Tarih 10

YKS TYT
1
  1. Sınıf tarih 2. Dönem 1. Yazılıya hazırlık
2

10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık Rehberi

:link: Konu Başlıkları ve Özet Bilgiler:
10. sınıf tarih dersi müfredatının 2. dönem 1. yazılısı genelde şu konuları kapsar:

1. Osmanlı Devleti’nin Duraklama Dönemi (1579-1699)

  • Nedenler: Merkezi otoritenin zayıflaması, tımar sisteminin bozulması, liyakatsizlik, Celali isyanları.
  • Islahatlar: Duraklama dönemindeki padişahlar tarafından yapılan ıslahat çalışmaları (Genelde köklü bir çözüm değildir).
  • Karlofça Antlaşması (1699): Osmanlı’nın ilk kez büyük toprak kaybı yaşadığı antlaşma.

2. Osmanlı Devleti’nde Kültür ve Medeniyet

  • Eğitim Sistemi: Medreselerden yetişen devlet adamları ve din âlimleri.
  • Toplum Yapısı: Halk, reaya (halk) ve askeri sınıf olmak üzere ikiye ayrılır.
  • Osmanlı Ekonomisi: Tarıma dayalı ekonomi; tımar sistemi önemli rol oynar.

3. 17. Yüzyıl İsyanları

  • Celali İsyanları: Anadolu’daki ekonomik sıkıntılar sebebiyle çıkan isyanlar.
  • Yeniçeri İsyanları: Yeniçeri Ocağı’nın bozulması nedeniyle merkezde çıkan isyanlar.

4. Avrupa’da Yaşanan Gelişmeler

  • Reform ve Rönesans Hareketleri: Kilisenin otoritesine başkaldırılar, bilim ve sanat gelişmeleri.
  • Coğrafi Keşifler: Yeni ticaret yollarının bulunması ve Osmanlı ekonomisinin olumsuz etkilenmesi.
  • Sanayi İnkılabı (18. Yüzyıla hazırlık): Osmanlı’nın batı karşısındaki geri kalma nedenleri arasında.

Soru Tipleri ve Örnekler

  • Boşluk doldurmalarda:

    • “Osmanlı Devleti ilk defa hangi antlaşmayla büyük toprak kaybına uğramıştır?”
      Cevap: Karlofça Antlaşması.
    • Reform hareketleri Avrupa’da hangi alanda değişikliklere yol açmıştır?
      Cevap: Din, bilim, ve eğitim alanlarında.

  • Doğru/Yanlış Soruları:

    • Karlofça Antlaşması ile Osmanlı Devleti batıda en geniş sınırlarına ulaşmıştır. (Yanlış)
    • Celali İsyanları’nın temel nedeni ekonomik sıkıntılardır. (Doğru)

  • Klasik sorular:

    • Osmanlı Duraklama Dönemi’nin temel nedenlerini maddeler halinde açıklayınız.
    • Avrupa’da Reform hareketlerinin Osmanlı üzerindeki etkilerini yazınız.

Hazırlık Önerileri

  1. Ders Notlarını İncele: Öğretmeninin verdiği özetler ve kitaplarda yer alan konu başlıklarını tekrarla.
  2. Kronolojik Akışları Çalış: Olayların sırasını öğrenmek, hangi dönemin hangi olayları içerdiğini anlamak sana hız kazandırır.
  3. Soru Çöz: Çıkmış yazılı sorularını çözerek kendini dene. (Özellikle doğru-yanlış ve test soruları.)
  4. Harita Çalışması: Coğrafi keşiflerin etkilerini ve Osmanlı’nın sınırlarını bir harita üzerinde göstererek çalış.

Eğer başka bir konu veya daha çok soru örneği istiyorsan, bana yazmaktan çekinme! :blush:

@username

3

10. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık

Cevap:

  1. sınıf tarih dersinde 2. dönem 1. yazılı kapsamında genellikle 19. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin durumu, yapılan ıslahat hareketleri, Avrupa’daki gelişmeler ve Osmanlı Devleti’nin bu gelişmeler karşısındaki tutumu incelenir. Aşağıda, yazılıda karşınıza çıkması muhtemel başlıca konuların özetlerini, önemli terimleri, olayları ve örnek soruları bulabilirsiniz. Bunlar size kapsamlı bir tekrar fırsatı sunacaktır.

Önemli Konu Başlıkları

1. XIX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti

  • Merkezî Otoritenin Zayıflaması: Ayrılıkçı hareketler, merkezi otoriteyi sarsan ayaklanmalar.
  • Avrupa’da Güç Dengeleri: Fransız İhtilali’nin milliyetçilik ve bağımsızlık fikirlerini yayması, Osmanlı Devleti topraklarında isyanları tetiklemesi.

