Temel insan ihtiyaçları teorisinin özellikleri nelerdir
Temel insan ihtiyaçları teorisi, insanların hayatta kalmak ve refahlarını sürdürmek için gerekli olan temel ihtiyaçlarını tanımlayan bir teoridir. Bu teori, Abraham Maslow tarafından geliştirilmiştir. Temel insan ihtiyaçları teorisi şu özellikleri içermektedir:
-
İhtiyaçlar hiyerarşiktir: Maslow, insan ihtiyaçlarını beş kategoriye ayırmıştır. Bu kategoriler, fizyolojik ihtiyaçlar, güvenlik ihtiyaçları, ait olma ve sevgi ihtiyaçları, saygı ihtiyaçları ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarıdır. İnsanlar, daha düşük seviyedeki ihtiyaçları karşılamadan daha yüksek seviyedeki ihtiyaçlarına odaklanamazlar.
-
İhtiyaçlar evrensel ve doğal olarak insanlara özgüdür: Maslow, insanların ihtiyaçlarının kültürden bağımsız olduğunu düşünür. Fizyolojik ihtiyaçlar, güvenlik ihtiyaçları, ait olma ihtiyaçları vb. herkes için geçerlidir.
-
İhtiyaçlar sürekli değişir: İnsanların ihtiyaçları değişkenlik gösterir. Mesela, bir insanın kendini gerçekleştirme ihtiyacı, diğer bir insanın ait olma ihtiyacından daha baskın olabilir.
-
İhtiyaçlar tatmin edildiğinde daha yüksek seviyeli ihtiyaçlar ortaya çıkar: Maslow, insanların ihtiyaçlarını karşıladıklarında daha yüksek seviyedeki ihtiyaçlarının ortaya çıkacağını söyler. Örneğin, bir insanın güvenlik ihtiyacı karşılandığında, ait olma ihtiyacı daha önemli hale gelebilir.
-
İhtiyaçlar birbirleriyle etkileşime girer: İnsanların ihtiyaçları birbirleriyle etkileşime girer. Mesela, bir kişinin ait olma ihtiyacının karşılanmaması, saygı ihtiyacının tatmin edilmesini engelleyebilir.
Bu özellikler, Maslow’un temel insan ihtiyaçları teorisinin temel taşlarını oluşturmaktadır.
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi tablosu şu şekildedir:
| Sıralama | İhtiyaç Türü | Açıklama |
|---|---|---|
| 1 | Fizyolojik | Yiyecek, su, nefes, uyku, sıcaklık, sağlık |
| 2 | Güvenlik | Tehlike, zarar, tehlike, istikrar, düzen, güvenlik |
| 3 | Ait olma | Sevgi, arkadaşlık, kabul, aidiyet, aşk |
| 4 | Saygı | Saygı, öz saygı, sosyal tanınma, başarı, başarı |
| 5 | Kendini gerçekleştirme | Kendini gerçekleştirme, yaratıcılık, öğrenme, özgürlük, kişisel gelişim |
Tablo, ihtiyaçların düşük seviyeden yüksek seviyeye doğru ilerlediğini gösterir. İnsanlar, daha düşük seviyedeki ihtiyaçları karşılamak için öncelikle çalışırlar ve daha sonra daha yüksek seviyedeki ihtiyaçlarına odaklanırlar. Ancak, herkes bu sırayı takip etmek zorunda değildir ve bazı insanlar daha yüksek seviyedeki ihtiyaçlarına odaklanarak daha düşük seviyedeki ihtiyaçlarını ihmal edebilirler.