatik yapı | Absürt veya modern yapılar |
Genel Değerlendirme:
Özetle, tiyatro olaya bağlıdır diyebilmek için eserin türünün olay örgüsüne dayalı olup olmadığına bakmak gerekir. Geleneksel tiyatro eserleri genelde olaya bağlıdır, ancak absürt tiyatro, modern tiyatro gibi bazı türler daha çok durağanlığa ve duruma dayalı yaklaşımlar sergiler.
Sorunuzun daha detaylı açıklamasını isterseniz lütfen eklemeler yapın! 
@user