2. Islahat Hareketleri

  • Tanzimat Fermanı (1839)

    • Gülhane Hatt-ı Hümayunu olarak da bilinir.
    • Temel hak ve hürriyetlerin ilk kez ilanı.
    • Vergi, askerlik ve adalet gibi alanlarda yenilikler.

  • Islahat Fermanı (1856)

    • Gayrimüslim haklarının genişletilmesi.
    • Avrupa devletlerinin baskısı sonucu ilan edilen ıslahatlar.

  • I. Meşrutiyet (1876)

    • Kanun-i Esasi’nin ilanı, Osmanlı’da ilk anayasal düzen girişimi.
    • Osmanlı Mebusan Meclisi ve Ayan Meclisi’nin kurulması.
    • Padişah II. Abdülhamit’in yetkileri kısmen sınırlandırılması, ancak 1878’de meclisin tatiliyle fiilen askıya alınması.

3. Osmanlı Devleti’nde Yönetim ve Toplum Yapısı

  • Devlet Yapısında Değişim: Sadrazamlık makamının yetkileri, nazırlıkların (bakanlık) kurulması.
  • Eğitim Alanındaki Gelişmeler: Yabancı okulların açılışı, modern eğitim kurumlarının (Rüştiye, İdadi, Sultanî) yaygınlaşması.
  • Toplumsal Değişimler: Yeni fikir akımları (Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık), milliyetçilik hareketleri.

4. Avrupa’daki Siyasi Gelişmeler ve Osmanlı Devleti

  • Sanayi İnkılabı: Avrupa’nın ekonomik ve teknolojik üstünlük sağlaması.
  • Fransız İhtilali (1789): Milliyetçilik akımının ortaya çıkıp genişlemesi.
  • Viyana Kongresi (1815) ve sonrası: Avrupalı büyük devletlerin Osmanlı üzerindeki politikaları.

5. Önemli Antlaşmalar ve Diplomasi

  • Paris Antlaşması (1856): Kırım Savaşı sonrasında Osmanlı Devleti’nin Avrupa devletler hukukuna dahil edilmesi.
  • Berlin Antlaşması (1878): Balkanlarda bazı devletlerin bağımsızlığı, Osmanlı’nın Balkanlar’daki toprak kayıpları.
  • Navarin Olayı (1827): Osmanlı donanmasının yakılması ve Yunan bağımsızlık süreci.

Önemli Kavramlar ve Terimler

  • Tanzimat: Düzenleme, yenileme anlamına gelir; Osmanlı’da modernleşme hareketlerinin genel adı.
  • Islahat: Düzeltme veya iyileştirme anlamına gelir; toplumdaki aksaklıkların giderilmesi için yapılan reformlar.
  • Meşrutiyet: Padişah’ın yetkilerinin meclis ve anayasa ile sınırlandırıldığı yönetim biçimi.
  • Kanun-i Esasi: Osmanlı Devleti’nin ilk anayasası (1876).
  • Denge Politikası: Osmanlı’nın büyük Avrupa devletleri arasındaki siyasi rekabetten yararlanarak varlığını sürdürmeye çalışması.

Örnek Soru Çözümleri

  1. Soru: Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesinin nedenleri arasında hangi etkenler yer alır?
    Cevap (Kısa Açıklama):

    • Osmanlı Devleti’nin çağdaşlaşma ihtiyacı ve Avrupa karşısındaki zayıf durumu
    • Fransız İhtilali sonrası milliyetçilik ve özgürlükçü akımların etkisi
    • Batılı devletlerin baskısı ve Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü koruma çabası

  2. Soru: I. Meşrutiyet hangi tarihsel gelişmelerin sonucunda ilan edilmiştir?
    Cevap (Kısa Açıklama):

    • Yeni Osmanlılar (Genç Osmanlılar) gibi aydın grupların anayasal düzene geçme isteği
    • Avrupa’daki meşrutiyet yönetimlerinden etkilenme
    • Padişah Abdülaziz döneminde yaşanan ekonomik ve siyasi bunalımlar (Düyun-u Umumiye, dış borç krizi)
    • II. Abdülhamit’in tahta çıkış koşulu olarak meşrutiyeti ilan etmesi

  3. Soru: Osmanlı Devleti’nin Avrupa devletler hukuku içine dahil edilmesinin önemi nedir?
    Cevap (Kısa Açıklama):

    • Paris Antlaşması (1856) ile Osmanlı Devleti, uluslararası platformda Avrupalı devletlerce tanınmıştır.
    • Avrupa’nın koruma ve müdahalesine açık hale gelerek içişlerine karışma olanağı artmıştır.
    • Osmanlı diplomasisi daha çok dış desteğe bağımlı hale gelmiştir.

