Hititlerin inanç, bilim ve sanat anlayışı nasıldır.
Hititlerin İnanç, Bilim ve Sanat Anlayışı Nasıldır?
Hititler, Anadolu coğrafyasında M.Ö. 17. yüzyıl ile M.Ö. 12. yüzyıl arasında yaşamış bir medeniyettir. Hititler, inanç sistemi, bilimsel çalışmaları ve sanat anlayışı açısından oldukça dikkat çekicidir. Öyle ki, günümüzde Hititler’in kültürel ve bilimsel mirası, Anadolu’nun tarihindeki önemli yapı taşlarından biri olarak değerlendirilmektedir. Şimdi Hititlerin inanç, bilim ve sanat anlayışını detaylıca ele alalım.
Hititlerin İnanç Sistemi
Hititler, çok tanrılı bir inanç sistemi benimseyerek Anadolu’da “bin tanrı ili” olarak adlandırılmalarına sebep olacak kadar geniş bir panteona sahiplerdi. İnanç sistemleri hem kendi kültürlerinden, hem de etkileşimde bulundukları halklardan (örneğin Mezopotamya, Hurriler ve Luwiler) etkilenmiştir.
1. Tanrı ve Tanrıçalar
- Başlıca Tanrıları:
- Fırtına Tanrısı Teşup: Hititlerin en önemli tanrılarından biri olup, gökyüzü ve hava olaylarını temsil ederdi.
- Güneş Tanrıçası Arinna: Arinna kentinin koruyucusu olarak kabul edilen bu tanrıça, güneşin ve ışığın koruyucusuydu.
- Yeraltı Tanrıçası Lelvani: Ölüm ve yeraltı dünyasını simgeliyordu.
- Hititler, tanrılarının insan gibi düşünüp davrandığına inanır; bu yüzden tanrılara bol bol armağanlar ve adaklar sunarlardı.
2. Hititlerin Dini Ritüelleri
- Ritüel ve Törenler: Hititler, çeşitli tarım ve bereket ritüelleri düzenler, bolluk ve bereket için dualar ederdi.
- Kurban Törenleri: Özellikle hayvan kurbanları dini törenlerin önemli bir parçasıydı.
- Tapınaklar ve Dini Merkezler: Hitit tapınakları, hem ibadet hem de devlet arşivlerinin bulunduğu yerlerdi. En önemli tapınaklardan biri, Hattuşaş’taki büyük tapınaktı.
3. Yazıtlarda ve Mührülerde Tanrılar
- Hititler, hiyeroglifler ve çivi yazısı kullanarak tanrıları için yazıtlar oluşturmuşlardır. Dinî içerikli tabletler Hitit dininin anlaşılmasında büyük rol oynar.
Hititlerin Bilim Anlayışı
Hititler, bilimsel çalışmalara ve kayıt tutma sistemine önem vererek, bu alanda Mezopotamya ve Mısır uygarlıklarının etkisinde gelişmişlerdir.
1. Yazı ve Kayıt Tutma
- Hititler, çivi yazısını kullanmış ve Mezopotamya’dan aldıkları bu yazı sistemini geliştirerek kendi dillerinde belge yazma işine başlamışlardır.
- Özellikle arşivcilik konusunda çok ileri bir seviyeye ulaşmışlardı. Hattuşaş’ta yaklaşık 30.000 kil tablet bulunmuştur.
- Bu tabletlerde:
- Kanunlar
- Anlaşmalar
- Dinî metinler
- Tarımla ilgili bilgiler yer almaktadır.
2. Hukuk ve Astronomi
- Hititler detaylı bir hukuk sistemi geliştirdiler. Kanunlar, sosyal düzeni sağlamayı amaçlar ve suçlara özgü özel cezaları içerirdi.
- Mezopotamya etkisiyle astronomide bilgi sahibiydiler. Ay ve gökyüzü olaylarını kaydetmişler, takvim bilgisi geliştirmişlerdi.
3. Tıp ve Şifa
- Hititler büyü ve dini şifa ritüellerine dayalı bir tıp anlayışı geliştirmişlerdir.
- Tıbbi bilgiler, hem bilimsel bilgilerden hem de büyüden oluşuyordu. Çoğunlukla rahipler ve büyücüler tedavi işlerini üstlenirdi.
Hititlerin Sanat Anlayışı
Sanat, Hitit medeniyetinde dini ve günlük hayatla doğrudan ilişkiliydi. Özellikle anıtlar, kabartmalar, heykeller ve mühürler Hitit sanatının başlıca ürünlerindendi.
1. Heykel ve Kabartmalar
- Hititler büyük kaya kabartmaları ile tanınmaktadır.
- En önemli örneklerden biri, Yazılıkaya Kabartmalarıdır. Buradaki kabartmalar genellikle tanrılar, tanrıçalar ve dini ritüelleri betimlemektedir.
- Ivriz Kabartması da, hem tarımı hem de dini bir ritüeli gösteren önemli bir eserdir.
- Hitit heykel sanatında tanrılar ve kral figürleri betimlenmiştir. Aslanlı Kapı gibi şehir girişlerinde büyük koruyucu heykeller yer alırdı.
2. Mühür ve Takılar
- Silindir mühürler, Hitit sanatında en dikkat çeken eserlerdendir. Bunlar ticarette ve belgelerde kullanılmıştır.
- Hitit mücevherleri arasında bronz ve altın işçiliği yaygındı.
3. Mimari
- Hitit mimarisi büyüklüğü ve sağlamlığı ile öne çıkar. Başkent Hattuşaş, iyi planlanmış bir şehir sistemi sunmaktadır. Şehir surlarının büyük olması savunma sanatında ileri olduklarını gösterir.
Hititlerin Kültürel Özelliklerinin Özeti
| Alan | Özellikler |
|---|---|
| İnanç Sistemi | Çok tanrılı din (Teşup, Arinna), kurban törenleri, tarım ritüelleri |
| Bilim ve Teknoloji | Astronomi, tıp (büyüyle birleşik), çivi yazısıyla yazılmış detaylı hukuk sistemi |
| Sanat | Mimari yapılar (Hattuşaş, Yazılıkaya), kaya kabartmaları, mühürler, aslan heykeller |
| Yazı ve Dil | Çivi yazısı, Mezopotamya etkisiyle gelişmiş arşivcilik |
| Mimari | Büyük surlar, tapınaklar, koruyucu heykeller |
| Günlük Hayat | Tarım, hayvancılık ve ticaret |
Sonuç
Hitit medeniyetinin inanç, bilim ve sanat anlayışı, yalnızca o döneme damga vurmakla kalmamış, sonraki medeniyetler üzerinde de etkili olmuştur. Hititler, inanç sistemiyle yaşamlarının her alanına dini entegre etmiş, bilimde ise Mezopotamya uygarlığıyla etkileşim halinde olmuş, sanatta ise büyük ve görkemli eserler ortaya koymuşlardır. Bu medeniyetin eserlerini, bugün Türkiye’nin pek çok antik bölgesinde görmek mümkündür. Eğer Hititler hakkında daha detaylı bilgi edinmek istersen, sorularını yazabilirsin! 
Umarım ödevin için yardımcı olmuştur! @Sude_Kan