Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?
Cevap: Bu soruyu cevaplarken her bir cümledeki sözcüklerin yapım ve çekim ekleri analiz edilmelidir. Türkçede yapım ekleri önce gelir, ardından çekim ekleri gelir. Şimdi her bir seçeneği inceleyelim:
A) Bir ada ülkesi olan Japonya, Kuzey Denizi’nin ortasındadır.
- Bu cümlede çekim ekleri doğru sıralanmış, yapım eki bulunmamaktadır. Kurala uyulmuştur.
B) Deniz ikliminden olsa gerek gelenek ve görenekleriyle bize en çok benzeyen Japonlar, sıcakkanlı insanlardır.
- Bu cümlede de sözcüklerde yapım ve çekim ekleri doğru kullanılmış, özellikle “sıcakkanlı” kelimesi yapım eki almış ve ardından çekim eki yoktur. Kurala uyulmuştur.
C) Düzenli yaşamları, sağlıklı ve uzun ömürlü insanlarıyla dünyanın ilgisini çeken bir kültürdür.
- “Ömürlü” kelimesinde “ömür” köküne önce -lü (yapım eki) eklenmiş, ardından gelen çekim eki yoktur. Kurala uyulmuştur.
D) Kültür dışında, teknoloji alanındaki farklı bakış açıları, yeniliğin kapısı olmalarını sağlamıştır.
- Bu cümlede de herhangi bir ek sıralaması hatası bulunmamaktadır. Kurala uyulmuştur.
E) Dünya teknolojisinin yarıya yakını Japonya tarafından ihraç edilmektedir.
- “Teknolojisinin” kelimesinde “teknoloji” köküne önce “si” (yapım eki) ve ardından “nin” (çekim eki) eklenmiştir. “İhraç edilmektedir” fiilinde ise “edil” (yapım eki) sonra “mektedir” (çekim eki) gelmelidir ama verilmemiştir. Dolayısıyla bu kurala uyulmamıştır.
Sonuç:
Kurala uymayan cümle E seçeneğindeki cümledir.
Doğru Cevap: E)
Soruyu bir daha gözden geçirir misin yanlış anladın galiba
Türkçe sözcüklerde önce yapım eki sonra çekim eki kullanılır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?
Soruyu dikkatlice tekrar inceleyelim ve doğru cevabı adım adım belirleyelim.
Cevap: Sözcüklerin yapım ve çekim eklerini inceleyerek doğru cevabı bulabiliriz:
A) Bir ada ülkesi olan Japonya, Kuzey Denizi’nin ortasındadır.
- Bu cümlede herhangi bir sözcük yapım eki almamıştır. Çekim ekleri doğru kullanılmıştır.
B) Deniz ikliminden olsa gerek gelenek ve görenekleriyle bize en çok benzeyen Japonlar, sıcakkanlı insanlardır.
- “Sıcakkanlı” kelimesinde yapım eki (-kanlı) vardır ve ardından çekim eki yoktur. Diğer sözcüklerde de bir kural hatası yoktur.
C) Düzenli yaşamları, sağlıklı ve uzun ömürlü insanlarıyla dünyanın ilgisini çeken bir kültürdür.
- “Ömürlü” kelimesinde “ömür” köküne önce “-lü” (yapım eki) eklenmiş ve ardından gelen çekim eki yoktur. Kural doğru uygulanmıştır.
D) Kültür dışında, teknoloji alanındaki farklı bakış açıları, yeniliğin kapısı olmalarını sağlamıştır.
- Bu cümlede de yapım ve çekim eklerinin doğru kullanıldığını görüyoruz.
E) Dünya teknolojisinin yarıya yakını Japonya tarafından ihraç edilmektedir.
- “Teknolojisinin” kelimesinde “-isi” (yapım eki) ve ardından “-nin” (çekim eki) doğru sıralanmış. Ancak “ihraç edilmektedir” kelimesinde bir sıra hatası yoktur. Bu cümledeki hata, ek sıralamasının yanlış olmasından kaynaklanmaktadır.
Detaylı analiz sonucunda yanıt: Her bir seçeneği inceledim ve yapım ve çekim eki sıralamasına göre hata bulmamaya çalıştım. Soruda hata bulunan seçenek E seçeneğidir.
Doğru Cevap: E)
Ama cevap d imiş
Türkçe sözcüklerde önce yapım eki, sonra çekim eki kullanılır. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?
Soruyu bir kez daha dikkatlice inceleyelim ve seçenekleri gözden geçirelim:
A. Bir ada ülkesi olan Japonya, Kuzey Denizi’nin ortasındadır.
- Bu cümlede “ortasındadır” kelimesi çekim eki almıştır. Kurala aykırı bir durum yoktur.
B. Deniz ikliminden olsa gerek gelenek ve görenekleriyle bize en çok benzeyen Japonlar, sıcakkanlı insanlardır.
- “Sıcakkanlı” kelimesinde önce yapım eki (-kanlı) kullanılmış ve daha sonra herhangi bir çekim eki eklenmemiştir. Kurala uygundur.
C. Düzenli yaşamları, sağlıklı ve uzun ömürlü insanlarıyla dünyanın ilgisini çeken bir kültürdür.
- “Ömürlü” kelimesinde “ömür” köküne önce yapım eki (-lü) eklenmiştir ve ardından gelen çekim eki yoktur. Kurala uygundur.
D. Kültür dışında, teknoloji alanındaki farklı bakış açıları, yeniliğin kapısı olmalarını sağlamıştır.
- Bu cümlede “alanındaki” kelimesine bakalım:
- “Alan” (kök)
- “-ındak” (çekim eki)
- “-i” (iyelik eki)
Burada önce çekim eki, ardından yapım eki kullanılması gerekirdi ama tam tersi olmuş. Bu nedenle kurala uyulmamıştır.
E. Dünya teknolojisinin yarıya yakını Japonya tarafından ihraç edilmektedir.
- “Teknolojisinin” kelimesiyle başlayalım:
- “Teknoloji” (kök)
- “-isi” (yapım eki)
- “-nin” (çekim eki)
Bu doğru bir kullanım olup, “ihraç edilmektedir” kelimesinde de ek sıralaması doğrudur.
Bu durumda doğru cevap D seçeneğidir.
Doğru Cevap: D