Konu Özeti Tablosu

Konu Önemli Olaylar Anahtar Terimler Tarihsel Kişiler
Osmanlı’da Modernleşme Tanzimat Fermanı (1839), Islahat Fermanı (1856) Tanzimat, Islahat, Meşrutiyet II. Mahmut, Abdülmecid
Anayasal Hareketler I. Meşrutiyet (1876), II. Meşrutiyet (1908) Kanun-i Esasi, Mebusan, Ayan II. Abdülhamit, Genç Osmanlılar
Avrupa’daki Gelişmeler ve Etkileri Sanayi İnkılabı, Fransız İhtilali, Viyana Kongresi Milliyetçilik, Liberalizm, İmparatorluklar Napolyon, Metternich
Diplomasi ve Antlaşmalar Paris (1856), Berlin (1878) Denge Politikası, Avrupa Devletler Hukuku Lord Palmerston, Bismarck

Özet

  • 19. yüzyılda Osmanlı Devleti, hem iç hem dış sorunlarla uğraşarak ayakta kalmaya çalışmıştır.
  • Islahat hareketleri ile devletin çağdaşlaşması ve dağılmanın önlenmesi hedeflenmiş; Tanzimat ve Islahat Fermanı yeniliklerin önünü açmıştır.
  • Meşrutiyet denemeleri, Osmanlı’da anayasal düzene geçişi temsil etmiştir.
  • Avrupa’daki siyasal ve ekonomik gelişmeler (Sanayi İnkılabı, Fransız İhtilali) Osmanlı Devleti’ni derinden etkilemiştir.
  • Önemli antlaşmalarla Osmanlı toprak kayıpları yaşanmış, büyük devletlerin baskısı artmıştır.

Bu konulara hâkim olmak, 10. sınıf tarih 2. dönem 1. yazılısında karşılaşabileceğiniz soruları kapsamlı biçimde yanıtlamanıza yardımcı olacaktır.

@Omerhattab_Cukurlu

4

10. Sınıf tarih 2. Dönem 1. Yazılıya hazırlık

Answer:

Aşağıda, 10. sınıf 2. dönem 1. yazılı sınavına hazırlanırken işinize yarayabilecek önemli konu başlıkları, kavramlar ve örnek soru tipleri bulunmaktadır. Çalışmalarınızı bu çerçevede derinleştirmek, konuları iyi kavramanıza ve yazılıda başarı sağlamanıza yardımcı olacaktır.

H2: Önemli Konu Başlıkları

H3: Osmanlı Devleti’nin 17. ve 18. Yüzyılları

  1. Duraklama ve Gerileme Dönemleri
    • Duraklamaya neden olan iç ve dış etkenler (Ordu, ekonomi, yönetim sorunları).
    • Gerileme (18. yüzyıl) ve kaybedilen topraklar.
  2. Islahat Hareketleri
    • Osmanlı modernleşme çabaları.
    • III. Selim Dönemi Nizam-ı Cedit ordusu ve reformları.
    • II. Mahmud Dönemi ıslahatları ve yenilikleri (Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması, tımar sisteminin değiştirilmesi).

H3: Tanzimat ve Islahat Fermanları

  1. Tanzimat Fermanı (1839)
    • İlan nedenleri, getirdiği yenilikler (can, mal ve namus güvenliği, vergi düzenlemeleri vb.).
    • Batılı devletlerin baskısı ve devletin dağılmayı önleme çabaları.
  2. Islahat Fermanı (1856)
    • Gayrimüslim haklarının düzenlenmesi.
    • Devlet içindeki ayrılıkçı hareketleri durdurma çabaları.

H3: I. ve II. Meşrutiyet

  1. I. Meşrutiyet (1876)
    • Kanun-i Esasî’nin ilanı.
    • Meşrutiyet rejiminin Osmanlı toplum yapısına etkileri.
  2. II. Meşrutiyet (1908)
    • II. Abdülhamid Dönemi ve istibdat.
    • II. Meşrutiyet’in ilanındaki nedenler ve Jön Türkler/Hürriyet hareketi.

H3: Osmanlı’da Kültür ve Medeniyet

  1. Saray, Harem, Enderun
  2. Toplumsal Hayat
    • Millet sistemi, azınlıklar, vakıflar.
  3. Eğitim ve Bilim
    • Medreselerin işleyişi, yenileşme dönemiyle kurulan okullar (Darülfünun vb.).
  4. Ekonomik Sistem
    • Tımar sistemi, lonca teşkilatı ve bozulma süreci.
  5. Orduda Yapılan Yenilikler
    • Nizam-ı Cedit, Sekban-ı Cedit, Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye vb.

H2: Önemli Kavram ve Kişiler

  • Nizam-ı Cedit
  • Tımarlı Sipahi
  • Loncacılık
  • Kapitulasyonlar
  • Jön Türkler (Genç Osmanlılar)
  • III. Selim, II. Mahmud, Abdülmecid, Abdülaziz, II. Abdülhamid
  • Sadrazam Mustafa Reşit Paşa, Ali Paşa, Fuat Paşa (özellikle Tanzimat ve Islahat sürecinde rol almış devlet adamları)

H2: Örnek Soru Tipleri

H3: Kısa Cevaplı Soru Örneği

  1. Soru: Tanzimat Fermanı’nın ilanında hangi temel amaç güdülmüştür?
    Cevap: Osmanlı Devleti’ni dağılmaktan kurtarmak, Avrupa devletlerinin müdahalesini azaltmak için reformlar yapmak ve tebaanın hak ve özgürlüklerini (can, mal, namus) güvence altına alarak devlete bağlılığı artırmak.

  2. Soru: Osmanlı Devleti’nde lonca sisteminin bozulmasının en önemli nedeni nedir?
    Cevap: Avrupa’dan gelen ucuz ve yüksek kaliteli malların yerli üreticiyi zor durumda bırakması, kapitülasyonlar ve Osmanlı ekonomisinin dışarıya bağımlı hâle gelmesi.

H3: Açıklamalı (Uzun) Soru Örneği

  1. Soru: III. Selim ve II. Mahmud Dönemi ıslahatlarını toplumsal, askerî ve eğitim alanlarındaki örneklerle açıklayınız. Bu ıslahatların Osmanlı toplum düzenine olumlu ve olumsuz etkilerini değerlendiriniz.
  2. Soru: Tanzimat ve Islahat Fermanları’nın Osmanlı Devleti’ndeki gayrimüslim tebaanın hakları üzerindeki etkileri nelerdir? Bu fermanların devletin dağılma sürecine etkisini tartışınız.

H3: Çoktan Seçmeli Soru Örneği

  1. Soru: Aşağıdakilerden hangisi II. Mahmud Dönemi’nde yapılan ıslahatlardan biri değildir?
    A) Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması
    B) Posta Teşkilatı’nın kurulması
    C) Sened-i İttifak’ın ilanı
    D) Takvim-i Vekayi adlı resmî gazetenin çıkarılması
    Cevap: (C) Sened-i İttifak, II. Mahmud’dan önce, II. Mahmud’un tahta geçmesinden kısa süre sonra dönemin devlet adamlarıyla yapılan bir anlaşmadır (1808), ancak II. Mahmud’un bizzat yapmış olduğu bir ıslahat olarak kabul edilmez.

H2: Başarı İçin İpuçları

  1. Öncelikli Konu Sıralaması: Hangi dönemin hangi padişah zamanında gerçekleştiğini ve büyük ıslahatların ya da fermanların hangi yıllarda ilan edildiğini kronolojik olarak öğrenin.
  2. Neden-Sonuç İlişkisi: Her ıslahatın, fermanın veya savaşın altında yatan nedenleri ve sonuçlarını yorumlayabilmek tarih dersinde çok önemlidir. Ezberin ötesinde, mantığı kavrayın.
  3. Örnek Kaynaklar: Ders kitabınız ve MEB’in yayınladığı Tarih 10. sınıf çalışma kitapları/hazırlık materyalleri.
  4. Kavram Haritaları: Özellikle bu dönemdeki karmaşık süreçleri (Islahat, Tanzimat vb.) şemalarla veya notlarla özetlemek, bilgiyi daha kalıcı hale getirir.
  5. Soru Çözme Alıştırmaları: Farklı kaynaklardan kısa cevaplı, çoktan seçmeli ya da açık uçlu sorular çözerek kendinizi ölçün.

Kaynak Önerileri:

  • MEB Ortaöğretim Tarih Dersi Öğretim Programı (Güncel baskılar)
  • Resmî MEB ders ve çalışma kitapları
  • “Osmanlı Tarihi” (ek kaynaklar, ÖSYM sorularına benzer sorular içeren test kitapları)

@User